Overzicht

Projecten
Publicaties
Download
Nieuws
Contact
Stage

English wiki-site

freshsalt.deltares.nl

Inleiding

Wereldwijd is het grondwater in het kustgebied op veel plaatsen brak tot zout. Dit grondwater is waarschijnlijk zeewater dat honderden tot duizenden jaren geleden in de ondergrond is achtergebleven toen de zee zich na transgressies telkens terugtrok. Door ontwatering via drainage van de bodem en waterpeilverlagingen stroomt brak tot zoute grondwater langzaam naar de oppervlakte, leidend tot verzilting.

Verzilting

Dit verziltingsproces wordt versneld door zeespiegelstijging, veranderingen in het klimaat (waaronder drogere zomers), de verdergaande bodemdaling en menselijke invloeden als grondwateronttrekkingen. Het zouter worden van het ondiepe grondwater noemen we verzilting, en kan zorgen voor problemen voor de landbouw, de natuur en het waterbeheer. Het zoute grondwater stroomt naar het oppervlaktewater, dat met aangevoerd zoet water moet worden 'zoet gespoeld'. De meeste landbouwgewassen kunnen niet tegen zout water, waardoor er schade optreedt als het zoute grondwater tot in de wortelzone reikt. Wanneer er geen maatregelen worden genomen, zullen deze problemen in de toekomst op verschillende locaties in het kustgebied toenemen.

Regionale en lokale processen

Onderzoek dat bij Deltares wordt uitgevoerd richt zich op zowel de regionale als lokale schaal en is zowel toegepast als meer fundamenteel. Op regionale schaal speelt de langjarige verandering in zoutconcentraties in het grondwatersysteem als gevolg van veranderingen in het klimaat, zeespiegelstijging of voorgenomen herinrichtingsmaatregelen. Belangrijke vraag is ook hoe deze verandering de zoutconcentraties in het oppervlaktewater beïnvloedt. Op lokale schaal kijken we onder andere naar de dynamiek van dunne regenwaterlenzen, die drijven op zout grondwater. Deze regenwaterlenzen maken landbouw mogelijk in gebieden met veel zout in de ondergrond. Onderzoek van Deltares laat zien dat klimaatverandering en zeespiegelstijging het voortbestaan van deze regenwaterlenzen kan bedreigen. Een ander belangrijk onderwerp zijn zoute wellen, kortsluitingen tussen het diepe grondwater en het oppervlaktewater, die in grote mate bijdragen aan de verzilting in laaggelegen gebeiden zoals de Nederlandse polders.

Een brede benadering van verziltingsproblematiek

Deltares heeft een mooie combinatie voorhanden om de processen die spelen bij zoet-zout grondwater beter in de vingers te krijgen. Innovatieve monitoringstools en -technieken (Airborne EM, T-EC prikstok, EM-Slimflex, online continue meettechnieken) koppelen we aan onze ruime modelleerervaring met codes als MOCDENS3D en SEAWAT om dichtheidsafhankelijke grondwaterstroming en stoftransport te simuleren. Tegenmaatregelen ter compensatie van de verzilting worden daarbij doorgerekend.  Daarnaast zoeken we samen met stakeholders, zoals bedrijfsleven, agrariërs en regionale/lokale overheid naar oplossingen om de zoetwatervoorziening in kustgebieden te garanderen. In een aantal aansprekende projecten brengen we onze expertise over het thema tesamen, van o.a. Interreg IV-B CliWat, de Kennis voor Klimaat projecten Climate Proof Fresh Water Supply en GO-FRESH tot Het Kustlaboratorium en de Waterhouderij. We maken daarbij gebruik van uitgebreide geo-databestanden (van TNO) voor de geologie (REGIS, Geotop), hydrogeologie (DINO) en kwaliteitsmetingen (REGIS zoet-zout).