zie voor actuele informatie en agenda onze website: Home - Werken met Waterlandschappen

Nooit uitgeleerd:  Werken met Waterlandschappen

Een brede coalitie van onderzoeksinstellingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties start het project ‘Werken met waterlandschappen’ waarin natuur-inclusieve inrichting van grote wateren gekoppeld wordt aan economische verdienmodellen voor recreatie, landgebruik en waterbouw. Het uitgangspunt is dat we vanuit bestaande proeftuinen in Nederland veel kunnen leren en verdienmodellen kunnen ontwikkelen. We kijken naar de proeftuinen: het achteroever concept in Koopmanspolder (IJsselmeer), dubbele dijk bij Eems-Dollard en het herstel van intergetijde gebieden in de Zuidwestelijke delta.  Met de uitkomsten hoopt de coalitie te bepalen of de inrichtingsconcepten en verdienmodellen  ook toe te passen zijn in de rest van Nederland.

In dit project moet een omgeving ontstaan waarin het ontwerpen van verdienmodellen, voor recreatie, waterbouw en grondgebruik samengaat met natuur-inlusieve inrichtingsconcepten.

Natuur verbinden aan een krachtige economie

Begin 2018 hebben de ministers van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) de ambitie uitgesproken om tot 2050 diverse maatregelen te nemen die nodig zijn om te komen tot “toekomstbestendige grote wateren waar hoogwaardige natuur goed samengaat met een krachtige economie”. De maatregelen zijn voornamelijk gericht op het terugbrengen van de natuurlijke dynamiek van het water en de ecologische processen die daarbij horen en zijn ondergebracht in de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). De gekozen woorden “met een krachtige economie” vormen de inspiratiebron voor het initiatief ‘werken met waterlandschappen’ waarbij we de regionale economie ende natuurlijke dynamiek van  grote wateren en de omliggende gebieden met elkaar gaan verbinden. Voor de biodiversiteit is het belangrijk om land- en waternatuur in samenhang te beschouwen. Tegelijkertijd zijn die productieve en diverse ecosystemen van meerwaarde voor de mensen die leven en werken rondom de grote wateren. Werken met waterlandschappen geeft ondernemers en (natuur)terreinbeheerders de kans om hun ideeën en suggesties in handreikingen voor publieke partijen te krijgen. De werkwijze is anders omdat economisch (mede)gebruik centraal staat in plaats van de publieke opgaven (bijv. waterberging, biodiversiteit of klimaatadaptatie). We zijn er van overtuigd dat dit het draagvlak voor het werken aan een gezamenlijke toekomst vergoot.

Doel project

Doel 1: Een project overstijgende leeromgeving voor natuur-inclusieve inrichtingsconcepten  

Er zijn steeds meer projecten en pilots waarbij duurzame concepten voor de ruimtelijke inpassing van gebruiksfuncties gecombineerd worden (Bijlage 1b) met het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit, maar een integrale project overstijgende leeromgeving ontbreekt vaak[1]. Dit project biedt deze omgeving waarin het ontwerpen van verdienmodellen (recreatie, waterbouw, grondgebruik) voor natuur-inclusieve inrichtingsconcepten centraal staan. We willen het ‘van elkaar leren’ stimuleren: wat kunnen initiatiefnemers, de lokale bevolking en ondernemers leren van bijvoorbeeld het achteroever concept (IJsselmeergebied), het dubbele dijk concept (Eems-Dollard) en herstel intergetijde met suppletie (Zuidwestelijke delta) en hoe zijn de inrichtingsconcepten en verdienmodellen toepasbaar te maken in een groter of ander gebied?

Doel 2: Opschalen van inrichtingsconcepten die natuurontwikkeling combineren met medegebruik 

In twee living labs werken we aan het concreet maken van verdienmodellen die samengaan met natuur-inclusieve inrichtingsconcepten. Door ontwerpend onderzoek (met ondersteuning van ateliers) en veldwerkbijeenkomsten worden ruimtelijk, economische en sociale concepten integraal ontwikkeld, getest, gemonitord en uitgewisseld met lokale stakeholders. De living labs zijn gericht op innovatie waarbij het doel is om tot opschaalbare werkwijzen en concepten te komen voor grootschalige toepassing van natuur-inclusieve inrichtingsvormen.

[1] De project overschrijdende verkenningen binnen HWBP (POV projecten) zijn een voorbeeld waar wel gewerkt wordt aan projectoverschrijdende kennisvragen.

Hoe gaan we dit doen

Jaarlijks organiseren we bootcamps om van elkaar te leren.  Hier leren we hoe we economisch gebruik en sociale innovatie kunnen combineren met de ideeën uit de PAGW over inrichting en beheer van die wateren waarmee we hoogwaardige natuur en biodiversiteit beogen. Bijvoorbeeld als het gaat om dijkteruglegging, herbestemmen van slibrijk sediment en multifunctioneel ruimtegebruik in de overgangszone tussen land en water.

Experimenteren

De initiatiefnemers willen de ruimte nemen om te experimenteren, bijvoorbeeld door in overleg met lokale stakeholders gebieden op een creatieve manier in te richten, maar ook door veldonderzoek naar het herbestemmen van slibrijk sediment en door achteroevers adaptiever te ontwikkelen. Een van de plannen is om al tijdens de uitvoering tussenresultaten te bespreken en af te stemmen, zodat mogelijke verdienmodellen eerder in beeld komen.

Partners

In het ‘werken met waterlandschappen’ werken  WEnR (coördinator), Hogeschool Zeeland, Deltares, Stichting EcoShape, Waterrecreatie Nederland, Sportvisserij Nederland, Zeeuwse Natuur en Milieu Federatie, WMR, NIOZ, Rijkswaterstaat, provincies Noord-Holland, provincie Zeeland, Natuurmonumenten en Wereld Natuur Fonds samen. Het project duurt vier jaar (2021-2025) en is mogelijk door subsidie voor Publieke-Private Samenwerkingsinitiatieven (PPS) van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI).

Resultaten