De energie transitie in Nederland vereist een versnelling in de aanleg van leidingen om nieuwe energie dragers zoals waterstof en groen gas en warmte naar de gebruikers te transporteren. Vanwege de wens om het klimaat te ontzien moeten en eveneens veel leidingen worden aangelegd om bij productie van energie ontstane koolstofdioxide te transporteren naar opslag locaties. De versnelde aanleg van leidingen kan op duurzame wijze mogelijk worden gemaakt door een nieuwe techniek voor leiding aanleg in gebruik te nemen. Deze nieuwe techniek is in potentie geschikt om in een korte tijd met nagenoeg geen verstoring van landbouwgronden en natuurgronden leidingen aan te leggen tegen een zeer lage prijs.
Het voorkomen van de verstoring van landbouwgronden leidt er toe dat de landbouwgronden zeer snel na leidingaanleg weer beschikbaar zijn voor productie ( of dat de natuurgronden niet worden aangetast), doordat er niet gegraven hoeft te worden. Bovendien leidt het niet meer nodig zijn van ontgravingen in organische bodems tot een significante reductie van vrijkomen van CO2 en CH4. Door het voorkomen van verdichting en verslemping van de toplaag van de landbouwgrond na ontgraving en belasting door equipment wordt de infiltratie van neerslag niet aangetast en wordt lokale wateroverlast voorkomen. Bemaling is niet meer nodig met de nieuwe aanleg techniek. Verslechtering van de waterkwaliteit door opkomend zout water kan daardoor worden vermeden.
De impact van leidingen aanleg benodigd voor de energie transitie op de landbouw- en natuurgronden is groot. Naast een negatief effect op het klimaat door vrijkomen en niet vasthouden van koolstof heeft de conventionele techniek ook invloed infiltratie van neerslag en kan de bemaling de waterkwaliteit beïnvloeden. De beschikbare sleufloze technieken voor leiding aanleg zijn erg kostbaar. Door de hoge kosten wordt vaak toch de conventionele techniek met een aanleg van een leiding in een ontgraven sleuf met bemaling toegepast.
De aanleg van leidingen met de conventionele techniek in een sleuf vereist over het algemeen ook een lange voorbereidingstijd vanwege het vergunning traject waarbij altijd veel aandacht wordt besteed aan het verplaatsen en terugplaatsen van grond en het toepassen van bemaling waarbij grondwater aan de grond wordt onttrokken. Ook tijdens de aanleg leidt de grondverplaatsing en het onttrekken van grondwater tot een langere uitvoeringsduur.
Naast een verkorting van de voorbereidingstijd en de uitvoeringsduur is vooral ook het kostenaspect van belang. Door de relatief hoge kosten voor leidingaanleg is het aanleggen van infrastructuur voor nieuwe energiedragers niet altijd rendabel en worden projecten uitgesteld.
Door een snelle en goedkope aanlegtechniek voor infrastructuur kan transport van energie en warmte beter gefaciliteerd worden met een positief effect op energietransitie, klimaatneutrale landbouw en voedselproductie en klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied.
FLIP levert een bijdrage aan het geschikt maken van de ploegmethoden die momenteel voor kabels wordt gebruikt, voor de aanleg van waterstof leidingen en warmte leidingen. Aan de hand van veldtesten en modelberekeningen zal de aanlegtechniek ook voor leidingen met een grotere diameter mogelijk worden gemaakt. De voorwaarde is dat de maaiveld verstoring beperkt is en dat de sterkte van de leiding bij de installatie niet wordt overschreden.
In het onderzoek FLIP werken een kennisinstituut een distributeur van nieuwe energiedragers samen met een ingenieursbureau en een technisch bureau en een aannemer. In een 4 tal werkpakketten die hieronder zijn benoemd wordt bestaande kennis met behulp van testen en analyse van de test gegevens verbeterd, zodat innovatie mogelijk wordt gemaakt.
inderActiviteit | Type activiteit | Rol partijen |
WP 1 Ideeën uitwerken voor veldtesten | Brainstormen (Industrieel onderzoek) | Trekker: Deltares Medewerking van: Gasunie |
WP 2 Veldtesten | Testen (Experimentele ontwikkeling) | Trekker: Gasunie Medewerking van: Deltares, Antea |
WP 3 Analyse van de veldtesten met modellen | Analyseren( Industrieel onderzoek) | Trekker: Deltares Medewerking van: Gasunie, Antea, Rotterdam Eng |
WP 4 Verbeteren van de methode | Innoveren (Industrieel onderzoek) | Trekker: Gasunie Medewerking van: Deltares, Antea, Rotterdam Eng |
De eerste resultaten zijn beschreven in het rapport 11207924-002-GEO-0001_v2.0-Sleufloze aanleg van leidingen door middel van inploegen én het rapport: 11209042-002-GEO-0001_v1.0-Model voor inploegen leidingen
In eerste instantie is het onderzoek vooral gericht geweest op de inzet van beschikbare equipment voor de aanleg van leidingen door middel van inploegen. Uit het tot nu toe uitgevoerde FLIP onderzoek is naar voren gekomen dat in het landelijke gebied ook grote diameter leidingen kunnen worden aangelegd met de ploegmethode. Het onderzoek is daarom geslaagd, maar in de loop van het onderzoek kwam naar voren dat er in landelijk gebied ook vaak sloten moeten worden gekruist. Hiertoe zal de ontwikkelde equipment moeten worden aangepast, zodat er met een groter dieptebereik leidingaanleg mogelijk is en dat er bochten met een bepaalde radius kunnen worden aangelegd.