Broed en rust habitat (Water)vogels

Algemeen

Algemene kenmerken
Naam soort(en)groep	Broed en rust functie (water)vogels
Regio	Nederland
Watersysteem	zee, meren, estuaria
Natuurparameter	Vogels
Factsheet opgemaakt door	K.E. van de Wolfshaar

Foto: M. Haasnoot

Habitat beschrijving

Algemeen voorkomen

Ganzen gebruiken voornamelijk open water, zand en modderbanken als rustgebied. Als broedgebied wordt het gebied gebruikt door sterns en meeuwen die broeden op schaars begroeide gebieden, zoals zandbanken, slikken en duinen. Omdat het broedgebied is, gaan we er vanuit dat voor dit doel geschikt gebied altijd droog moet zijn. Droogvallende platen zijn uitstekend geschikt als rustgebied voor steltlopers, ganzen en meeuwachtigen. Verder gebruiken diverse vogelsoorten het open water om te rusten #1.

Reproductie en migratie

Onder deze vogels bevinden zich stand en trekvogels.

Dosis-effect relaties

Deze eerste tabellen (Methode 1) zijn gebruikt in studie #3. De tabellen gegeven bij Methode 2 zijn een versimpelde versie van de eerst genoemde tabellen en zijn gebruikt in studie #1.

Stroomdiagram

Methode 1

Indeling groepen Rustplaatsen en overstromingsregime (1)

groep	soorten
altijd droog	Slechtvalk, Visarend, Bontbekplevier, Eider, Groenpootruiter, Grauwe Klauwier, Kiviet, Steenloper, Velduil
incidenteel onder water	Grote zilverreiger, Grutto, Rosse Grutto, Kemphaan, Kleine Zilverreiger, Kluut, Lepelaar, Porseleinhoen, Purperreiger, Roerdomp, Scholekster, Wilde eend, Aalscholver, Bruine Kiekendief, Rietgans, Kolgans, Reuzenstern, Rietzanger, Slechtvalk, Snor, Visdief, Zwarte Stern, Zwartkopmeeuw, Tureluur, Wulp, Blauwborst, Blauwe Kiekendief, Dwergstern, Kleine Mantelmeeuw, Strandplevier, Visarend, Bonte Strandloper, Bontbekplevier, Drieteenstrandloper, Eider, Groenpootruiter, Kanoet, Krombekstrandloper, Noordse Stern, Steenloper, Zwarte Ruiter
meestal niet onder water (<175 dagen/jaar)	Grauwe gans, Grote zilverreiger, Grutto, Kemphaan, Kleine Zilverreiger, Kluut, Lepelaar, Porseleinhoen, Purperreiger, Roerdomp, Scholekster, Wilde eend, Aalscholver, Bontbekplevier, Bruine Kiekendief, Rietgans, Kolgans, Reuzenstern, Rietzanger, Slechtvalk, Snor, Visdief, Zwarte Stern, Zwartkopmeeuw, Tureluur, Wulp, Blauwborst, Blauwe Kiekendief, Dwergstern, Kleine Mantelmeeuw, Strandplevier, Visarend, Bonte Strandloper, Dodaars, Drieteenstrandloper, Eider, Kanoet, Krombekstrandloper, Noordse Stern, Steenloper, Toendrarietgans, Zilverplevier, Zwarte Ruiter
meestal onder water (>175 dagen/jaar)	Bergeend, Brilduiker, Grauwe gans, Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Krakeend, Krooneend, Lepelaar, Meerkoet, Porseleinhoen, Purperreiger, Roerdomp, Slobeend, Wilde eend, Wintertaling, Brandgans, Grote Karekiet, Rietgans, Kolgans, Snor, Zwarte Stern, Zwartkopmeeuw, Visarend, Dodaars, Eider, Geoorde Fuut, Kanoet, Noordse Stern, Rotgans, Toendrarietgans, Zilverplevier
altijd onder water	Bergeend, Brilduiker, Grauwe gans, Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Kleine Zwaan, Krakeend, Krooneend, Kuifeend, Lepelaar, Meerkoet, Pijlstaart, Purperreiger, Slobeend, Tafeleend, Topper, Wilde eend, Wintertaling, Brandgans, Dwergmeeuw, Fuut, Grote Karekiet, Grote Zaagbek, Kleine Rietgans, Kolgans, Nonnetje, Smient, Snor, Zwartkopmeeuw, Wilde Zwaan, Visarend, Dodaars, Eider, Geoorde Fuut, Roodkeelduiker, Rotgans, Toendrarietgans, Zwarte Zee-eend

Referentie: #2

Indeling groepen Broedplaatsen en overstromingsregime

groep	soorten
altijd droog	Bergeend, Grauwe gans, Kuifeend, Pijlstaart, Slobeend, Wilde Eend, Wulp, Kleine Mantelmeeuw, Dodaars, Eider, Grote Stern, Kiviet, Noordse Stern, Roodkeelduiker
incidenteel onder water	Bergeend, Grauwe gans, Grutto, Rosse Grutto, Kemphaan, Kluut, Krakeend, Krooneend, Kuifeend, Lepelaar, Pijlstaart, Porseleinhoen, Scholekster, Slobeend, Tafeleend, Wilde Eend, Wintertaling, Bontbekplevier, Bruine Kiekendief, Snor, Visdief, Zwartkopmeeuw, Tureluur, Wulp, Blauwborst, Blauwe Kiekendief, Dwergstern, Kleine Mantelmeeuw, Strandplevier, Dodaars, Noordse Stern
meestal niet onder water (<175 dagen/jaar)	Grauwe gans, Grutto, Rosse Grutto, Kemphaan, Kleine Zilverreiger, Kluut, Lepelaar,Krakeend, Krooneend, Kuifeend, Lepelaar, Pijlstaart, Porseleinhoen, Purperreiger, Roerdomp, Scholekster, Slobeend, Tafeleend, Wilde Eend, Wintertaling, Bontbekplevier, Bruine Kiekendief, Dwergmeeuw, Snor, Visdief, Zwartkopmeeuw, Tureluur, Wulp, Blauwborst, Blauwe Kiekendief, Dwergstern, Kleine Mantelmeeuw, Strandplevier
meestal onder water (>175 dagen/jaar)	Grauwe gans, Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Lepelaar, Porseleinhoen, Purperreiger, Roerdomp, Aalscholver, Grote Karakiet, Snor
altijd onder water	Grauwe gans, Grote Zilverreiger, Kleine Zilverreiger, Lepelaar, Meerkoet, Purperreiger, Roerdomp, Fuut, Grote Karakiet, Snor, Zwarte Stern

Referentie: #2

Methode 2

Indeling groepen Rustplaatsen (2)

groep	voorbeeld soorten
altijd droog (slikken, schorren, graslanden)	Strandplevier, Bontbekplevier, Zwartkopmeeuw, Groenpootruiter
incidenteel onder water (rustgebied)	Scholekster, Strandplevier, Dwergstern, Bontbekplevier, Brandgans, Kleine mantelmeeuw
altijd onder water dagen/jaar	div. vogels bv Brandgans

Overstromingsduur

groep	Overstromingsduur/frequentie*
altijd droog	waterpeil: > 95 percentiel waterdiepte
incidenteel onder water	waterpeil: 5 - 95 percentiel waterdiepte
altijd onder water	waterpeil: < 5% percentiel waterdiepte

95 percentiel (95% van de tijd is waterpeil lager) en 5 percentiel (5% van de tijd is waterpeil lager) uit peilmodule.

Referentie: #1

Terrestrische vegetatie

groep	Terrestrische vegetatie
altijd droog	Kaal of lage begroeiing
incidenteel onder water	Kaal of lage begroeiing

Referentie: #1

Onzekerheid en validatie

#1: Er zijn geen gegevens beschikbaar over voedsel-, broed- en rustlocaties van vogels in het Volkerak-Zoommeer. De dosis-effect relaties zijn gebaseerd op expert judgement van RIZA #3.

Toepasbaarheid

Deze dosis-effect relaties zijn van toepassing in Nederland. Deze relaties geven een geschiktheid in het algemeen voor het broed- en rusthabitat voor vogels en niet voor specifieke soorten per se. Voor specifieke soorten zijn eventueel additionele dosis-effect relaties nodig.

Voorbeeld project

IJsselmeer #3 en Volkerak-Zoommeer #1

Referenties

1 Haasnoot, M. en K.E. van de Wolfshaar (ed). Habitat analyse in het kader van de Planstudie/MER voor Krammer, Volkerak en Zoommeer. WL report Q4015. 2006
2 Memo Platteeuw, M. en Noorhuis, R. RIZA 2005
3 Haasnoot, M., Kranenbarg, J. en van Buren, R.. Seizoensgebonden peilen in het IJsselmeergebied. WL report Q3889. 2005