Binnen Samenwerken aan Kunstwerken wordt de definitie van een waterkerend kunstwerk uit de Waterwet (2016) aangehouden. Deze luidt:

“Een waterkerende constructie is een constructie die onderdeel uitmaakt van een waterkering en over een beperkte lengte de waterkerende functie van het grondlichaam geheel of gedeeltelijk overneemt, maar is aangelegd ten behoeve van een andere (utilitaire) functie die de waterkering kruist (zoals schutten en spuien). In verband met deze utilitaire functie zijn deze waterstaatkundige constructies meestal voorzien van één of meer beweegbare afsluitmiddelen.”

In 2050 moeten alle primaire waterkeringen veilig zijn. In die waterkeringen bevinden zich vaak kunstwerken. Ook die moeten veilig worden gemaakt. Dat is een grote opgave. Op de kaart van Samenwerken aan Kunstwerken zie je welke kunstwerken er aangepakt moeten worden en wat hun huidige status is. Bent u op zoek naar mogelijke samenwerking of wilt u extra informatie over de kunstwerken mail dan vooral naar sk@hhnk.nl.

Het kernteam van Samenwerken aan Kunstwerken heeft de kaart opgesteld met input van alle Waterschappen en Rijkswaterstaat. Iedereen heeft een lijst verstrekt met alle kunstwerken die zich in de primaire waterkeringen bevinden, inclusief de scores per faalmechanisme. Deze scores zijn de resultaten van LBO-1 (2017 tot 1 januari 2023) en zijn in juni 2024 door Samenwerken aan Kunstwerken uitgebracht in een boekje onder de naam ‘Samenwerken aan Kunstwerken: Waar staan we?'. Dit bevat een overzicht van alle waterkerende kunstwerken in de primaire keringen die op dat moment (nog) niet aan de norm voldeden, gerangschikt per waterschap, per type kunstwerk en per faalmechanisme.

In de figuren hieronder zijn deze gegevens verwerkt. Hiervoor zijn een aantal aannames gedaan die ook zijn gebruikt bij het creëren van de kaart:

• Als een kunstwerk "Niet aan de norm voldoet" betekent het dat één of meerdere faalmechanismen (Betrouwbaarheid Sluiten, Sterkte en Stabiliteit van puntconstructies, Hoogte of Piping) zijn beoordeeld met een score: IV, V of VI tijdens de eerste landelijke beoordelingsronde (LBO-1). Mogelijk kan een waterschap al eerder in actie komen bij een score III of pas later bij een score V, dit is mede afhankelijk van het dijktraject waar het kunstwerk aan ligt en de pro-activiteit van het Waterschap.
• De inventarisatie heeft zich bij het faalmechanisme Sterkte en Stabiliteit gericht op puntconstructies. Langsconstructies zijn hierbij niet beschouwd.
• Niet alle beoordelingen zijn compleet. Een oorzaak kan zijn dat het kunstwerk recent is verbeterd waardoor nog geen beoordeling heeft plaats kunnen vinden. 
• Er is een aantal 'bijzondere' kunstwerken niet meegenomen bij de inventarisatie, zoals: Niet Waterkerende Objecten (NWO), Beren, faunatunnels en (spoor)tunnels.

Vervolgens is door middel van het voeren van gesprekken met de waterschappen en een tweede, gedetailleerde uitvraag aan de waterschappen, de kunstwerkopgave aangescherpt. Deze data is verwerkt in een tweede opgave die door Samenwerken aan Kunstwerken is uitgebracht, genaamd ‘De verdieping’. De gegevens uit deze opgave zijn hieronder verwerkt in figuren. 

Ondanks de aanscherping in de kunstwerkopgave, is samenwerking tussen waterschappen nog steeds noodzakelijk om alle kunstwerken voor 2050 te versterken. Samenwerken aan Kunstwerken helpt om die doelstelling te bereiken. Doe jij mee?