{scrollbar}

h1. Bosrietzanger - _Acrocephalus palustris_

h1. Algemeen
{section}{column:width=80%}
|| Algemene kenmerken || ||
| Naam soort(en)groep | Bosrietzanger - _Acrocephalus palustris_ |
| Regio | Nederland, Centraal Europa |
| Watersysteem | Rietland en ruigte, struweel  |
| Natuurparameter | vogels |
| Factsheet opgemaakt door | M.P. Weeber |{column}{column:width=20%}
| !Zomertaling (www.natuurfotoalbum.eu).jpg|thumbnail! |
| [natuurfotoalbum.eu] |{column}{section}

h1. Habitat beschrijving

h3. Algemeen voorkomen

De bosrietzanger komt voor in zoetwatergebieden en broedt voornamelijk in moerassen, hoofdzakelijk in de de drogere delen [#1]. Daarnaast komt hij relatief veel voor in droge biotopen buiten de moerassen. Het habitat bestaat uit dichte vochtige ruigte kruiden, veelal met struikopslag. Er wordt bijvoorbeeld gebroed in de verruigde delen van rietmoerassen, spoorbermen, kanaalbermen, wegbermen, dijktaluds, verruigde opspuittereinen, broekbossen, grienden, en open populierenbossen met een dichte ondergroei van kruiden [#1]. De overkoepelende voorwaarde is dat er resten voorkomen van opgaande, overjarige kruiden. Soms is dit gemengd met riet. Deze zijn 80 tot 180 cm hoog, liggen in een open landschap dat wordt afgewisseld met struiken en bomen. De planten brandnetel, riet (gemend met brandnetel), moerasspirea, koninginnekruid en wilgeroosje hebben de voorkeur. Verschillende structuren met verschillende soorten heeft de voorkeur over een monocultuur met brandnetel. Een te grote dichtheid van de vegetatie heeft een negatieve invloed op de nest mogelijkheid [#1]. 

De kruidenvegetaties worden voornamelijk gebruik als nestplaats [#1]. Foerageren doet de bosrietzanger in bosjes, bomen en struiken. Rivieroevers met een grote opslag van hoge ruigtekruiden vormen een ideale broedlocatie. De gemiddelde afstand tussen nestlocatie en foerageergebied bedraagt 30 meter [#1]. 

h3. Voedselhabitat en strategie

De bosrietzanger eet uitsluitend kleine evertebraten, zoals insecten, spinnen en slakken. Deze bejaagd hij in hoge kruiden, struiken, bosjes en bomen [#1]. 

h3. Reproductie en migratie

Het broedseizoen loopt van eind mei tot eind augustus. Er wordt één broedsel per jaar gelegd. De eieren worden vanaf eind mei tot  ver in juni gelegd. Dit zijn e tot 6 eieren die na 12 tot 14 dagen uitkomen. Hierna zijn de jongen na 9 tot 11 dagen vliegvlug en na 15 tot 19 dagen onafhankelijk [#1]. 

In juli en augustus trekken de bosrietzangers naar Zuidelijk Afrika. De jongen vertrekken allen in augustus. In het voorjaar rond eind april komt de hoofdmoot weer in de broedgebieden aan [#1].    

h3. Leeftijd en mortaliteit

Predatie heeft, door de locatie keuze van de bosrietzanger, weinig invloed op het nestsucces [#1]. Een groter effect heeft echter de koekoek, die zijn eieren in de nesten van de bosrietzanger legt en het opkomen van de jongen van de bosrietzanger verkleint. Nesten van de bosrietzanger in open vegetaties lopen een minder groot risico op koekoekseieren [#1].  

h1. Dosis-effect relaties

h4. Stoomdiagram

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "HGI Nesthabitat Bosrietzanger | HGI Broedgebied algemeen Bosrietzanger"
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Broedgebied Bosrietzanger"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Taludvorm | Grondwaterstanden | Vegetatie "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Nesthabitat Bosrietzanger"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " Oevervegetatie | Successiestadia  "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Broedgebied algemeen Bosrietzanger"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Hoogte kruidenvegetaties | Stengeldichtheid ruigtekruiden "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "Vegetatie"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " Breedte oevervegetatie | Areaal oevervegetatie | Aantal struiken per 100 m oever "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "Oevervegetatie"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

h4. Dosis-effect relaties

{section}{column:width=50%}
{chart:type=XYline|title=Taludvorm |xlabel=taludvorm (graden)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| taludvorm (graden) || HSI ||
| 0 | 1 |
| 20 | 0.8 |
| 60 | 0 |
| 80 | 0 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Grondwaterstand|xlabel=grondwaterstand (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| grondwaterstand (klassen) || HSI ||
| hoger dan maaiveld | 0 |
| -20 cm tot maaiveld | 1 |
| lager dan -20 cm | 0.4 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Overstromingen|xlabel=overstromingen (periode)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| overstromingen (periode) || HSI ||
| sep - apr | 1 |
| mei - aug | 0 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{column:width=50%}
{chart:type=XYline|title=Breedte oevervegetatie|xlabel= breedte oevervegetatie (m)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| breedte oevervegetatie (m) || HSI ||
| 0 | 1 |
| 0.5 | 0 |
| 1 | 0.8 |
| 2 | 1 |
| 5 | 1 |
{chart}
Referentie: [#1]
{column}{section}

{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Successiestadia|xlabel=successiestadia (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| successiestadia (klassen) || HSI ||
| waterriet | 0 |
| waterriet met droge plekken | 0 |
| vochtig open rietland | 0.2 |
| riet met verspreide boom/struik opslag | 0.8 |
| rietruigte | 1 |
| ruigtekruiden droog/vochtig | 1 |
| rietruigte met bosopslag | 1 |
| moerasbos met open plekken | 0.7 | 
| moerasbos vrijwel gesloten | 0 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{column:width=50%}
{chart:type=XYline|title=Areaal oevervegetatie|xlabel= areaal oevervegetatie (ha)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| areaal oevervegetatie (ha) || HSI ||
| 0 | 0 |
| 0.125 | 1 |
| 1 | 1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Hoogte kruidenvegetatie|xlabel=hoogte kruidenvegetatie (m)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| hoogte kruidenvegetatie (m) || HSI ||
| 0 | 0 |
| 50 | 0 |
| 60 | 1 |
| 100 | 1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Aantal struiken per 100 m oever|xlabel= aantal struiken per 100 m oever (aantal struiken/ 100 m oever)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| aantal struiken per 100 m oever (aantal struiken/ 100 m oever) || HSI ||
| 0 - 1 | 0.5 |
| 2 - 3 | 1 |
| > 3 | 0 |
{chart}
Referentie: [#1]
{column}{section}

{section}{column:width=50%}
{chart:type=XYline|title=Stengeldichtheid ruigtekruiden |xlabel=stengeldichtheid ruigtekruiden (n/m2)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| stengeldichtheid ruigtekruiden (n/m2) || HSI ||
| 0 | 0 |
| 20 | 1 |
| 45 | 1 |
| 200 | 0 |
{chart}
Referentie: [#1]
{column}{column:width=50%}
{column}{section}

h3. Ornithologisch Basisregister [#2]

|| ecotoop-gebied || nest || voedsel || 
| open water |   |  |
| rietvegetaties | + | + |
| ruigten | + | + |
| zandige, open ruigten en pioniersvegetaties |   |   |
| heide stuifzand, veen, open duin |  |   |
| grasland |  |   |
| akkers |  |   |
| struwelen | ++ |  ++ |
| bos |  |   |
| bebouwd gebied |   |   |
| open gebied |  |   |

Het nest wordt gemaakt op de kruilaag of de lage struiklaag.

Het voedsel wordt gezocht op de kruilaag of de lage struiklaag.

De bepalende factor van voorkomen is de aanwezigheid van vochtige open struwelen.


h1. Onzekerheid en validatie

(!) Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Deze rekenregels zijn opgesteld aan de hand van een literatuuronderzoek [#1].

h1. Toepassingsgebied

Deze rekenregels zijn opgesteld voor de bosrietzanger en zijn van toepassing op het bepalen van het potentieel broedgebied van deze soort[#1]. 

h1. Voorbeeld project

Niet aanwezig

h1. Referenties

1 {anchor:1} Van der Winden, J., Dirksen, S., Poot, M.J.M., 1996 . HSI-modellen voor 15 oevergebonden broedvogelsoorten. Ministerie van verkeer en waterstaat, Dienst weg en watebrouwkunde, Bureau Waardenburg, februari 1996
2 {anchor:2} Sierdsema, H. Broedvogels en beheer. Staatsbosbeheer.SOVON. 1995