Actuele kennisontwikkeling
Disclaimer: De Innovatieversneller wiki is in ontwikkeling. De onderstaande tekst geeft een beschrijving en eerste beeld van de bruikbaarheid van de kennisontwikkeling/innovatie. De komende periode zal gericht zijn op het uitbreiden en aanvullen van de tekst, status, planning en het opnemen van de tools, rapportages en handreikingen indien beschikbaar.
Kalk in klei onderzoek in de Hedwigepolder
Beschrijving: Het toevoegen van kalk aan klei (kalk in klei) verbetert in beginsel de erosiebestendigheid van klei. Door Rijkswaterstaat is in 2017 onderzoek uitgevoerd naar de kansrijkheid van de toepassing van kalk in klei in Nederlandse dijken. In opdracht van Lhoist (kalkproducent) heeft Deltares ook onderzoek gedaan naar de eigenschappen en mogelijke toepassing van Nederlandse (organische) klei gemengd met kalk. Beide onderzoeken hebben begin 2019 geleid tot het opstarten van een gezamenlijk traject om nadere onderbouwing van de toepasbaarheid van kalk in klei te leveren, met als focus de versterking van klei rondom objecten. Dit heeft uiteindelijk geleidt tot een praktijkproef binnen het innovatieproject Kalk in klei. Deze praktijkproef vindt plaats met behulp van de POV-DGG (Waterschap Limburg is opdrachtgever), subsidie van HWBP en met bijdragen van kalkproducent Lhoist en Rijkswaterstaat.
Voor deze praktijkproef is in 2021 een testprogramma voor het uitvoeren van praktijkproeven met de golfoverslagsimulator opgesteld en zijn op de Scheldedijk van de Hedwigepolder testsecties van kalk in klei aangebracht. Begin 2022 zijn door Infram Hydren golfoverslagproeven op verschillende teststroken uitgevoerd om te onderzoeken hoeveel weerstand verschillende met kalk versterkte kleisoorten (rondom objecten) kunnen bieden tegen golfoverslag. De proeven zijn geanalyseerd en in een (Engelstalig) handboek zijn de ervaringen en aanbevelingen voor praktijktoepassing samengevat.
Kansen of belangrijkste conclusies: De eerste resultaten van de uitgevoerde golfoverslagproeven zijn gunstig. Het toevoegen van kalk aan klei maakt de klei duidelijk erosiebestendiger. De resultaten zijn ook gepresenteerd in ENW en het oordeel is dat voor kleinschalige toepassingen een beslisregel volstaat. Voor grootschalige toepassingen is dat mogelijk eveneens het geval, maar is mogelijk in samenspraak met deskundigen een aanvullende beschouwing ten aanzien van de (grotere) kans op een zwakke plek nodig. Achtergrond / motivatie hierbij is de veronderstelling dat bij kleinschalige toepassing de uitvoering goed in de hand kan worden gehouden c.q. worden gecontroleerd en dat dit bij grootschalige toepassing minder goed mogelijk is, leidend tot een niet op voorhand te verwaarlozen kans op slechte plekken. Met de toepassing zijn dure maatregelen in de vorm van damwandconstructies bij bebouwing te voorkomen en is bij knelpunten waar de ruimte ontbreekt voor kruinverhoging meer golfoverslag op een verantwoorde manier toelaatbaar.
Toepassingsgebied innovatie/kennisontwikkeling: De versterkingsopgave met betrekking tot dijkerosie is groot. Met de resultaten die door de POV-DGG en binnen het project Kalk in klei zijn/ worden gerealiseerd kunnen de kosten voor dijkversterking substantieel worden beperkt door een beter inzicht in de erosie bij golfoverslag en de mogelijk te nemen “eenvoudige” maatregelen om de kruinhoogte te beperken en dure oplossingen rondom objecten te voorkomen.
Contactpersoon: Henk van Hemert (WVL), Theo Stoutjesdijk (Deltares), Roman Dobbe (Lhoist), Jasper van de Hoef (POV DGG)
Nadere informatie: De rapportage van de uitgevoerde testen en een handboek met kennis, ervaring en aanbevelingen voor praktijktoepassing van kalk in klei zijn inmiddels beschikbaar gesteld (zie: Gebiedseigen Grond).
Geo clay lining / Betonietmatten
Beschrijving: De toepassing van Geo Clay Liners ofwel bentonietmatten op dijken is door Waterschap Limburg onderzocht. De dunne mat (max 1 cm) werkt als een sterk waterremmende en in een bepaalde mate als erosiebestendige laag onder een deklaag en kan derhalve in het voorland worden toegepast als anti-pipingmaatregel of op de dijk, als alternatief voor een kleilaag. Hierdoor kunnen minder hoge eisen gesteld worden aan het materiaal van de deklaag en kan er sneller gebiedseigen grond worden toegepast.
De innovatie en de onbekendheid zit vooral in de toepassing van de GCL met zandige afdekgrond (voorzien van een grasmat) als bekleding en de invloed daarvan op de erosiebestendigheid en de ontwikkeling van de grasmat. Waterschap Limburg heeft op twee dijkstrekkingen enkele honderden meters aangelegd: dijkversterking van Neer (in het voorland als anti-pipingmaatregel dijk) en dijkversterking Beessel (op het dijktalud).
Kansen of belangrijkste conclusies: Grootschalige erosie kan alleen ontstaan door een lage sterkte (bijvoorbeeld fragmentarische grasmat) of zware belasting (grote golven, langdurige belasting of grote overslag) en de kans hierop is klein bij een goed ontwerp. Wanneer deze omstandigheden met erosie zich voor kunnen doen, komt de GCL bloot te liggen en dat dient meegenomen te worden in het ontwerp. Hier is nader onderzoek voor nodig,
Toepassingsgebied innovatie/kennisontwikkeling: Grasbekledingen, primaire waterkeringen langs de rivieren
Contactpersoon: Kees Dorst, Waterschap Limburg
Nader informatie: Link naar het ENW advies. De Handreiking voor toepassing van GCL in voorlanden en op taluds van primaire en regionale waterkeringen en het bijhorende spreadsheet:
Brede Groene Dijk
Een brede groene dijk heeft een flauw talud is voorzien van relatief dikke laag klei, begroeid met gras. De pilot onderzoekt of deze klei duurzaam lokaal gewonnen kan worden uit de polder, kwelder of zee en daarmee een kostenbesparing oplevert ten opzicht van de traditionele steenbekleding.
Nader informatie:
Definitieve rapportage van het Onderzoek Geschiktheid Deltaklei in kader van demonstratieproject Brede Groene Dijk
- Stap 1: Definitie en Bronnenonderzoek
- Stap 2:
- Stap 3: Probabilistische berekeningen van de faalkans van de kleibekleding met gras
- Stap 4: Structuurvorming in klei van de Kleirijperij na versnelde seizoenen
- Stap 5: Expertsessie
- Stap 6 en 7: Roto-erosieproeven op Valgenweg- en Klutenplasklei
- Stap 8:
- Stap 9: Deltagootproeven
- Stap 10: Eindrapport Onderzoek Geschiktheid Deltaklei (OGD)
