Het IJsselmeer is een strategische zoetwatervoorraad die door Rijkswaterstaat wordt benut als onze "nationale regenton" in tijden van droogte. De functie van het IJsselmeer als strategische zoetwatervoorraad is ook onderkend door de tweede Deltacommissie onder leiding van Cees Veerman. In dat advies zijn een 12 tal aanbevelingen gedaan hoe Nederland zich kan voorbereiden op klimaatverandering. Een van de aanbevelingen gaat in op het IJsselmeergebied waarin voorgesteld wordt om het IJsselmeerpeil tot 1,5 m mee te laten stijgen met de zeespiegelstijging. Op deze wijze wordt een forse zoetwatervoorraad opgebouwd (tot 1800 miljoen m3) en kan ook het water vanuit het IJsselmeer onder vrij verval naar de Waddenzee worden afgevoerd.
Op het advies voor een forse peilopzet op het IJsselmeer is veel kritiek gekomen en er is behoefte aan onderzoek naar alternatieve oplossingen. Een mogelijke alternatief is een innovatief concept wat vanuit het WINN programma droogte wordt ontwikkeld: het Achteroeverconcept. Het is een visionaire optie gericht op een lange termijn ontwikkeling waarbij wordt uitgegaan van de realisatie van grootschalige binnendijkse seizoensberging, optimaal gecombineerd met meervoudig ruimtegebruik (incl. nieuwe functies) zodat met het realiseren van de wateropgave ook een groot aantal extra baten ontstaan. Met seizoensberging zijn slimme functiecombinaties mogelijk zoals wonen en werken bij én op het water, natuurontwikkeling, recreatie en duurzame landbouw en visserij. Ook meekoppelen met andere beleidsdoelen van o.a. WB21, KRW en Natura2000 behoren tot de mogelijkheden.
Het concept is verkend (zie ppt) met een groter gezelschap en de reacties waren positief (zie verslag 2008 en 2009), hoewel ook onderkend werd dat er nog vele haken en ogen aan zitten (zie slide 10 van ppt). Wij denken dat het concept een mooi aanknopingspunt is voor adaptief waterbeheer. Een lonkend perspectief voor hoe Nederland de risico's van klimaatverandering kan omzetten in een kans voor ruimtelijke kwaliteit en duurzame ontwikkeling in de regio IJsselmeergebied. Om dit omvangrijke concept systematisch uit te diepen is een indeling gemaakt naar 10 thema's. Voor welk thema is een factsheet opgesteld die verder kan worden aangevuld naar mate het inzicht voortschrijdt.
Momenteel wordt er toegewerkt naar het realiseren van een praktijkproef (Koopmanspolder, Noord-Holland) waarbij elementen van het Achteroever concept in de praktijk kunnen worden getoetst.
Wij willen het concept graag naar de praktijk brengen. Heeft u suggesties en wilt u ons helpen? Laat het ons weten! Roel Doef (Rijkswaterstaat Waterdienst) / Remco van Ek (Deltares).
