Achtergrond
In 2017 zijn de kunstwerken voor de eerste keer apart beoordeeld. Er was relatief weinig ervaring met de beoordeling van kunstwerken, in tegenstelling tot de ervaring die er al was met het beoordelen van dijken. Na de eerste toetsing werden er zo'n 350 kunstwerken door de waterschappen op het HWBP-programma gezet. De opgave voor HHNK leek in eerste instantie groot te zijn. Uit nadere analyses bleek dat een groot deel van de kunstwerken alsnog veilig verklaard konden worden, door onder meer aanpassingen in het sluitprotocol. Ook bleek dat de eerder uitgegane raming van 5 miljoen euro per kunstwerk ruim voldoende was. De kunstwerkopgave voor HHNK nam hierdoor af. Tevens heeft HHNK, om ervaring op te doen, voor het landelijk HWBP een pilotproject uitgevoerd met als hoofddoel leren en kennis delen.
Portfoliomanagement: gezette stappen
In de (verlengde) derde toetsronde (2011 en 2013) zijn binnen HHNK in totaal 137 kunstwerken in de primaire waterkeringen beoordeeld met de toen geldende norm. Het resultaat hiervan was dat 40 van deze kunstwerken aan de norm voldeden en dat 97 niet aan de norm voldeden of dat aanvullend onderzoek nodig was. Van deze 97 kunstwerken zijn direct bij de start van het HWBP-programma binnen HHNK 61 kunstwerken aangemeld voor het landelijk HWBP-programma. Hiervan zijn 47 opgenomen in projecten van (n)HWBP en HWBP2. Na nadere analyses en aanpassingen in sluitprotocollen zijn 35 van deze 47 kunstwerken alsnog veilig verklaard en terug overgedragen aan het beheer. Als gevolg hiervan bleven 12 kunstwerken over die versterkt dienden te worden.
Praktijkvoorbeelden van het pilot project 7 kunstwerken:
- Assetmanagement
- Portfoliomanagement
- (HWBP-)Project
De overige kunstwerken zijn afgevallen om een aantal redenen:
- Kunstwerken die geen versterking nodig hadden en vielen onder beheer en onderhoud;
- Kunstwerken die werden meegenomen in een bestaand dijkversterkingsproject;
- Kunstwerken die van primaire waterkeringen, naar regionale keringen gingen waardoor deze ook buiten de HWBP-subsidieregeling vielen;
- Kunstwerken die alleen op betrouwbaarheid sluiting zijn afgekeurd en daardoor ook geen versterking nodig hadden, enkel een aanpassing in het sluitprotocol.
De focus verlegde zich naar in totaal 9 kunstwerken die binnen HHNK hoog op de prioriteringslijst stonden. In nauwe afstemming met HWBP is gekozen om een pilot met kunstwerken te starten, waar leren en kennis delen centraal stond. Eén van de geleerde lessen die we kunnen trekken uit het portfoliomanagement van 7 kunstwerken is dat het van toegevoegde waarde is om nadat de beoordeling gedaan is, beter naar de resultaten van deze beoordeling te kijken en op basis van het dominante mechanisme te kijken of er optimalisatiemogelijkheden zijn waardoor versterking en opname op het HWBP-programma niet nodig zijn.
Hieronder is een schema weergegeven dat de stappen laat zien die tijdens het portfoliomanagement van 7 Kunstwerken zijn genomen:
Huidige aanpak portfoliomanagement binnen HHNK
Wanneer we de aanpak van het portfoliomanagement van 7 kunstwerken vergelijken met de huidige aanpak van het portfoliomanagement binnen HHNK zien we dat er in de tussentijd wel zaken zijn gewijzigd, maar geen grote veranderingen hebben plaatsgevonden.
Veranderingen die noemenswaardig zijn, betreffen:
- Procesafspraken binnen HHNK om van beoordeling tot versterking te komen. Dit is goed vastgelegd tussen de voormalige HWBP-afdeling en de beheerafdeling.
- Op landelijk niveau is gewerkt aan uniforme stappen om van beoordeling richting versterking te gaan. Hiervoor is de trajectaanpak gekomen.
Na de beoordeling worden waterschappen gevraagd om een trajectaanpak te doorlopen, die is onderverdeeld in drie verschillende pijlers: Techniek, Omgeving en Langetermijn Strategisch. Aan het einde van de trajectaanpak wordt dan bepaald of een traject uit één of meerdere projecten bestaat en hierna worden de projecten aangemeld bij het HWBP en doorlopen het HWBP instrument Ingangstoets.
Voor HHNK is het van belang dat een juist momentum is tussen het doorlopen van de ingangstoets en start van een project/ programmering. Op die manier gaat er geen tijd verloren en wordt voorkomen dat kennis achterhaald is.
Geen vaste aanpak
Het portfoliomanagement bij HHNK heeft geen vaste aanpak. De aanpak is afhankelijk van wat op dat moment het beste is om te doen met het betreffende veiligheidsprobleem. Zo worden de 2 projecten binnen HHNK die op dit moment een definitief oordeel hebben op een verschillende manier aangepakt. Bij een project op Texel wordt bijvoorbeeld een nadere veiligheidsanalyse gedaan om meer grip te krijgen op het daadwerkelijke veiligheidsprobleem, terwijl bij het dijktraject Enkhuizen-Medemblik de trajectaanpak wordt gevolgd. HHNK kiest voor maatwerk, passend bij de trajecten.
Om uiteindelijk te komen tot een programmering voor HHNK, maken zij gebruik van een interne stuurgroep, die bestaat uit de Programmamanager als kop van de stuurgroep, de afdeling Beheer als klant en de afdeling PAO als leverancier van capaciteit. Desalniettemin zal het landelijke HWBP in zijn programmering meer de focus leggen op andere waterschappen, en HHNK een kleine opgave heeft, met lagere urgentie in vergelijking met andere waterschappen die een grotere opgave hebben tot en met 2050.
HHNK beoogt open en transparant aan te geven bij het landelijke HWBP welke beheeropgaven ze meenemen in de versterkingsopgaven. Hierbij wordt duidelijk gemarkeerd wat er Beheer en Onderhoud en dus voor de kosten van HHNK is en wat een versterkingsopgave en dus voor de HWBP-subsidie in aanmerking komt. Het type oplossing wat je kiest voor je versterking kan een kleiner of groter effect hebben op je resterende beheeropgave, waarbij HHNK probeert om de doelmatige versterkingsoplossing te kiezen en deze open en navolgbaar te maken voor het HWBP. HHNK maakt hier ook dankbaar gebruik van haar ervaringen bij HWBP-2 en recentere HWBP-projecten.
Toch is er nog veel terrein te winnen in het portfoliomanagement binnen HHNK. Zo zouden bijvoorbeeld opgaven gecombineerd kunnen worden, mensen breder worden ingezet en meerdere kunstwerken samen in een project worden samengevoegd. Ook worden mogelijkheden gezien om te variëren in de marktbenadering, waar in sommige gevallen RAW de voorkeur heeft en in andere gevallen een alliantievorm. Door het toepassen van deze, of soortgelijke maatregelen zou het portfoliomanagement binnen HHNK (nog) efficiënter kunnen worden uitgevoerd.
Samengevat hanteert HHNK de volgende aanpak:
Contactpersoon:
Yaron Daniël, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
e-mailadres: y.daniel@hhnk.nl
