Wat is het idee?
Het vergroten van de vaarwegdiepte door het concentreren van stroming in de vaarweg door het plaatsen van met boomstammen opgevulde bodemschermen in de binnenbochten. Dit leidt tot uitschuring in de ondiepe vaargeul.
Wat doet het?
Een scherm bestaat grofweg uit een stapel horizontaal op elkaar liggende boomstammen (zie figuur hieronder voor het ontwerp voor de binnenbocht bij Redichem (Nederrijn-Lek)). Voor de samenhang in het scherm zijn de stammen met overlap neergelegd.
De stapeling wordt in stand gehouden door verticale, houten palen aan weerskanten van het scherm, op regelmatige afstand van elkaar. De palen worden zodanig geplaatst dat elke liggende stam door minstens vier palen is opgesloten en horizontale beweging van de stammen niet mogelijk is. Door erosie rondom de stammen kan er na verloop van tijd wat ruimte ontstaan. In dat geval moeten de palen dan weer worden nagedrukt. De verticale staanders steken circa 0.5 m boven het stuwpeil uit, zodat deze een groot deel van het jaar zichtbaar zijn voor de scheepvaart.
De bodem in de binnenbocht wordt beïnvloed door stroming tijdens hoogwater (geopende stuwen) en de invloed van golven en dynamiek door scheepspassages tijdens laagwater (gesloten stuwen). Door de bodemschermen zal de stromingsweerstand in de ondiepe zone van de binnenbocht worden vergroot. Dit zorgt voor verdere uitslijting van de vaargeul, achter de schermen zal aanzanding ontstaan. Om de aanzanding te behouden kan het nodig zijn een extra bomenrij te plaatsen in de ruimte tussen de schermen (parallel aan de normaallijn). Deze tussenrij kan afkalving en erosie van het aangezande sediment tijdens hoogwater tegen gaan.
Wat levert het op?
Het idee moet leiden tot vermindering van baggerwerkzaamheden om de vaargeul voldoende diep te houden. De boomstammen tussen de schermen moeten afkalving en erosie van de hoogwatersedimentatie tegen gaan en leveren tegelijkertijd een positieve bijdrage aan de KRW score (voor macrofauna).
Toepassing
De eerste toepassing hiervoor zal plaatsvinden in de binnenbocht bij Redichem (in de Nederrijn-Lek). Omdat het hier nog om een proef gaat en onbekend is hoe de bodem op de houtwerken gaat reageren, zal in 2014 slechts 1 set van vijf schermen aangelegd worden en zal er een macrofauna-referentieboom in een dieper deel op enige afstand van de schermen worden geplaatst.
Verdere informatie?
- Notitie bodemschermen binnenbocht Redichem, Arjan Sieben, RWS WVL d.d.19-09-2014.
Partners incl contactpersoon
RWS, Deltares (Miguel Dionisio Pires), Bureau Waardenburg (Wendy Liefveld), Hydrobiologisch Adviesburo Klink (Alexander Klink)
