...
Maatregel | effect op stuurvariabelen | traject | effect op macrofauna | effect op EKR | via rekenregel |
---|---|---|---|---|---|
landelijk mestbeleid | N en P | bakjesmodel | toename KM | + | chemie / P |
bufferstroken, spuitvrije zones, akkerrandenbeheer | N en P | bakjesmodel | meer potentieel voor KM | + | chemie / P |
nevengeul |
| direct | waarschijnlijk afneme %DM | ++ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel |
|
|
|
| substraat, habitat | bakjesmodel |
|
|
|
| macrofyten | KRW-macrofyten |
|
|
|
natuurvriendelijke oevers | habitat, structuur |
| direct toename KM & DP | ++ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel |
|
|
|
| macrofyten | KRW-macrofyten | toename KM, toename DM |
|
|
zomerbed verbreding | hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel | toename KM | _ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| habitat direct |
|
|
|
|
vooroeververdediging | habitat | direct |
| + | KRW-maatlat |
natuurlijke oever rivieren | habitat, structuur | direct | toename KM | ++ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel |
|
|
|
| macrofyten | KRW-macrofyten |
|
|
|
puntbronnen saneren |
| direct |
| ++ | chemie / P / BZV |
| O2 | bakjesmodel | toename KM |
|
|
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel |
|
|
|
diffuse bronnen saneren |
| direct |
| ++ |
|
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM |
| chemie / P |
verminderen mestgift landbouw |
| direct |
| ++ |
|
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM |
| chemie / P |
extensivering landbouw | toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM | + | chemie / P |
riolering buitengebied verbeteren | toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P / BZV |
| O2 | bakjesmodel |
|
|
|
sanering overstorten |
| direct | toename KM | ++ | chemie / P / BZV |
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel |
|
|
|
| O2 | bakjesmodel |
|
|
|
ecologisch onderhoud oevers | substraat, structuur | direct | toename KM | ++ | KRW-maatlat |
| macrofyten toename | KRW-macrofyten | |||
baggeren vervuide waterbodem | reductie N en P, toxische stoffen | direct | afname DM | + | chemie / P / BZV |
| verdieping | bakjesmodel |
|
|
|
| O2 | bakjesmodel |
|
|
|
beekherstel/meanderen | meandering | bakjesmodel | toename KM | +++ | meandering |
| macrofyten | KRW-macrofyten |
|
|
|
beperken voorbelasting Belgie | toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P |
stuwen passeerbaar maken |
| direct | geen | geen | geen |
stuw verwijderen | stroomsnelheid | bakjesmodel | toename enkele soorten | afhankelijk van verandering | stroomsnelheid |
ganzen & Meeuwen | N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P |
waterstromen omleiden / scheiden | hydromorfologie, stroomsnelheid | direct of bakjesmodel | geen | geen | geen |
functieverandering / landgebruik | N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P |
4. Onzekerheid en validatie
Validatie langzaam stromende beken
In figuur 4.1 is de maatlatscore van 26 monsters uit langzaam stromende beken (R5 & R6) uitgezet tegen de door de rekenregels berekende EKR-score (welke dataset is gebruikt?). Uitbijters met een lagere maatlatscore dan de berekende score worden waarschijnlijk veroorzaakt door pressures die niet in de gekozen variabelen tot uiting komen (bestrijdingsmiddelen, zware metalen), calamiteiten of periodes van zeer lage stroomsnelheden. De kwaliteit voor een waterlichaam als geheel wordt berekend door de scores van een aantal monsters binnen hetzelfde waterlichaam te middelen. Van de geanalyseerde monsters week de berekende score hoogstens 2 klassen af van de EKR volgens de maatlatten en kwam 76% exact overeen in klasse.
Figuur 4.1: Vergelijking berekende EKR (volgens KRW-Verkenner) met de EKR volgens de maatlatten (berekend volgens samenstelling macrofauna-monsters)
Validatie aan de hand van dataset Roer en Overmaas
Een tweede dataset, afkomstig van Waterschap Roer en Overmaas, is op eenzelfde manier geanalyseerd. Hiervoor zijn 41 monsters gebruikt, waarvan 39 uit snelstromende beken (R17 en R18) en 2 uit langzaam stromende beken (R4 en R11). De scores van de KRW-Verkenner komen redelijk overeen met de maatlatscores (Figuur 4.2). De rekenregels van de KRW-Verkenner berekenen relatief lage scores als gevolg van een lage score voor meandering. De gegevens voor meandering komen uit een database van Waterschap Roer en Overmaas en zijn opgenomen Duitse methodes en definities, welke afwijken van de Nederlandse in interpretatie en classificatie. Zo worden wateren die in Nederland geclassificeerd worden als meanderend volgens de Duitse methode vaak als slingerend geclassificeerd. De uiteindelijke afwijking van de scores is over het algemeen slechts minder dan 1 kwaliteitsklasse en bij ruim de helft van de monsters komt de kwaliteitsklasse overeen.
Figuur 4.2: Vergelijking berekende EKR (volgens KRW-Verkenner) met de EKR volgens de maatlatten (berekend volgens samenstelling veldmonsters) aan de hand van dataset Waterschap Roer & Overmaas.
5. Toepasbaarheid
De werking van de geselecteerde variabelen op de maatlatscore is bij alle hier beschouwde watertypen vrijwel gelijk. Het zijn in feite allemaal grotere permanente beken met verschillen in geologie (zand, veen, klei) die niet van direct belang zijn op de hier afgeleide rekenregels. Alleen voor stroomsnelheid moet onderscheid gemaakt worden tussen langzaam en snelstromende wateren (zie tabel 3.1); voor de variabelen meandering, fosfaat en BZV volstaan dezelfde rekenregels in beide watertypen.
...
Wiki Markup |
---|
Bal, D., H.M. Beije, M. Fellinger, R. Haveman, A.J.F.M. van Opstal & F.J. van Zadelhoff, 2001. _Handboek natuurdoeltypen_. Rapport IKC-LNV, Wageningen. \\ \\ Cremers, N., A. de Swaaf, R. Portielje, J. Kranenbarg, J. Elbersen & J. Delsma, 2005. _KRW-verkenner (fase 1); Deel rapportage spoor Afbeelding Kennis._ \\ \\ Elbersen, J.W.H., P.F.M. Verdonschot, B. Roels & J.G. Hartholt, 2003. _Definitiestudie Kaderrichtlijn Water (KRW). I. Typologie Nederlandse Oppervlaktewateren._ Alterra-rapport 669. \\ \\ Hamme, H. van der, 1992. _Macrofauna van Noord-Holland._ Provincie Noord-Holland, Dienst Ruimte en Groen, Haarlem. Proefschrift K.U. Nijmegen. \\ \\ Heinis, F. en C.H.M., Evers \[red\], in prep, 2006. _Getalswaarden nutriënten voor de Goede Ecologische Toestand voor natuurlijke wateren._ Royal Haskoning, Heinis Waterbeheer, RIVM en Alterra in opdracht van RIZA \\ \\ Kaderrichtlijn Water, 2000. Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad. 23 oktober 2000; tot vastlegging van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid. \\ \\ Knoben, R.A.E. & P.A.M. Kamsma \[red\], 2004. _Achtergronddocument referenties en maatlatten voor macrofauna_. Landelijke expertgroep. \\ \\ Limnodata neerlandica. _Aquatisch-ecologische databank voor Nederland_. www.limnodata.nl \\ \\ Molen, D.T. van der \[red\], 2004b. _Referenties en concept-maatlatten voor rivieren voor de Kaderrichtlijn Water._ Rapportnummer 2004-43. \\ \\ Moller Pillot, H.K.M. & R. Buskens, 1990. _De Nederlandse chironomidae_. Deel 1c. Nederlanse faunistische mededelingen, Leiden. \\ \\ Royal Haskoning, 2005. _Validatie en verdere optimalisatie van de concept KRW-maatlatten voor de natuurlijke rivier\- en meertypen_. Royal Haskoning in samenwerking met Witteveen+Bos en Taken Landschapsplanning in opdracht van RIZA. \\ \\ Verdonschot, P.F.M., 1990. _Ecologische karakterisering van oppervlaktewateren in Overijssel._ Rapport RIN, Leersum. \\ \\ Verdonschot, P.F.M \[red\], 1995. _Beken stromen. Leidraad voor ecologisch beekherstel_. 95-03 WEW-06. \\ |