...
De rekenregels van macrofauna in stromende wateren gelden dus voor de volgende watertypen (Elbersen et al., 2003; Van der Molen & Pot (, dec. 2007)):
- R4: Permanent langzaam stromende bovenloop op zand | <50 | 0-3 | Kiezel |
- R5: Langzaam stromende middenloop/benedenloop op zand | <50 | 3-8 | Kiezel |
- R6 : Langzaam stromende riviertje op zand/klei| <50 | 8-25 | Kiezel |
- R9: Langzaam stromende bovenloop op kalkhoudende bodem|<50 | 0-3 | Kalk |
- R10: Langzaam stromende middenloop op kalkhoudende bodem| <50 | 3-8| Kalk |
- R11: Langzaam stromende bovenloop op veenbodem| <50 | 0-3| Organisch |
- R12: Langzaam stromende middenloop/benedenloop op veenbodem | <50 | 3-8 | Organisch |
- R13: Snelstromende bovenloop op zand| >50 | 0-3| Kiezel |
- R14: Snelstromende middenloop/benedenloop op zand | >50 | 3-8 | Kiezel |
- R15: Snelstromend riviertje op kiezelhoudende bodem | >50 | 8-25 | Kiezel |
- R17: Snelstromende bovenloop op kalkhoudende bodem| >50 | 0-3| Kalk |
- R18: Snelstromende middenloop/benedenloop op kalkhoudende bodem | >50 | 3-8 | Kalk |
2. Sturende variabelen
In fase 1 van de KRW-verkenner is gekozen voor een benadering gebaseerd op de stuurvariabele stromingsdiversiteit. Stromingsdiversiteit alleen lijkt niet voldoende om een score op de KRW-maatlat (EKR) te voorspellen (Cremers et al., 2005). Voor fase 2 is onderzocht of directe relaties zijn af te leiden tussen stuurvariabelen en de maatlatscore op basis van metingen. In het project 'Validatie en verdere optimalisatie KRW-maatlatten voor de natuurlijke rivier- en meertypen' (Royal Haskoning, 2005) zijn de volgende hydromorfologische variabelen aangeven als belangrijkste stuurvariabelen op de macrofaunamaatlat:
- Meandering/sinuositeit;
- Breedte- en dieptevariatie;
- Stroomsnelheid en stromingsdiversiteit;
- Oeverbegroeiing;
- Obstakels, i.e. hout en bladpakketten in de stroming zorgen diversiteit in stroomsnelheden en dienen als habitat;
- Substraat.
...
Voor elke variabele is een formule afgeleid (zie bijlage 2) die de maximaal haalbare EKR op de macrofaunamaatlat berekent (Tabel 3.1). Deze maximaal haalbare EKR is gebaseerd op plafondwaarden voor de stuurvariabelen. Voor alle parameters variabelen dient een waarde ingevuld te worden. De laagste EKR-verwachting geldt als eindscore voor maximaal haalbare EKR. Deelscores worden afgetopt op 1. De stuurvariabele die de laagste EKR-verwachting geeft, geldt als de bepalende stuurvariabele welke middels maatregelen moet worden hersteld.
De werking van de geselecteerde parameters variabelen op de maatlatscore is bij alle hier beschouwde watertypen vrijwel gelijk. Het zijn in feite allemaal grotere permanente beken met verschillen in geologie (zand, veen, klei) die niet van direct belang zijn op de hier af te leiden rekenregels. Bijlage 3 toont aan dat rekenregels voor de variabelen meandering, fosfaat en BZV niet apart voor langzaam en snelstromende type wateren afgeleid hoeven te worden, maar dat dezelfde rekenregels volstaan voor beide typen. Alleen voor stroomsnelheid dient onderscheid gemaakt te worden in snel- en langzaam stromende rivieren.
...
Figuur 4.1: Vergelijking berekende EKR met de EKR van langzaam stromende beken volgens de maatlatten
Figuur 4.2: Afwijking van de berekende EKR ten opzichte van de EKR van langzaam stromende beken volgens de maatlatten (in klassen)
...
Figuur 4.3: Vergelijking berekende EKR met de EKR volgens de maatlatten op basis van de dataset van Waterschap Roer en Overmaas
Figuur 4.4: Afwijking van de berekende EKR ten opzichte van de EKR volgens de maatlatten (in klassen)op basis van de dataset van Waterschap Roer en Overmaas
Onderstaande tekst vormt een weergave van de discussie tijdens de peer review van maart 2007.
...
Maatregel | effect op stuurvariabelen | traject | effect op macrofauna | effect op EKR | via rekenregel |
---|---|---|---|---|---|
landelijk mestbeleid | N en P | bakjesmodel | toename KM | + | chemie / P |
bufferstroken, spuitvrije zones, akkerrandenbeheer | N en P | bakjesmodel | meer potentieel voor KM | + | chemie / P |
nevengeul |
| direct | waarschijnlijk afneme afname %DM | ++ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel |
|
|
|
| substraat, habitat | bakjesmodel |
|
|
|
| macrofyten | KRW-macrofyten |
|
|
|
natuurvriendelijke oevers | habitat, structuur |
| direct toename KM & DP | ++ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel |
|
|
|
| macrofyten | KRW-macrofyten | toename KM, toename DM |
|
|
zomerbed verbreding | hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel | toename KM | _ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| habitat direct |
|
|
|
|
vooroeververdediging | habitat | direct |
| + | KRW-maatlat |
natuurlijke oever rivieren | habitat, structuur | direct | toename KM | ++ | KRW-maatlat / stroomsnelheid |
| hydromorfologie, stroomsnelheid | bakjesmodel |
|
|
|
| macrofyten | KRW-macrofyten |
|
|
|
puntbronnen saneren |
| direct |
| ++ | chemie / P / BZV |
| O2 | bakjesmodel | toename KM |
|
|
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel |
|
|
|
diffuse bronnen saneren |
| direct |
| ++ |
|
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM |
| chemie / P |
verminderen mestgift landbouw |
| direct |
| ++ |
|
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM |
| chemie / P |
extensivering landbouw | toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM | + | chemie / P |
riolering buitengebied verbeteren | toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P / BZV |
| O2 | bakjesmodel |
|
|
|
sanering overstorten |
| direct | toename KM | ++ | chemie / P / BZV |
| toxische stoffen, N en P | bakjesmodel |
|
|
|
| O2 | bakjesmodel |
|
|
|
ecologisch onderhoud oevers | substraat, structuur | direct | toename KM | ++ | KRW-maatlat |
| macrofyten toename | KRW-macrofyten | |||
baggeren vervuide waterbodem | reductie N en P, toxische stoffen | direct | afname DM | + | chemie / P / BZV |
| verdieping | bakjesmodel |
|
|
|
| O2 | bakjesmodel |
|
|
|
beekherstel/meanderen | meandering | bakjesmodel | toename KM | +++ | meandering |
| macrofyten | KRW-macrofyten |
|
|
|
beperken voorbelasting Belgie | toxische stoffen, N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P |
stuwen passeerbaar maken |
| direct | geen | geen | geen |
stuw verwijderen | stroomsnelheid | bakjesmodel | toename enkele soorten | afhankelijk van verandering | stroomsnelheid |
ganzen & Meeuwen | N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P |
waterstromen omleiden / scheiden | hydromorfologie, stroomsnelheid | direct of bakjesmodel | geen | geen | geen |
functieverandering / landgebruik | N en P | bakjesmodel | toename KM | ++ | chemie / P |
...