Versions Compared

Key

  • This line was added.
  • This line was removed.
  • Formatting was changed.

Home

scrollbar

Zeeprik - Petronyzon marinus

Algemeen

Section
Column
width80%

Algemene kenmerken

 

Naam soort(en)groep

Zeeprik - Petronyzon marinus

Regio

Nederland, Europa, Noord-Amerika

Watersysteem

zee, rivieren

Natuurparameter

vissen

HR nr

H1095

Factsheet opgemaakt door

K.E. van de Wolfshaar

Column
width20%

Foto: www.nioz.nl/vleet/

Habitat beschrijving

Algemeen voorkomen

De Zeeprik (Petromyzon marinus) is een vis uit de familie der Prikachtigen (Petromyzontidae), die deel uitmaakt van de Rondbekken. In plaats van kaken bezitten prikken rondom de bek een zuigschijf, die bezet is met tanden. De normaal bij vissen aanwezige buik- en borstvinnen ontbreken, maar ze hebben wel een (doorgaans tweedelige) rugvin die ver achter op het lichaam is geplaatst. Op grond van enkele afwijkende kenmerken vormen rondbekken een eigen klasse. Alle andere zoetwatervissen in Nederland behoren tot de beenvissen; kraakbeenvissen vormen een derde groep. De Zeeprik is vuilwit tot grijswit van kleur en heeft een opvallend gemarmerd vlekkenpatroon. De ronde palingachtige vorm is naar achteren toe ietwat zijdelings samengedrukt. De Zeeprik bereikt een lengte tot 100 cm, waarmee ze de grootste prikkensoort in Europa is. De lengte, kleur, vlekkentekening en plaatsing van de tanden in de zuigbek onderscheiden de soort van de andere prikken #1.
De Zeeprik heeft een noordatlantisch areaal (Noord-Amerika, Europa). In Europa leeft hij verspreid langs de kusten en in de grote rivieren van Noord-Rusland tot in de Middellandse Zee. De Zeeprik gebruikt ons land alleen als doortrekgebied op weg naar geschikte paaiplaatsen halverwege Duitsland #2.

Voedselhabitat en strategie

Parasitair als adult, larven voeden zich met algen en plantaardig materiaal #2.

Reproductie en migratie

Anadrome trekvis. De paaigronden liggen in de midden en bovenlopen van de grote rivieren. Het zijn ondiepe plekken (circa 50 cm diep) met hoge stroomsnelheden (1-2 m/s) en een stenige zonverwarmde bodem. De trek vindt plaats in feb-jun #2.

Leeftijd en mortaliteit

Larven leven 5 tot 8 jaar in een modderbank (zoetwater) en voeden zich daar met algen, plantenresten en ander organisch materiaal. Volwassen blijven zo'n drie jaar op zee voor ze naar de paaigronden gaan waar ze meestal na de voortplanting sterven #2

Dosis-effect relaties

Hieronder zijn rekenregels gegeven voor de Zeeprik. Er is een rekenregel gegeven voor de passeerbaarheid van barrieres tijdens de trek en rekenregels over het paaigebied van de Zeeprik. In Nederland paait de Zeeprik echter niet.
Op literatuur gebaseerde rekenregels over de passeerbaarheid van stuwen en dammen voor de Zeeprik ontbreken op dit moment. De rekenregels die hier gegeven zijn zijn gebaseerd op schatting en kunnen een te positief beeld geven. De rekenregels over de paseerbaarheid zijn niet soort specifiek!

Rekenregel migratie

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelbarriere
typebar
titlePasseerbaarheid barrieres
dataOrientationvertical
yLabelHSI

barriere

HSI stroomopwaarts

HSI stroomafwaarts

spuisluis

0

0.8

scheepvaartsluis + stuw + vistrap

0.7

1

scheepvaartsluis + stuw + waterkrachtcentrale + vistrap

0.7

0.7

NB: Na 2007 moeten alle stuwen van vistrappen zijn voorzien.
Referentie: Expert Judgement Jan Kranenbarg

Rekenregels paaigebied

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelsubstraat
typebar
titleSubstraat habitat juvenielen
dataOrientationvertical
yLabelHSI

substraat

HSI

slib

1

slib/zand

1

fijn/grof zand

0.5

grof zand/kiezel

0.1

kiezel

0

Referentie: #2

Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelstroomsnelheid (m/s)
typebar
titleStroomsnelheid paaigebied
dataOrientationvertical
yLabelHSI

stroomsnelheid (m/s)

HSI

0 - 1

0

1 - 2

1

> 2

0

Referentie: #2

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelsubstraat
typebar
titleSubstraat paaigebied
dataOrientationvertical
yLabelHSI

substraat

HSI

geen

0

weinig

0.1

matig

0.35

redelijk

0.65

veel

1

Referentie: Rivierprik - Lampetra fluviatilis en #2

Column
width50%

Onzekerheid en validatie

(warning) Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Toepassingsgebied

Voorbeeld project

Referenties

1

Anchor
1
1
http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000
2
Anchor
2
2
Janssen, J.A.M. en Schaminee, J.H.J. Europese natuur in Nederland; soorten van de Habitat richtlijn. 2004.