...
Klassenindeling en EKR-scores van deelmaatlat soortsamenstelling
De maatlat soortsamenstelling uit de concept- maatlatten (Van der Molen 2004, 2006) gaat uit van het aantal typekenmerkende soorten in een beektype. Voor de verschillende toestandsklassen is hiervoor aangegeven hoeveel typekenmerkende soorten van de onderscheiden soortgroepen aanwezig dienen te zijn. Dit bleek binnen de KRW-Verkenner niet goed mogelijk. Het aantal soorten in de Verkenner is hiervoor te beperkt (levert problemen op bij het opstellen van 5 klassen). Daarom is in de KRW-Verkenner het voorkomen van een soort gerelateerd aan het areaal geschikt habitat in een waterlichaam. Het percentage geschikt habitat in een waterlichaam voor de indicatorsoorten wordt bepaald met het bakjesmodel van de KRW-Verkenner. Dit model berekent welk percentage van het waterlichaam voldoet aan bepaalde combinaties van diepte en stroomsnelheidsklassen. Op basis van expert judgement zijn voor geschikt habitat voor de betreffende soorten 5 klassen onderscheiden waarbij de score afloopt van 0.9 in de zeer goede toestand tot 0.1 in de slechte toestand. De klassengrenzen zijn gemaakt op basis van expert judgement. De totale score voor de maatlat soortsamenstelling wordt bepaald door het gemiddelde van de scores, van de voor het betreffende beektype kenmerkende soorten, te nemen (zie hieronder).
Tabel 8. Habitatvoorkeur indicatorsoorten en habitatcorrectiefactor per watertype
Indicatorsoort | stroomsnelheidsklassen | diepteklassen | habitatcorrectiefactor |
---|---|---|---|
Bermpje | V1,V2,V3 | D2,D3 | schonen, migratiebarrières (R12) |
Riviergrondel | V1,V2 | D2,D3,D4 | schonen |
Beekprik | V1,V2,V3 | D1,D2 | schonen, migratiebarrières (R4, R9) |
Serpeling | V4,V5,V6 | D4,D5 | schonen, migratiebarrières (R5, R10) |
Winde | V2,V3,V4,V5 | D4,D5,D6 | schonen, migratiebarrières (R6) |
Snoek | V1 | D4,D5,D6 | schonen |
Blankvoorn | V1,V2,V3 | D5,D6,D7 | schonen |
Klassenindeling en EKR-scores van deelmaatlat abundantie
De klassenindeling van de concept-maatlatten (Van der Molen & Pot, 2006) gaat uit van het aantalspercentage van soortgroepen terwijl in de KRW-Verkenner gebruik wordt gemaakt van type kenmerkende indicatorsoorten voor deze soortgroepen. Voor toepassing binnen de KRW-Verkenner zijn de klassengrenzen van de concept-maatlatten daarom aangepast voor de indicatorsoorten. Dit is gebeurt door de klassengrenzen uit de concept-maatlat te vermenigvuldigen met het percentage van de indicatorsoort in de referentiesituatie gedeeld door het percentage van de soortgroep in de referentiesituatie. In Vriese & Beers (2004) is aangegeven welke aantalspercentages van type kenmerkende soorten en soortgroepen in de referentiesituaite in de onderscheiden beektypen aanwezig zijn. Deze percentages zijn gebaseerd op veldgegevens over de visstand in Nederlandse beken afkomstig uit diverse databestanden (OVB, Vissenatlassen Nederland en Limburg) die beschikbaar waren (Vriese & Beers, 2004).
1. Tabel 9: Formules ter bepaling van EKR voor deelmaatlat soortensamenstelling en abundantie
| Deelmaatlat soortsamenstelling |
|
Watertype | Soorten in formule | Formules EKR soortsamenstelling |
---|---|---|
R4, R9 | Beekprik (BP), Bermpje (BE), Riviergrondel (RG) | GEM van score (BP,BE,RG) |
R5, R10 | Beekprik (BP), Bermpje (BE), Riviergrondel (RG), Serpeling (SE), Snoek (SK), Blankvoorn (BV) | GEM van score (BP,BE,RG,SE,SK,BV) |
R6 | Beekprik (BP), Bermpje (BE), Riviergrondel (RG), Serpeling (SE), Snoek (SK), Blankvoorn (BV), Winde (WI) | GEM van score (BP,BE,RG,SE,SK,BV,WI) |
R12 | Bermpje (BE), Riviergrondel (RG), Snoek (SK), Blankvoorn (BV) | GEM van score (BE,RG, SK,BV) |
Deelmaatlat abundantie |
| |
Watertype | Soorten in formule | Formules EKR abundantie |
R4, R9 | Beekprik (BP), Bermpje (BE) | GEM van score (BP,BE) |
R5, R10 | Riviergrondel (RG), Serpeling (SE), Snoek (SK), Blankvoorn (BV) | GEM van score (GEM van score (RG,BV)+SK+SE) |
R6 | Riviergrondel (RG), Snoek (SK), Blankvoorn (BV), Winde (WI) | GEM van score (GEM van score (RG,BV)+SK+WI) |
R12 | Bermpje (BE), Riviergrondel (RG), Snoek (SK), Blankvoorn (BV), Winde (WI) | GEM van score (GEM van score (RG,BV)+SK+BE) |
|
| Formule totaalscore EKR |
|
| GEM(score deelmaatlat soortsamenstelling, score deelmaatlat abundantie) |
...
Mitigerende maatregelen in beken en riviertjes die de impact van antropogene invloeden op vissen kunnen verminderen of herstellen zijn:
- hermeandering;
- aanbrengen twee fasen profiel (accolade profiel);
- realisatie meestromende terreindelen (nevengeul, strang of aankoppeling oude beektrajecten);
- zomerbedverbreding/aanleg natuurlijke oevers;
- realisatie meefluctuerende of stromingsluwe bergende terreindelen;
- verwijderen oeververdediging;
- verwijderen stuw;
- aanleg vispassage;
- aanleg visgeleidingssysteem bij waterkrachtcentrales;
- visvriendelijk waterkwantiteitsbeheer bij kunstwerken;
- natuurvriendelijk schonen.
Tabel 6 10 geeft een overzicht van de maatregelen die tot nu toe in de KRW-Verkenner zijn ingebouwd, de stuurvariabelen die beïnvloed worden door de betreffende maatregel en de indicatoren uit de maatlat die aan de stuurvariabelen gerelateerd zijn.
Tabel 6 10. Maatregelen die in de KRW-Verkenner zijn ingebouwd in relatie tot stuurvariabelen en maatlatindicatoren
Maatregel | beïnvloedbare stuurvariabelen | gerelateerde indicatoren |
aanbrengen twee fasen profiel | diepte, stroomsnelheid | alle indicatoren |
hermeandering | diepte, stroomsnelheid | alle indicatoren |
aanleg natuurlijke oevers | diepte, stroomsnelheid | alle indicatoren |
natuurvriendelijk schonen | percentage geschikt habitat, middels habitatcorrectiefactor | alle indicatoren |
verwijderen stuw | diepte, stroomsnelheid | alle indicatoren |
aanleg vispassage | percentage geschikt habitat, middels habitatcorrectiefactor | migrerende soorten |
.................... | ........... | ........... |
...