...
De woelrat (Arvicola amphibius)leeft semi-aquatisch langs oevers. Sinds 2005 wordt de molrat (Arvicola scherman) die verder van het water af te vinden is in graslanden, akkers met hakvruchten, tuinen en boomgaarden als een aparte soort gezien#2. In geheel Nederland komt de woelrat voor (behalve de Waddeneilanden), de molrat wordt alleen gevonden in Limburg #2. De woelrat komt voor langs schoon stilstaand water #2, zoals beken, rivieren, meren, vijvers, veengebieden en moerassen #1 en #2. De woelrat wordt verder gevonden in bijna geheel Europa met uitzondering van Ierland, het westen en uiterste zuiden van Frankrijk, een groot deel van het Iberische Schiereiland, de zuidelijke delen van Italië en het zuiden van voormalig JoegaslaviëJoegoslavië #1.
In de literatuur is het bekend dat er concurrentie kan optreden tussen de woelrat, muskusrat en bruine rat. Echter over de aard van deze concurrentie zijn weinig meetgegevens #1. Ook kunnen natuurlijke vijanden een sterk effect hebben op de populatie en het voorkomen van de woelrat #1.
Het habitat van de semi-aquatische woelrat bestaat uit oevers van stilstaand en langzaam stromend water, bij voorkeur met een dichte oevervegetatie #1. De woelrat heeft een sterke voorkeur voor een vrij stabiel waterpeil, overhangende vegetatie, een stroomsnelheid van minder dan 0.5 m/sec, een waterdiepte van meer dan 20 cm, een oeverhoogte van meer dan 1 meter en modderige en slikkige oevers #1. Tevens van belang is dat het oeverhol zo kan worden aangelegd dat een opening naar het water onder dekking mogelijk is #1. Indien de verlandingszone (rietlanden, slib- en zandbanken) groter is dan 3 meter dan kan de woelrat niet snel genoeg zijn nestplaats bereiken vanuit het water. Hierdoor is hij extra kwetsbaar voor predatie #1.
NB. Doordat woelratten sterk gebonden zijn aan dichte, overhangende oevervegetaties zijn de gevolgen van maaien groot. In lage vegetaties is de kans op predatie groter. Daarentegen wordt de gewenste dichtheid aan grassen wel door maaien bewerkstelligd. De voorkeur gaat uit naar gefaseerd maaibeheer #1.
Voedselhabitat en strategie
...
Woelratten leven in kolonies. Over sociale structuur van populaties is niet veel bekend. Mogelijk wordt op basis van de sociale status van individuen het geschikte habitat verdeeld #1. Het leefgebied van de mannetjes bedraagt 170 meter tot maximaal 500 meter oever en dat van de vrouwtjes 120 tot maximaal 200 meter oever. Een mannetje blijft zijn gehele leven op de zelfde locatie terwijl het vrouwtje soms verhuist.
...
Stroomdiagram
| Section |
|---|
| Wiki Markup |
|---|
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " HSI oever Woelrat | HSI Beschutting Woelrat "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HSI-leefgebied Muskusrat"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
|
|
...
| Section |
|---|
| Wiki Markup |
|---|
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " Bedekking grassen | Bedekking overige vegetatie | Maaifrequentie "
shape = "record"
];
"node3" [
label = " HSI Beschutting Woelrat "
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
|
|
Dosis-effect relaties
| Section |
|---|
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | breedte verlangingszone (m) |
|---|
| type | xyline |
|---|
| title | Breedte verlandingszone |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| breedte verlangingszone (m) | HGI |
|---|
0 | 1 | 3 | 1 | 4 | 0 | 5 | 0 |
|
Referentie: #1 NB. Indien de verlandingszone (rietlanden, slib- en znadbanken) groter is dan 3 meter dan kan de woelrat niet snel genoeg zijn nestplaats bereiken vanuit het water. Hierdoor is hij extra kwetsbaar voor predatie #1. |
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | hellingshoek (%) |
|---|
| type | xyline |
|---|
| title | Taludvorm |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| hellingshoek (%) | HGI |
|---|
0 | 0 | 20 | 0 | 35 | 1 | 100 | 1 |
|
Referentie: #1 NB. Woelratten hebben een voorkeur voor korte, steile en sterk ebgroeide oevers. Vanaf een hellinkshoek van 35% is de oever geschikt voor het voorkomen van woelrattenkolonies #1. Steile gladde oevers vanaf 5 cm boven de waterspiegel zijn echter niet uittreedbaar voor woelratten #1. |
|
| Section |
|---|
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | stroomsnelheid (m/s) |
|---|
| type | bar |
|---|
| title | Stroomsnelheid |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| stroomsnelheid (m/s) | HGI |
|---|
0 - 1 | 1 | >1 | 0 |
|
Referentie: #1
NB. Er is een sterke voorkeur vanuit de wolerat voor lage stroomsnelheden #1. |
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | peilfluctuatie (klassen) |
|---|
| type | bar |
|---|
| title | Peilfluctuatie |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| peilfluctuatie (klassen) | HGI |
|---|
stabiel | 1 | instabiel | 0 |
|
Referentie: #1
NB. De woelrat geeft voorkeur aan slechts een geringe niveau schommeling van het waterpeil, ofwel een stabiel waterpeil #1. |
|
| Section |
|---|
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | waterdiepte (cm) |
|---|
| type | XYline |
|---|
| title | Waterdiepte op 1 m uit de oever |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| waterdiepte (cm) | HGI |
|---|
0 | 0 | 5 | 0 | 10 | 0.4 | 70 | 1 | 200 | 1 | 260 | 0 |
|
Referentie: #1 NB. Door nabij dieper water te hebben kunnen de woelratten gemakkelijker ontsnappen aan predatie #1. Woelratten leven alleen in water wat gedurende het gehele jaar dieper is dan 20 cm #1. |
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | bedekking grassen(%) |
|---|
| type | barxyline |
|---|
| title | Bedekking grassen |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| bedekking grassen(%) | HGI |
|---|
0 | 0 | 20 | 0 | 70 | 1 | 100 | 1 |
|
Referentie: #1 NB. Gras dient als voedsel en als bescherming. Diverse literatuurartikelen verwezen naar het belang van een hoge bedekking van grassen in de oever #1. |
|
| Section |
|---|
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | bedekking overige vegetatie (%) |
|---|
| type | XYline |
|---|
| title | Bedekking overige vegetatie |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| bedekking overige vegetatie (%) | HGI |
|---|
0 | 0 | 20 | 1 | 100 | 1 |
|
Referentie: #1 NB. Hogere vegetatie is sterk van belang voor beschutting bij het foerageren #1. Over de oever uitstekende bomen en struiken worden door de woelrat sterk geprefereert. Dit uit zich in een voorkeur voor sterk begroeide oeverranden met hier en daar een boom of struik #1. Variatie in de vegetatie is sterk van belang voor de woelrat #1. |
| Column |
|---|
| | Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | maaifrequentie (klassen) |
|---|
| type | bar |
|---|
| title | Maaifrequentie |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| maaifrequentie (klassen) | HGI |
|---|
< 1x per 2 jaar | 0.6 | 1x per 2 jaar | 1 | 1x per jaar | 1 | 2x per jaar | 1 | > 2x per jaar | 0.5 |
|
Referentie: #1
NB. Doordat woelratten sterk gebonden zijn aan dichte, overhangende oevervegetaties zijn de gevolgen van maaien groot. In lage vegetaties is de kans op predatie groter #1. Daarentegen wordt de gewenste dichtheid aan grassen wel door maaien bewerkstelligd. De voorkeur gaat uit naar gefaseerd maaibeheer #1. |
|
| Column |
|---|
|
| Chart |
|---|
| dataDisplay | true |
|---|
| legend | false |
|---|
| xlabel | oeversubstraat (klassen) |
|---|
| type | bar |
|---|
| title | Oeversubstraat |
|---|
| dataOrientation | vertical |
|---|
| yLabel | HGI |
|---|
| oeversubstraat (klassen) | HGI |
|---|
doorgraafbaar | 1 | ondoorgraafbaar | 0 |
|
Referentie: #1
NB. Voor het maken van holen is de doorgraafbaarheid van oevers van belang. |
...
Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.
De rekenregels zijn opgesteld aan de hand van lieratuuronderzoek #1. In de literatuur is het bekend dat er concurrentie kan optreden tussen de woelrat, muskusrat en bruine rat. Echter over de aard van deze concurrentie zijn weinig meetgegevens #1. Ook kunnen natuurlijke vijanden een sterk effect hebben op de populatie en het voorkomen van de woelrat #1. Als de afstand van een populatie tot een geschikt gebied groter is dan 4 km is de kans groot dat deze niet wordt bevolkt#1. Naast deze factoren is er nog te weinig bekend over de benodigde waterkwaliteit #1. Van voedsel wordt er aangenomen dat het afdoende aanwezig is door de voedselkeuze van de woelrat #1. Deze parameters zijn nog niet in het model onderbouwd.
Toepasbaarheid
De rekenregels zijn opgesteld om het potentieel leefgebied van de woelrat te bepalen en zijn toepasbaar op grote en kleinere zoete wateren die stagnant tot snelstromend zijn en over voldoende oeverbeschutting en een doorgraafbare oeversubstraat beschikken #1.
Voorbeeld project
Geen
Referenties
...