Technisch en Milieu |
|---|
Hoeveelheid water ~ ~ ~ | - Het loskoppelen afkoppelen van toiletten en wasmachines van het drinkwater levert een besparing van gemiddeld 48.7 liter per persoon per dag en 38.7 m3 m3 per huishouden per jaar (Vewin, 2017). Dit is ongeveer 40% van het huishoudelijke watergebruik.
- Ook bij bepaalde bedrijven (grote kantoren) zou een substantieel deel van de watervraag hiermee bespaard kunnen worden.
- Er zijn twee voor de hand liggende bronnen om huishoudens van 'huishoudwater' (voor toilet en wasmachine) te voorzien: neerslagwater (dat op het dak valt) en grijswater (al het huishoudelijk afvalwater behalve toiletwater). RWZI-effluent kan ook als grijswater gebruikt worden binnen huishoudens. Deze bron wordt beschreven in hergebruik RWZI-effluent.
|
|---|
| Beschikbaarheid over de tijd | - ☂ Regenwater is Het aanbod van neerslag is op woningen met een gemiddeld dakoppervlak onvoldoende om huishoudens van voldoende huishoudwater te voorzien. Bovendien is regenwater tijdens droge perioden niet genoeg beschikbaar. Daarnaast is Ook zou een grote buffer van neerslag buffertank nodig moeten zijn om voldoende water beschikbaar te hebben op de piekuren van de dag.
- ⊚ Grijs huishoudelijk afvalwater (al het huishoudelijk afvalwater behalve toiletwater) is wel voldoende beschikbaar in de tijd. Wel Ook hiervoor is ook hier een bufferlocatie nodigbuffervat nodig om het tijdsverschil tussen aanbod en vraag te overbruggen.
|
|---|
| Geografische schaal | - ☂ Regenwater kan lokaal gewonnen worden vanaf verharde oppervlakken, dus vooral in wijken. zoals daken en eventueel ook straten.
- ⊚ Grijs afvalwater restwater wordt gewonnen bij de huishoudens zelf.
|
|---|
| Mate van ontwikkeling | - ☂ In België en Duitsland wordt al regenwater gebruikt dat opgevangen wordt vanuit vanaf daken (H2O, 2015). In West-Vlaanderen is het verplicht dat bij nieuwbouw en bij grote verbouwingen regenwater wordt opgevangen en dat minstens één wc wordt doorgespoeld met dit regenwater. In België zijn de daken groter dan in Nederland, waardoor in België meer water per huishouden gewonnen kan worden dan in Nederland. In België hebben incidenten plaatsgevonden waarbij het drinkwater besmet is geraakt doordat bewoners een aansluitingen hebben gemaakt tussen het buffervat en de (drinkwater)kraan.
- ⊚ Proeven met 'huishoudwater' uit jaren '90 warenniet succesvol waren niet succesvol, onder andere wegens gezondheidsrisico's, bijvoorbeeld door verwisseling drinkwater en huishoudwatersysteem (H2O, 1999).
- In nieuwbouwwijken kunnen veranderingen snel plaatsvinden. Bij oudere wijken duurt dat vrij lang. Waterbesparende apparatuur kan vrij snel worden doorgevoerd, denk aan de wc met twee knoppen.".
- Er zijn momenteel verschillende methoden op de markt en in ontwikkeling om regenwater en grijs water te zuiveren tot huishoudwater (H2O 2019, Hydraloop). Er zijn overigens ook systemen die claimen uit regenwater drinkwater te maken, hierbij moet echter rekening gehouden worden dat hier geen sprake is van kwaliteitsbewaking en -monitoring, waardoor deze kwaliteit niet gegarandeerd kan worden.
|
|---|
| Energiegebruik | |
|---|
| Impact op omgeving | - ☂ Het gebruik van neerslag zal kan zorgen voor verminderde infiltratie van neerslag in de bodem in wijken waar het neerslagwater anders via een gescheiden rioleringssysteem geïnfiltreerd zou worden.
- ⊚ Minder restwater zou kunnen betekenen dat het rioolwater meer ingedikt iswordt. Bij veel gebruik zou aangepaste riolering wellicht nodig zijn.
|
|---|
Robuustheid ◕ = kwantiteit ⍟ = kwaliteit | - ☂ ◕ Regenwater is matig robuust in kwantiteit. In Nederland regent het regelmatig en ook goed verspreid over het jaar, maar droge perioden zijn geen uitzondering. Tijdens een droge zomer zoals 2018 was zorgt voor tekorten in regenwater. Daarnaast zullen in de toekomst vaker droge periodes komen door zou gebruik van regenwater niet mogelijk zijn. In de toekomst zullen droge periodes waarschijnlijk vaker voorkomen als gevolg van klimaatverandering.
- ☂ ⍟ De kwaliteit van regenwater is hoger dan van RWZI effluent, alleen het is nog geen drinkwaterkwaliteit. Het helpt niet slecht, maar het is niet van drinkwaterkwaliteit. Het kan allerlei stoffen bevatten die in de lucht of op het oppervlak (dak of weg) aanwezig zijn. Het kan helpen om het eerste regenwater aan het begin van de bui niet te gebruiken; dit water bevat namelijk veel stoffen die wegspoelen van wegen/daken. Daarnaast zijn de De kwaliteitseisen voor wasmachinewater en toiletwater zijn echter niet enorm hooghoog, waardoor beperkte concentraties mogelijk geen probleem zijn.
- ⊚ ◕ Grijs water is in voldoende hoeveelheid beschikbaar tijdens het hele jaar. Het watergebruik waarvoor drinkwater gebruikt wordt (voedselbereiding, douchen, vaatwasser) is namelijk hoger dan het verbruik van huishoudwater (toilet en wasmachine) (Vewin, 2017).
- ⊚ ⍟ Grijs water moet nog wel gezuiverd worden om het in het huishouden te kunnen gebruiken. ⊚ ⍟ Verschillende kleinschalige zuiveringstechnieken zijn de laatste jaren op de markt gekomen om huishoudwater te zuiveren voor hergebruik of om zelfs drinkwater te maken. Hoewel robuustheid vaak geclaimd wordt, is er geen sprake van monitoring die de kwaliteit kan garanderen.
|
|---|
| ZuiveringslagZuiveringsslag | - Er zijn geen grote zuiveringsslagen nodig om regenwater en grijs water te hergebruiken (H2O 2017, H2O 2018).
|
|---|
| Reststromen | - ☂ ⊚ Aanvullende reststromen bij het opwerken van grijs water of regenwater kunnen eenvoudig met het (niet op te werken) huishoudelijk afvalwater worden afgevoerd naar het riool.
- ⊚ Bij het hergebruik van huishoudelijk afvalwater neemt de hoeveelheid rioolwater af, waardoor de vuillast in dit rioolwater stijgt. Een grotere vuillast kan op den duur tot hogere zuiveringskosten leiden.
|
|---|
| Ruimtebeslag | - ☂ ⊚ Afhankelijk van het type zuivering kan per huishouden of
| ruimtebeslag | - ⊚ Dit water kan wel het beste per wijk worden gezuiverd om de zuiveringskosten te dekken. Zuiveren per huishouden is niet aan te raden, om slecht onderhoud aan zuiveringsapparatuur te voorkomen. Opschaling heeft als voordeel dat zuivering efficiënter en goedkoper kan plaatsvinden, maar als nadeel dat extra leidingwerk vereist is. Op grotere schaal is tevens meer controle op kwaliteit mogelijk, denk aan systemen per straat of wijk, maar ook aan goed onderhouden systemen in kantoorgebouwen en grote bedrijven.
- ☂ ⊚ Bij grijs water is per huishouden een bufferlocatie nodig.☂ Er Per huishouden of per wijk is een bufferlocatie nodig en regenwater heeft eventueel nog een korte zuivering nodig.
|
|---|
Implementatie |
|---|
| Juridisch | - Op dit moment is het in Nederland verplicht dat huishoudens aangesloten zijn op het drinkwater. De aansluitplicht verschilt wel tussen gemeenten. Met de nieuwe omgevingswet gaat die verplichting eruit en zijn er juridisch gezien geen belemmeringen om regenwater/grijs water te gebruiken voor een deel van het huishouden.
- De drinkwaterbedrijven hebben momenteel een monopoly op het leveren van drinkwater.
| - Lokaal (her)gebruik van regenwater of grijswater wordt in sommige huishoudens reeds toegepast.
- Levering is in principe voorbehouden aan de drinkwaterbedrijven.
|
|---|
Financieel | | Financieel € € € | - Er moet een dubbele infrastructuur van (drink)waterbuizen aan worden gelegd en . De aanleg van dit leidingwerk is zeer kostbaar.
- Bij (her)gebruik binnen huishoudens moeten binnenshuis extra leidingen worden aangelegd. Ook moet water dat wordt opgeslagen in kelders moet weer omhoog worden gepompt. Daardoor zullen de implementatiekosten erg bij bestaande bouw hoog zijn.
- De aanleg van nieuwe insfrastructuur lijkt logisch tijdens de vervanging van de riolering, die elke 50 jaar vervangen moet worden.
| Bestuurlijk | - Bij nieuwbouw en bij implementatie tijdens renovatiewerkzaamheden zijn de extra kosten in verhouding kleiner.
- ☂ Kosten voor hergebruik regenwater liggen tussen de €1,60 en €19,90 per m³, afhankelijk van de schaal waarop regenwater wordt opgevangen.
|
|---|
Bestuurlijk | - Bij toepassing van huishoudwater moet rekening gehouden worden met de risico's op besmetting door vervuild water die dit kan opleveren. Het zou onderzocht kunnen worden of bepaalde maatregelen of technische oplossingen deze risico's voldoende kunnen verkleinen.
- De investering voor de infrastructuur is groot
- Hierbij moet ervoor gezorgd worden dat bewoners niet zelf met het grijze water of regenwater gaan spelen.
- Daarnaast zijn extra regels in het bouwbesluit nodig bij de bouw van huizen.
- Het kost veel investeringsgeld om de infrastructuur aan te leggen. Daarom is het van belang om consequent beleid te hebben over lange tijd en rekening te houden met de andere nutsvoorzieningen. . In Brainport Smart District in Helmond wordt hier al naar gekekendit onderzocht. Deze wijk zit nu in de ontwerpfase.
- Realisatie van een tweede infrastructuur in bestaande bouw is gecompliceerd, daarom kan een tweede infrastructuur beter in nieuwbouwprojecten meegenomen worden. Dit vereist aanpassing van het bouwbestel/bestemmingsplan/omgevings-wet/-visie. Een andere mogelijkheid is het sluiten van convenanten met bedrijven(terreinen) en projectontwikkelaars.
- Naast de provincie zijn ook gemeenten betrokken bij het realiseren van alternatieve huishoudelijke watervoorziening.
- In Duitsland kunnen gemeenten opleggen dat regenwater gebruikt moet worden (Atelier Groenblauw).
- Experts verwachten dat alternatieve huishoudelijke watervoorziening op vrijwillige basis minder op zal leveren dan het stellen van eisen (vergelijkbaar met vroegere watertoets) voor nieuwbouw en grote verbouwingen.
|
|---|
Organisatorisch | - Afhankelijk van de keuze voor lokaal (her)gebruik of een meer centraal gelegen systeem, bijvoorbeeld per straat of wijk, ligt de organisatie bij huishoudens zelf of bij een andere partij die verantwoordelijk is voor de zuivering en levering van het huishoudwater.
- Grote afname van de drinkwatervraag, indien zeer veel hergebruik plaatsvindt, kan een knelpunt vormen voor de dimensionering van
| Organisatorisch | - Organisatorisch is de implementatie vrij lastig. Er is een tweede infrastructuur van waterleidingen nodig, er is een opslagmogelijkheid nodig en er is een zuivering nodig.
- De zuivering kan het beste op één plek in een wijk gebeuren.
- ☂ Bij hergebruik van regenwater zijn er wisselende hoeveelheden drinkwater nodig per huishouden omdat er niet altijd voldoende neerslag aanwezig is. Daarnaast zijn er twee piekmomenten op de dag ('s ochtends en 's avonds) waarop de watervraag extra hoog is. Dit zorgt voor problemen bij het ontwerpen van de drinkwaterleidingen. Grote leidingen zijn nodig in periodes dat veel drinkwater wordt gebruikt, terwijl deze leidingen te groot zijn om drinkwater te vervoeren in tijden dat minder drinkwater nodig is omdat meer regenwater wordt gebruikt.
- Bij implementatie kunnen de volgende stappen genomen worden:
- Kansrijke locaties kiezen
- Partijen bij elkaar brengen die nutsvoorzieningen moeten aanleggen.
- In kaart brengen bij welke groepen de baten liggen.
|
|---|
| Gebruikersgroep | - Deze bron kan worden gebruikt in huishoudelijke toepassingen waar het water geen drinkwaterkwaliteit hoeft te hebben.
|
|---|
| Voorbeelden huidige implementatie | - ☂ Het gebouw van Waterschap Zuiderzeeland gebruikt al regenwater. reeds regenwater (Zuiderzeeland)
- ☂ In Oosterwold (Almere) is geen gedetailleerd uitbreidingsplan voor nieuwe woningen, maar een eenvoudige set van regels. Regenwater wordt hier opgevangen in ondergrondse tanks om waterberging te realiseren (Zuiderzeeland, 2019).
|
|---|
Maatschappelijk |
|---|
Maatschappelijke kosten/baten € = kosten ✓ = baten | - ✓ 40%minder kraanwater drinkwater nodig
- ✓ ⊚ hergebruik grijs water✓ ⊚ Door de vermindering van huishoudelijk afvalwater kan het riool een hogere piekneerslag aan.minder belasting van de riolering
- € Potentiele gezondheidsrisico's€ Mensen kunnen ziek worden bij gebruik verkeerde kraan.
|
|---|
concurrentie Concurrentie met andere functies | - ☂ Regenwater zorgt er ook voor dat grondwaterstanden op peil blijven. Bij afvang van teveel regenwater kan de grondwaterstand zakken.Indien regenwater via een gescheiden riolering opgevangen en geïnfiltreerd wordt, kan hergebruik van regenwater er voor zorgen dat er minder geïnfiltreerd wordt.
|
|---|
Perceptie gebruiker | - ☂ Niet in detail bekend, vermoedelijk
| perceptie gebruiker | - ☂ Over het algemeen is de perceptie positief: regenwater wordt gezien als veilige bron bij het hergebruik van water.
- ⊚ Ook het hergebruik van grijs water spreekt tot de verbeelding van de gebruiker. Alleen de kleur van het water zal wel een drempel zijn voor de consument.Wordt mogelijk erkend als duurzaam watergebruik.
- Eventuele kwaliteitsissues (aanslag in de toiletpot) kunnen de perceptie negatief beïnvloeden
|
|---|
Koppelkansen | - ☂ Voor het hergebruik van regenwater is een grote buffer nodig waar neerslag tijdelijk in opgeslagen kan worden. Ook bij het klimaat-proof maken van een riolering is een buffer nodig om piekneerslag op te vangen. Deze buffer kan dus gebruikt worden voor beide doelenPiekbuien kunnen op sommige plekken leiden tot wateroverlast indien het riool niet voldoende afvoercapaciteit heeft. In het kader van klimaatverandering (grotere piekbuien) is vertraagde afvoer van neerslag (bufferen) gewenst. Gebruik van neerslag kan hiermee gekoppeld worden.
|
|---|
Risico's | - Het is een risico om niet-drinkwater in huis te hebben bij kinderen of hobbyklussers. Dit bleek ook uit de pilot in Leidsche Rijn, waarbij grijs water (huishoudwater) werd hergebruikt voor een deel van de huishoudelijke functies. Hierbij waren hobbyklussers zelf aan het knutselen met de leidingen, waardoor ze huishoudwater binnenkregen (Volkskrant, 2003).. Onbedoeld kan de kraan met huishoudwater verwisseld worden met het drinkwater.
- Het Daarnaast zorgt het inademen van verneveld grijs water of regenwater (bijvoorbeeld bij het doorspoelen van de wc of het besproeien van de tuin) voor kan een potentieel besmettingsgevaar van ziekten vormen, indien dit water micro-organismen bevat.
|
|---|