• In Flevoland wordt jaarlijks ongeveer 28 miljoen

• m³ RWZI-effluent per jaar geproduceerd.

• Deze hoeveelheid is van dezelfde ordegrootte als de drinkwatervraag. Wanneer de drinkwatervraag groeit zal de hoeveelheid effluent naar verwachting meegroeien.
• Het grootste deel van

• het effluent

• kan teruggewonnen en hergebruikt worden.

• Het uiteindelijke percentage hangt af van de gebruikte zuiveringsmethoden. De beschikbare hoeveelheid water kan aan een zeer groot deel van de drinkwatervraag

• voldoen. (Stowa

• Deltafact, EU 2016, Stowa 2010)
• Als deze bron voor de productie van industriewater wordt ingezet zou de drinkwatervraag mogelijk kleiner kunnen worden, zie de uitgewerkte bron Industrie loskoppelen van het drinkwater.
• Daarnaast kan deze bron zonder de opwerking tot drinkwater gebruikt worden als grijs water. Voor grijs water als huishoudelijk water, zie de uitgewerkte bron alternatieve huishoudelijke watervoorziening.

• Beschikbaarheid is relatief constant

• , hoewel er dag-nacht ritmes en afvoerpieken van neerslag (bij niet-gescheiden riolering) voorkomen.

• Waterwinning is mogelijk nabij een RWZI

• (rioolwaterzuiveringsinstallatie) of AWZI (afvalwaterzuiveringsinstallatie). RWZI's liggen meestal niet ver van woonkernen, dus niet ver van het afnamegebied.
• RWZI's kunnen gezien worden als een relatief grote puntbron van water. De schaal kan per RWZI sterk verschillen.

• Dit type bron wordt reeds

• voor drinkwater ingezet in andere landen (België, Namibië, Singapore, en Australië

• ) al dan niet in combinatie met bodempassage

• . De techniek is voorhanden.

• Verder

• zijn er op dit moment

• verscheidene pilots bezig waarbij nieuwe technieken worden getest om medicijnresten uit afvalwater te halen binnen de RWZI (H2O, 2018)

• (Waterforum, 2018). Als deze zogenaamde 'vierde zuiveringsstap' operationeel wordt binnen RWZI

• 's, zou een pilot met het hergebruik van RWZI-effluent technisch gezien vrij snel kunnen plaatsvinden (termijn 5-10 jaar).
• RWZI-effluent wordt in Nederland al wel ingezet voor de productie van proceswater voor de industrie (Evides, 2019).

• Het energiegebruik zal

• bij gebruik van gangbare technieken niet veel verschillen van de energievraag van de zuivering van oppervlaktewater, maar vergaande zuivering zoals geavanceerde oxidatie (om medicijnresten uit het water te halen

• ) heeft een hoog energieverbruik.

• Een mogelijk gevolg is verminderde afvoer op oppervlaktewateren vanwege het wegvallen van de stroom aan RWZI-effluent.

• Per locatie kunnen effecten verschillen. Voor Flevoland zouden effecten op het watersysteem in kaart moeten worden gebracht.
• Hergebruik van restwater kan bijdragen aan een verminderde lozing van verontreinigende stoffen op het oppervlaktewater

• ◕  Robuuste hoeveelheid water, omdat RWZI

• 's een constante effluentstroom hebben.
• ⍟

• Er kunnen kwaliteitsschommelingen optreden. Daarom is voor de productie van drinkwater een zeer robuuste zuivering essentieel, in combinatie met een overbruggingsvoorraad in geval van problemen. De biologische zuivering binnen de RWZI is kwetsbaar voor bijvoorbeeld lozingen van drugsafval, waardoor het slib soms vervangen moet worden.

• ⍟ Het is niet bekend of, naast chemie en microbiologie, andere parameters zoals watertemperatuur invloed hebben op de robuustheid van het gebruik van RWZI-effluent.

• Een intensievere drinkwaterzuiveringsslag, dan nu wordt toegepast, is hierbij nodig. Deze intensievere zuiveringsslag richt zich vooral op pathogenen en microverontreinigingen, zoals geneesmiddelen. RO (

• omgekeerde osmose) houdt de meeste microverontreinigingen tegen, maar een aantal organische microverontreinigingen, bijvoorbeeld de geneesmiddelen metformine en guanylurea, kunnen niet uit het water gehaald worden door RO. Daarom is naast RO nog een zuiveringsslag nodig. Om

• dergelijke stoffen te verwijderen

• kan geavanceerde oxidatie worden toegepast in een zogenaamde vierde zuiveringsstap

• . Dit proces is relatief duur vanwege hoge energiekosten. (TKI CoRe Water, TKI Eflluent reuse,  TKI sluiten waterketen, TKI kringloopsluiting, TKI effluent reuse2)
• Eventueel kan bodempassage worden toegepast voordat het effluent wordt opgewerkt tot drinkwater, maar dit is niet noodzakelijk. Bodempassage kan

• bijdragen aan een aanvullende desinfectie, een meer constante kwaliteit, maar ook aan een betere

• klantacceptatie.

• Mogelijk ontstaan aanvullende reststromen uit aanvullende zuivering van effluent, bijvoorbeeld concentraat wanneer omgekeerde osmose (RO) als zuivering wordt toegepast.

• Drinkwaterzuiveringsinstallaties zouden in de buurt van RWZI's moeten

• komen.

• Er worden in het drinkwaterbesluit eisen gesteld aan de minimale kwaliteit van de grondstof

• , waardoor effluent niet de eerste keus is. Effluent heeft bovendien een ander juridische status dan bijvoorbeeld oppervlaktewater, hoewel het in de praktijk soms van

• vergelijkbare kwaliteit kan zijn.

• Daarom zijn wetswijzigingen nodig

• voordat RWZI-effluent hergebruikt kan worden als drinkwater (De Graaf en Keessen, 2018). Het gebruik van RWZI-effluent voor andere doeleinden dan drinkwater

• , bijvoorbeeld industriewater

• , is wel al mogelijk.

• De productiekosten zijn afhankelijk van zuiveringskosten. Gebruikelijke zuivering is vergelijkbaar met zuivering van oppervlaktewater en dit brengt daarom vergelijkbare kosten met zich mee.

• Aanvullende zuivering waarmee ook specifieke geneesmiddelen worden gezuiverd is

• duurder. Omdat drinkwater erg strikte kwaliteitseisen kent, wordt deze

• aanvullende zuivering aangeraden bij het produceren van drinkwater.

• De grootste bestuurlijke uitdaging

• lijkt het omgaan met de perceptie van

• consumenten/klanten. Op sommige locaties wordt nu al oppervlaktewater vlak na een RWZI opgewerkt tot drinkwater, of wordt oppervlaktewater dat voor

• een groot deel uit RWZI-effluent bestaat opgewerkt, zoals bij de Dommel

• (H2O, 2011). Hoewel indirect, onbewust hergebruik reeds voorkomt, wordt verwacht dat voor de toepassing van drinkwater uit RWZI

• -effluent klant-acceptatie een belangrijk aandachtspunt zal zijn. Experts vermoeden dat acceptatie bij gebruik als drinkwater

• tijd nodig zal hebben, maar dat de inzet van het effluent als industriewater en grijs water veel sneller mogelijk is.
• Juridische of beleidsmatige prikkels, gericht op een verbeterde zuivering van restwater, kunnen hergebruik stimuleren.

• De koppeling van de drinkwatervoorziening aan afvalwaterzuivering vereist goede samenwerking tussen

• drinkwaterbedrijf en

• waterschap. Verantwoordelijkheden omtrent zuivering en de kosten daarvan moeten samen gedragen worden. Mogelijk is nauwere samenwerking volgens het 'Waternet-model' een manier om dit in te vullen.

• RWZI-effluent kan worden gebruikt in de industrie en als grijs waterbron in bijvoorbeeld huishoudens. Het gebruik als drinkwater is minder eenvoudig, omdat dit grotere zuiveringskosten en beleidsaanpassingen vergt.

• RWZI-effluent wordt

• reeds gebruikt als bron voor drinkwater in Singapore, Namibië, België en Australië.

• € Zeer robuuste zuivering gewenst
• ✓ Bron

€ Eventuele incidenten met drinkwater dat niet van voldoende kwaliteit is.

• van voldoende zoet water
• ✓

• Mogelijk minder verontreiniging oppervlaktewater
• ✓

• Meer natuurlijke hydrologische cyclus

• ; geen snelle lozing meer van zoet (grond)water naar zee

• Op het oppervlaktewater geloosd effluent vormt in hoog Nederland een bron van water voor de landbouw (onbewust hergebruik, KWR 2017) en wordt gebruikt om bijvoorbeeld beken op peil te houden.

• Voor Flevoland zou in kaart gebracht moeten worden welke effecten verminderde lozing van restwater heeft op het watersysteem. Grote watertekorten worden in dit polderlandschap echter niet verwacht.

• In andere landen (vooral Amerika en

• Australië) bleek perceptie (de 'yuck' factor) een belangrijke drempel te zijn bij

• het hergebruik van effluent. Verwacht wordt dat dit ook in Nederland weerstand oproept. In

• Australië en

• België is dit ondervangen door gebruik te maken van bodempassage.

• Verwacht wordt dat Europese wetgeving

• in de toekomst strenger zal worden

• ten behoeve van de oppervlaktewaterkwaliteit. Uiteindelijk kan daardoor aanvullende zuivering gestimuleerd worden. Wanneer effluent wordt gezuiverd tot schoon water, wordt hergebruik automatisch een meer realistische optie. Deze twee ontwikkelingen (betere zuivering effluent en noodzaak tot gebruik alternatieve bronnen) kunnen samen ontwikkeld worden om te komen tot een kringloopsluiting (circulair watersysteem).

• Klantacceptatie