Page History

[home]
{scrollbar}

h1. Driehoeksmossel - _Dreissena polymorpha_


h1. Algemeen
{section}{column:width=80%}
|| Algemene kenmerken || ||
| Naam soort(en)groep | Driehoeksmossel - _Dreissena polymorpha_ |
| Regio | Nederland, Europa |
| Watersysteem | meren, rivieren |
| Natuurparameter | weekdieren |
| Factsheet opgemaakt door | K.E. van de Wolfshaar |{column}{column:width=20%}
{column}{section}

h1. Habitat beschrijving


h3. Algemeen voorkomen

De Driehoeksmossel komt voor in rivieren, meren, plassen en kanalen en hecht zich aan allerlei hardsubstraat. Driehoeksmosselen zijn in de winter stapelvoedsel voor watervogels zoald de kuifeendKuifeend _Aythya fuligula_, de tafeleend Tafeleend _A. ferina_, de topper Topper _A. marila_ en de meerkoet Meerkoet _Fulica atra_.  Driehoeksmosselen zijn een doelsoort van zoete, grote stagnante wateren in het beneden rivierengebied.

h3. Milieurandvoorwaarden

De milieucondities die van belang zijn voor de driehoeksmossel zijn zoet water, bodemtype, waterdiepte en watertemperatuur [#2] [#6].

h3. Beheer en ontwikkelingskansen

Met name veranderingen aan zoutgehalte, waterdiepte en watertemperatuur kunnen tot een verandering van het voorkomen van de driehoeksmossel leiden.

h1. Dosis-effect relaties

Deze dosis-effect relaties zijn gebaseerd op een uitgebreide studie van TNO ([#2]) en een expert meeting ([#3]). 
Er wordt onderscheid gemaakt voor meren en rivieren voor waterdiepte en stroomsnelheid [#2].

\\
h4. Stroomdiagram
\\
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Zoutgehalte|Gemiddelde watertemperatuur juni-augustus|Gemiddeld orhofosfaat|Gemiddeld zuurstofgehalte|Bodemtype|Slibgehalte"
shape = "record"
];

"node3" [
label = "HGI algemeen"
shape = "record"
];

"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];

{flowchart}
\\
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Waterdiepte"
shape = "record"
];

"node3" [
label = "HGI meren extra"
shape = "record"
];

"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];

{flowchart}
\\
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Waterdiepte|Gemiddelde stroomsnelheid oeverzone"
shape = "record"
];

"node3" [
label = "HGI rivieren extra"
shape = "record"
];

"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];

{flowchart}
\\



h4. Algemene dosis-effect relaties
{section}{column:width=50%}
{chart:type=xyline|title=Zoutgehalte|xlabel=zoutgehalte (g Cl/L)|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||zoutgehalte (g Cl/L)|| HGI ||
|0 |1|
|1|1|
|1.1|0|
|5|0|
{chart}
Referentie: [#3]{column}{column:width=50%}
{chart:type=xyline|title=Gemiddelde watertemperatuur juni-angustus|xlabel=temperatuur|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||temperatuur|| HGI ||
|0 |0|
|13|1|
|17|1|
|20|0|
|25|0|
{chart}
Referentie: [#2]{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=xyline|title=Gemiddeld orthofosfaatgehalte|xlabel=orthofosfaat (mg/L)|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||orthofosfaat (mg/L)|| HGI ||
|0 |0|
|0.02|1|
|0.1|1|
|0.3|0|
{chart}
Referentie: [#3]{column}{column:width=50%}
{chart:type=xyline|title=Gemiddeld zuurstofgehalte|xlabel=zuufstof (mg/L)|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||zuurstof (mg/L)|| HGI ||
|0 |0|
|5|0|
|7|1|
|15|1|
{chart}
Referentie: [#2]{column}{section}

{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Bodemtype|xlabel=bodem|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||bodem || HGI ||
|klei|0.466|
|leem|0.688|
|zand|0.743|
|veen|0.074|
|stortsteen|0.879|
{chart}
Referentie: [#3]
{column}
{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Slibgehalte|xlabel=slibgehalte|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||slibgehalte|| HGI|| omschrijving ||
|0 - 10|0.753|slibarm|
|10 - 25|0.45|matig slibrijk|
|25 - 100|0.103|slibrijk|
{chart}
Referentie: [#3] 
{column}
{section}



h4. Toegevoegde dosis-effect relaties voor meren
{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Waterdiepte meren|xlabel=diepte (m)|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||diepte (m) || HGI ||
|0 - 2|0.287|
|2 - 5|0.76|
|5 - 10|0.634|
|10 - 25|0.205|
|25 - 50|0.033|
|> 50|0|
{chart}
Referentie: [#3]{column}{column:width=50%}{column}{section}

h4. Toegevoegde dosis-effect relaties voor rivieren
{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Waterdiepte rivieren|xlabel=diepte (m)|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||diepte (m) || HGI ||
|0 - 1|0.4|
|1 - 3|1|
|3 - 5|0.4|
|> 5|0|

{chart}
Referentie: [#2]{column}{column:width=50%}
{chart:type=xyline|title=Gemiddelde stroomsnelheid oeverzone|xlabel=stroomsnelheid (m/s)|yLabel=HGI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
||stroomsnelheid (m/s) || HGI ||
|0|1|
|0.5|1|
|0.8|0|
|1|0|

{chart}
Referentie: [#2]{column}{section}

h1. Onzekerheid en validatie

Deze dosis-effect relaties zijn gevalideerd voor het IJsselmeer ([#4]) en Markermeer ([#5], [#7]).

h1. Toepasbaarheid

Deze dosis-effect relaties zijn toepasbaar op zoete wateren in Nederland.

h1. Voorbeeld project

Volkerak-Zoommeer Habitat analyse ([#1]).

h1. Referenties

1 {anchor:1} Haasnoot, M. en Van de Wolfshaar, K.E.. Habitat analyse in het kader van de Planstudie/MER voor Krammer, Volkerak en Zoommeer. WL report Q4015. 2006
2 {anchor:2} Duel, H. en Specken B.. Habitatmodel Driehoeksmossel en andere modellen voor het voorspellen van de populatie-omvang van de Driehoeksmossel _Dreissena polymorpha_ in meren en rivieren. TNO-BSA werkdocument P94-026 1994
3 {anchor:3} Van der Lee, G., H. Duel, S. Groot, H. Aarts, R. Pouwels (2000). Kwaliteit van het HEP-instrumentarium voor toepassing in het IJsselmeergebied. WL | Delft Hydraulics, WL-rapport T2391
4 {anchor:4} Haasnoot, M. (2004) Memo validatie rekenregels Driehoeksmossel IJsselmeer.
5 {anchor:5} Van de Lee, G., H.F.P. van den Boogaard, W.E. Penning (2001). Achtergronddocument voor aanvulling van het habitatinstrument: 1. Flexibilisering invoer; 2. Onzekerheidsanalyse; 3. Validatie. WL rapport Q3433
6 {anchor:6} Noordhuis, R. & EJ. Houwing, 2003. Oorzaken en gevolgen van een vermoedelijke "crash" met betrekking tot waterkwaliteit, slibhuishouding en natuurwaarden. RIZA rapport 2003.016, Lelystad.
7 {anchor:7} Van de Wolfshaar, K.E., M. Haasnoot, 2007. Toetsing dosis-effect relaties HABITAT. Pilot voor het Markermeer en de Voordelta. WL-report Q4327.