FRESHEM Zeeland (FREsh Salt groundwater distribution by Helicopter ElectroMagnetic survey in the Province of Zeeland) is een onderzoeksprogramma van Deltares, TNO en BGR. Dinsdag 14 oktober 2014 is het onderzoeksprogramma FRESHEM Zeeland letterlijk de lucht in gegaan: de eerste data boven Zeeuws-Vlaanderen zijn verzameld met behulp van een helikopter.
Doelstelling:
3D zoet-brak-zout verdeling van het grondwater van de Provincie Zeeland. Gebiedsdekkend met gewone resolutie (300 meter tussen de vlieglijnen) en waar nodig met een hogere resolutie (100 meter tussen de vlieglijnen).
Projectperiode:
13 oktober 2014 – 31 december 2016
Video FRESHEM Zeeland
Opdrachtgevers:
Provincie Zeeland, Rijkswaterstaat, Het Rijk (Deltafonds), Evides, waterschap Scheldestromen, ZLTO, de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie en de Zeeuwse gemeenten.
De techniek
De geleidbaarheid van het grondwater zegt iets over het zoutgehalte van het grondwater: zout water geleid beter dan zoet water. Het HEM systeem (‘de sigaar’) onder de helicopter meet de elektrische geleidbaarheid van de ondergrond (voorbeeld: klei geleidt beter dan zand en zoet water geleidt beter dan zoet water) gecombineerd met de elektrische geleidbaarheid van het grondwater. Om iets over het zoutgehalte van het grondwater te kunnen zeggen moet dit signaal dus nog gesplitst worden in elektrische geleidbaarheid van de ondergrond en de elektrische geleidbaarheid van het grondwater. We weten veel over de geologie in Zeeland en kunnen daarmee de geleidbaarheid van het grondwater bepalen. Maar ook grondmetingen met informatie over het zoutgehalte van het grondwater kunnen helpen dit signaal te splitsen. Vervolgens wordt de geleidbaarheid van de ondergrond 'vertaald' naar chlorideconcentratie van het grondwater.
Het HEM (Helicopter ElectroMagnetic) systeem: Onder een helikopter hangt een meetsysteem dat met 5 verschillende frequenties een elektromagnetisch veld de grond in stuurt. Dit signaal wordt ook weer opgevangen door het meetsysteem onder de helikopter. Wat er eigenlijk gebeurt is dat in de spoel een elektromagnetisch veld wordt opgewekt. Dit veld wordt in de ondergrond verstoord. Die verstoring wordt gemeten met het systeem en dat is een maat voor de geleidbaarheid van de ondergrond en het grondwater.
Belang van het project voor de stakeholders
- Vlakdekkende kaart grondwater die er nu niet is;
- Hoe zout is het nu echt en waar;
- Mogelijkheden en kansen voor optimaliseren zoetwaterbeheer worden duidelijk;
- Optimalisatie van doorspoeling en bewustwording;
- Het geeft aan wat de invloed van zoute waterbekkens (bv Grevelingen) is op het grondwatersysteem. Dit geeft informatie voor andere bekkens die in de toekomst zout kunnen worden;
- Vastlegging nul-situatie zoet-brak-zout verdeling van het grondwater;
- Een verziltings- of verzoetingstrend vaststellen (over 10 of 20 jaar weer vliegen);
- Basis voor (calibratie) 3D grondwatermodellen;
- Verbetering zoet grondwater beheer in duingebieden (irt drinkwaterwinning en bedreigingen)
FRESHEM in het nieuws:
- 20141215: Technisch Weekblad over FRESHEM Zeeland
Persbericht provincie Zeeland: http://nieuws.zeeland.nl/persberichten/2014/10/1943/Zoet-zout_metingen_vanuit_de_lucht
Uitzending omroep Max: http://www.npo.nl/tijd-voor-max-hallo-nederland/14-10-2014/POW_00918787
vanaf 8min30s
Artikel Nederlands Dagblad: http://www.nd.nl/artikelen/2014/oktober/13/provincie-zeeland-gaat-strijd-met-zilte-grond-aan
Daarnaast zijn artikelen verschenen in Nieuwe Oogst (d.d. 12 oktober 2014) en de PZC (d.d. 16 oktober 2014)
http://www.nd.nl/artikelen/2014/oktober/13/provincie-zeeland-gaat-strijd-met-zilte-grond-aan
De website van de BGR (in het duits):
http://www.bgr.bund.de/DE/Themen/GG_Geophysik/Aerogeophysik/aerogeophysik_node.html
