De Driedoornige Stekelbaars (maximale lengte 10 cm) is een wijd verspreide vis, die voorkomt in de gematigde en subarctische delen van het noordelijk halrond. Er zijn een drietal varianten te onderscheiden; vissen die hunhele leven in brak of zout water leven, een anadrome variant en vissen die hun hele leven in zoet water doorbrengen. Het gewicht van de anadrome variant is relatief hoger dan de in het zoet water levende vis en kan zich tegen een stroomsnelheid van 30 cm/s verplaatsen (Hartgers et al., 2001).
Stekelbaarzen leven in scholen en voeden zich met wormen, insecten en visbroed. De Stekelbaars zelf is een belangrijke voedselorganisme voor een aantal vogelsoorten, waaronder de Fuut, Zaagbek en de Brilduiker. Als hij voorkomt, is de Stekelbaars vaak zeer veelvuldig aanwezig, zodat het zelfs andere soorten vis verdringt. Toch heeft het door verkeerd beheer van beken en slechte waterkwaliteit in Nederland een moeilijke periode gekend.
De Stekelbaar is een kortlevende soort die zich vanaf het tweede jaar voortplant. Om aan de paai deel te nemen trekt de anadrome variant van februari tot mei het zoete water op. De terugtrek vindt plaats in juli. Voor een geslaagde paai is de vis afhankelijk van water met afwisselend begroeiing en open stukken. De stekelbaars komt in vrijwel alle watertypen voor mits begroeiing aanwezig is. In stromende wateren is het belangrijk dat er uitwijkmogelijkheden zijn naar rustiger water (Hartgers et al., 2001).
Driedoornige Stekelbaars - Gasterosteus aculeatus
Algemeen
Algemene kenmerken |
|
|---|---|
Naam soort(en)groep |
Driedoornige Stekelbaars - Gasterosteus aculeatus |
Regio |
Nederland |
Watersysteem |
Rivieren, zee, estuaria |
Natuurparameter |
Vissen |
HR nr |
H1103 |
Factsheet opgemaakt door |
M.P. Weeber |
Habitat beschrijving
Algemeen voorkomen
Voedselhabitat en strategie
Reproductie en migratie
Leeftijd en mortaliteit
Response functies
Stroomdiagram
graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Stroomsnelheid hoofdstroom| Gemiddeld miniumum zuurstof gehalte "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI algemeen "
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Zoutgehalte| Temperatuur| Substraat| Getijde verschil"
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Migratie"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Barriere stroomopwaarts| Barriere stroomafwaarts"
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI paaigebied "
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
Algemene response functies
Dosis-effect relaties voor het paaigebied
substraat |
HGI |
|---|---|
slib |
0.05 |
slib/zand |
0.15 |
fijn/grof zand |
1 |
grof zand/kiezel |
0.6 |
kiezel |
0.2 |
Referentie: 4
Reponse functie voor migratie
barriere |
HGI stroomopwaarts |
HGI stroomafwaarts |
|---|---|---|
spuisluis |
0.5 |
1 |
scheepvaartsluis + stuw + vistrap |
0.7 |
1 |
scheepvaartsluis + stuw + waterkrachtcentrale + vistrap |
0.7 |
0.7 |
NB: Na 2007 moeten alle stuwen in Nederland van vistrappen zijn voorzien.
Referentie: Expert Judgement Jan Kranenbarg
Onzekerheid en validatie
De dosis-effect relaties zijn niet gevalideerd.
Toepasbaarheid
De reponse functies zijn toepasbaar voor riviermondingen en estuaria in Nederland. De functies voor het paaigebied zijn niet op Nederland van toepassing.
Voorbeeld project
Er is op dit moment geen voorbeeld projekt aanwezig.
Referenties
1 http://www.minlnv.nl/natura2000
2 Janssen, J.A.M. en Schaminee, J.H.J. Europese natuur in Nederland; soorten van de Habitat richtlijn. 2004
3 Maitland, P.S. and Hatton-Ellis, T.W. Ecology of the Allis and Twaite Shad. Conserving Natura 2000 Rivers Ecology Series 3. 2003
4 OVB kopien