Op deze pagina is alle informatie over de de alternatieve waterbron (brak) grondwater weergegeven. Deze informatie is verdeeld over twee tabellen: de eerste tabel laat alle technische aspecten van deze bron zien en de tweede tabel geeft de bestuurlijke en maatschappelijke informatie weer.
Technische aspecten
| Mm3/jaar | Grote hoeveelheid. In een polder in Zuid Holland wordt voorgesteld om zo'n 25 miljoen m3 per jaar te winnen. Dit is gebaseerd op een brakwateronttrekking van 50 miljoen m3 per jaar, waarbij de helft van alle kwel wordt afgevangen (https://www.h2owaternetwerk.nl/images/H2O-Online_180918_COASTAR.pdf); |
|---|---|
| Beschikbaarheid over de tijd/buffer | Het afvangen van brakke kwel staat momenteel in de kinderschoenen en is daarom nog niet direct toe te passen. Binnen COASTAR start binnenkort in opdracht van Oasen en Dunea een haalbaarheidsstudie naar het afvangen van brakke kwel. Dit zal naar verwachting binnen 10-15 jaar operationeel toegepast kunnen worden (www.coastar.nl). Daarnaast wordt door waterschap Amstel, Gooi en Vecht onderzocht of brakke kwel in de Horstermeer afgevangen kan worden (https://www.agv.nl/blog/hoe-we-het-zoute-kwelwater-in-horstermeer-willen-temmen/). Vanwege de aard van de bron zal brakke kwel vrij constant in de tijd beschikbaar zijn. |
| Geog. schaal (waar mogelijk? Winningsschaal? ) | In verschillende regio's binnen Flevoland is het winnen van ondiep brak grondwater mogelijk: in de omgevingen van Almere, Oostvaarders plassen, Lelystad-Swifterbant en Urk (https://www.h2owaternetwerk.nl/images/H2O-Online_180918_COASTAR.pdf). De toepasbaarheid in Noordelijk Flevoland is nog onbekend. Er zijn weinig onderzoeken en modelstudies gedaan naar dit deel van Flevoland. |
| Mate van ontwikkeling | Techniek voor brakwaterwinning en zuivering wordt reeds toegepast voor glastuinbouw. De effecten van de kwelafvang worden nog onderzocht. |
| Energie-gebruik | Energiegebruik in COASTAR rapport: https://www.coastar.nl/wp-content/uploads/COASTAR.-Verkenning-brakwaterwinning-definitief-augustus.pdf en DESSIN rapport https://dessin-project.eu/?wpdmpro=d33-2-evaluation-of-the-improvement-of-ecosystem-services-as-a-result-of-asrro-application @Sija: weet jij hier een getal of enkele getallen bij te geven? --> zie rapporten |
| Impact op omgeving | Evenals bij de winning van zoet grondwater kan er verdroging of verzilting optreden, afhankelijk van windebiet en locatie (x,y,z). Bij ontzilting van brakwater (middels RO) komt er tevens een concentraatstroom vrij die zouter is dan het gewonnen water en waarin overige concentraties (nutrienten, zware metalen en overige stoffen) ook hoger zijn. De lozing van dit concentraat kan plaatsvinden in de ondergrond. Dit kan leiden tot (extra) netto verzilting van de ondergrond. Om dit tegen te gaan kan daarbij ook meer zoet water geinfiltreerd worden. Mogelijk kan strategische winning van brakwater leiden tot extra infiltratie van zoet (oppervlakte)water. Daarnaast zorgt het afvangen van brakke kwel voor minder zoutschade aan gewassen en minder zoute sloten, waardoor er minder doorspoeling hoeft plaats te vinden. |
| Robuustheid (kwantiteit en kwaliteit) | De hoeveelheid kwelwater is robuust. In brakke aquifers zijn vaak weinig antropogene verontreinigingen aanwezig waardoor de kwaliteit van het kwelwater ook vrij robuust zal zijn. Wel kunnen van nature aanwezige verontreinigingen aanwezig zijn, zoals nutrienten of zware metalen. |
| Zuivering-slag | Zie COASTAR rapport. Ontzilting geschiedt middels omgekeerde osmose (reverse osmose, RO). @Sija, weet jij of collegas bij KWR hier nog een aanvulling op? |
| Rest-stromen | Concentraatstroom met ingedikt grondwater: concentraties van zouten en overiges stoffen zijn hoger dan oorspronkelijk water. Deze concentraatstroom kan naar zee geloodst worden of in de ondergrond gepompt worden. |
| ruimtebeslag | Het ruimtebeslag in de bovengrond is beperkt. In de ondergrond is wel ruimte nodig om het kwelwater op te pompen. Het kan zijn dat dit concurrentie oplevert met het ondergronds ruimtegebruik van WKO systemen. Ruimtegebruik in de ondergrond is geregeld in de Rijksstructuurvisie Ondergrond (STRONG). |
Overige aspecten
Juridisch | Net als zoet grondwater vereist winning van brak grondwater vergunningen. Onder andere is van belang dat waterkwaliteit niet verslechtert (zoals verzilting) en dat verdrogingsproblemen zo klein mogelijk zijn. Additioneel knelpunt bij ontzilting is de lozing van het concentraat. Als lozing zou plaatsvinden in de ondergrond, zou hier aanvullende vergunningen benodigd zijn, met bijbehorende onderbouwing (zie https://library.kwrwater.nl/publication/56131056/). Voorwaarde is in ieder geval dat geloosde concentraties niet hoger zijn dan de aanwezige concentraties in de betreffende laag. Op dit moment zijn alleen tijdelijke vergunningen mogelijk. |
|---|---|
Financieel | De kosten voor de winning en zuivering zijn voor de polder Noordplas berekend in COASTAR rapport https://www.coastar.nl/wp-content/uploads/COASTAR.-Verkenning-brakwaterwinning-definitief-augustus.pdf. Deze kosten komen uit op €0,88 tot €1,71 per m3 zoet water. De kosten in de provincie Flevoland kunnen hiervan afwijken doordat de afvoerkosten van brijnwater locatiespecifiek zijn. Daarnaast zal de winning van brakke kwel zorgen voor minder kosten in andere activiteiten, zoals bijvoorbeeld polderbemaling en het doorspoelen van sloten. CHECK BIJ ESTHER |
Bestuurlijk | De provincie is verantwoordelijk voor strategisch beleid omtrent grondwater. Voor de winning van brakwater en de eventuele lozing van concentraat zouden mogelijk ook waterschappen en gemeenten betrokken moeten worden. (Checken met Flevoland!) |
organisatorisch | Het afvangen van kwelwater en opwerken tot zoet water vereist samenwerking tussen het drinkwaterbedrijf en het waterschap en de provincie. Ook het LTO kan hierbij betrokken worden omdat zij voordeel hebben bij minder brakke kwel en daarmee minder zoutschade. Bedrijven vinden het lastig om de kwaliteit van van nieuwe waterbronnen te monitoren. Dit moet voor bedrijven eenvoudig en toegankelijk worden. |
Maatschappelijke kosten/baten | Verminderen van brakke kwel kan zoutproblematiek voor de landbouw verminderen en de noodzaak tot doorspoelen door het waterschap verkleinen. |
concurrentie met andere functies? | Het ondergronds ruimtegebruik kan concurrentie opleveren met WKO installaties. |
perceptie gebruiker? | Niet bekend, verwacht wordt dat er geen grote weerstand tegen is, zolang de smaak niet nadelig beinvloed wordt. Oud water zonder menselijke invloed kan zelfs een positieve associatie oproepen bij mensen. Wel zullen de omwonenden waarschijnlijk erg sceptisch zijn over de activiteit in de ondergrond. Ze kunnen bang zijn voor verzakkingen. |
Koppelkansen | Voor het transport van de brijn zijn leidingen nodig. De aanleg van leidingen hiervoor kan gekoppeld worden met de aanleg van warmtenetten. Dit zal de kosten kunnen drukken. Ook kan de reststroom brijn worden gebruikt voor bijvoorbeeld zoutproductie. |
Risico's | Geen |
