Zalm - Salmo salar

Algemeen

Habitat beschrijving

Met een lengte tot 150 cm en een gewicht van maximaal 30 kilo is de Zalm (Salmo salar, familie Salmonidae) een van de grootste vissoorten in ons land. De Zalm is een anadrome trekvis met een zoetwaterfase (parr-stadium) en een zoutwaterfase (smolt-stadium). In het parr-stadium zijn de (jonge) dieren donker gekleurd met zwarte vlekken op de zijkant. Met het bereiken van het smoltstadium worden de vissen lichter van kleur. Met het opgroeien in de oceaan wordt de rug blauwgroen en ontstaan kleine donkere (kruisvormige) vlekjes, vooral boven de zijlijn. Tijdens de paaiperiode worden de volwassen dieren donker van kleur met grote rode en zwarte vlekken. In deze periode krijgen de mannetjes een omhooggekromde onderkaak (haakbek). De Zalm lijkt op de Zeeforel (Salmo trutta trutta), maar onderscheidt zich onder meer door een langere en dunnere staartbasis (de wortel) en een kleinere en spitsere kop #1.

Algemeen voorkomen

De zalm is een anadrome trekvis die voorkomt in de Noord-Atlantische oceaan. In Europa komt de vis voor vanaf de Poolcirkel tot in Noord Portugal. In Nederland kwam de vis voor als trekvis op weg naar paaigebieden in Belgie en Duitsland #2.

Voedselhabitat en strategie

Als juveniel eten zalmen kleine waterdiertjes, maar als ze groter worden eten ze al snel vis en kreeftachtigen.

Reproductie en migratie

Paai en opgroeigebieden liggen in de bovenloop van grote rivieren, in helder, schoon, zuurstofrijk water. Ze paaien boven ondiepe, slibvrije grindbanken met matige stroomsnelheid #2. Adulten trekken na minimaal 1 winter op zee naar de paaigronden. Juvenielen blijven 1 tot 3 jaar, bij een lengte van ca 15 cm, naar zee. Een klein deel van de mannetjes gaat niet naar zee. Na paaien sterven de adulten.

Leeftijd en mortaliteit

De leeftijd is afhankelijk van de duur van de juveniele periode, 1 tot 3 jaar, en het verblijf op zee van de adulten, 1 a 2 jaar #2.

Dosis-effect relaties

De rekenregels voor de zalm met betrekking tot Nederland beperken zich tot de rivieren die voor de trek gebruikt worden. De rekenregels over het paaigebied zijn niet van toepassing in Nederland.

Algemene rekenregels

stroomsnelheid (m/s)	HSI
0	0
0.25	1
0.5	1
0.75	1
1	1
2.5	0.75
5	0.5
7	0

Referentie: #4

zuurgraad	HSI
5	0
6	1
8	1
9	0

Referentie: #4

zuurstof gehalte (mg/L)	HSI
6	0
8	1
> 8	1

Rekenregels migratie

klasse	HSI
1	1
2	1
3	1
4	1
5	0.6
6	0.3
7	0

Referentie: #4
NB: Deze rekenregel is een schatting. Voor passeerbaarheid is zowel de lengte van de passage als de stroomsneldheid van belang. Vistrappen en kunstwerken zijn in 7 klassen onderverdeeld, waarbij de laagste klasse een optimale passeerbaarheid aanduid (lage stroomsnelheid, korte passage, volledig open). De hoogste klasse geeft volledige onpasseerbaarheid aan. Voor de zalm is klasse 6 (50 m lang, 4-7 m/s stroom) nog gedeeltelijk passeerbaar. Echter, een verdere detaillering van de klassen wordt niet gegeven. #4 nemen aan dat de Haringvlietsluizen waar geen vistrappen aanwezig zijn in klasse 3 vallen, een lokatie met vistrappen zou in klasse 2 vallen. Er zijn meer gegevens nodig om de huidige obstakels te classifieren.

barriere	HSI stroomopwaarts	HSI stroomafwaarts
spuisluis	0
scheepvaartsluis + stuw + vistrap	0.7
scheepvaartsluis + stuw + waterkrachtcentrale + vistrap	0.7	0.7

NB: Na 2007 moeten alle stuwen van vistrappen zijn voorzien.
Referentie: Jan Kranenbarg

Rekenregels paaigebied

stroomsnelheid (m/s)	HSI
0.08	0
0.13	1
0.45	1
1.0	0

Referentie: #3
Deze rekenregel is niet van toepassing in Nederland.

aanwezigheid kiezel	HSI
geen	0
weinig	0
matig	0
redelijk	0.5
veel	1

Referentie: #2
Deze rekenregel is niet van toepassing in Nederland.

diepte (m)	HSI
0	0
0.15	1
0.35	1
0.7	0

Referentie: #3
Deze rekenregel is niet van toepassing in Nederland.

Onzekerheid en validatie

 Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Toepassingsgebied

Deze rekenregels kunnen worden toegepast voor de trek van de vissen en de geschiktheid van het paaigebied.

Voorbeeld project

Geen voorbeelden beschikbaar

Referenties

1 http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000
2 Janssen, J.A.M. en Schaminee, J.H.J. Europese natuur in Nederland; soorten van de Habitat richtlijn. 2004
3 OVB. ed. J. Quak. De zalm, een beknot historisch en biologisch beeld. 1987.
4 De Vries, M.B. Module voor de analyse van barrieres voor trekvis. WL report T2011. 1996