HWBP-Project
De versterkingsopgave van de Sassluis Enkhuizen is opgepakt binnen de Pilot 7 Kunstwerken. Het Pilot project had als doel 9 kunstwerken in de primaire kering, geografisch verspreid binnen het hoogheemraadschap, gezamenlijk op te pakken en zo waterveilig te maken binnen de kaders van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Voordat de 9 kunstwerken in een project zijn samengevoegd, is een nadere veiligheidsanalyse uitgevoerd aan de hand van het veranderde WBI-instrumentarium over alle kunstwerken binnen het HHNK-areaal. Hiervoor is een multidisciplinair expert team ingeschakeld om alle benodigde kennis samen te brengen. Door middel van deze veiligheidsanalyse heeft HHNK vastgesteld dat de situatie bij 9 kunstwerken niet voldeed aan de gestelde eisen omtrent het faalmechanisme betrouwbaarheid sluiting. Voor de andere faalmechanismen hoogte, sterkte en stabiliteit en piping voldoen de kunstwerken tenminste tot 2050 aan de norm. Twee kunstwerken zijn naderhand afgevallen binnen het project, omdat 1 kunstwerk geamoveerd bleek te zijn en het andere kunstwerk in verhouding te klein was om gezamenlijk met de andere kunstwerken op te pakken.
Voor de 7 overgebleven kunstwerken is actief nagedacht over een aanpak (contractering, omgeving, etc) die aansloot om te leren. In deze fase is de Taskforce Deltatechnologie gevraagd om mee te denken over een mogelijke aanpak. Hieruit volgde een voorstel om een samenwerking met marktpartijen al vanaf de verkenningsfase op te zetten. Een driefasen contract, waarin alle betrokken partijen samenwerken om een zo klein mogelijke opgave te creëren. Deze innovatieve aanpak bracht onzekerheden met zich mee, maar zorgde wel voor optimale samenwerking en waarborgde vanaf het begin de benodigde (uitvoerings)kennis.
Van de 7 kunstwerken, dienden 5 sluizen fysiek versterkt te worden en voor 2 sluizen was aanpassing van het sluitingsprotocol benodigd. Alle sluizen voldeden niet aan de gestelde eisen op betrouwbaarheid sluiten. Klik HIER voor een overzichtelijke video van de 7 sluizen.
Bij de Sassluis in Enkhuizen lag het waterveiligheidsprobleem in het feit dat de sluis pas wordt gesloten bij een waterstand van NAP +0,25 meter. Hoogwater op het IJsselmeer wordt altijd veroorzaakt door harde wind, waardoor het bij het sluiten van de sluis altijd stevig waait. Dit maakt het plaatsen van de schotbalken, die als tweede kering dienen wanneer de vloeddeuren niet goed sluiten, met een telekraan onvoldoende betrouwbaar. Bovendien zorgt de waterstand in het havenbekken achter de sluis ervoor dat de gesloten vloeddeuren door waterstandschommelingen weer worden opengedrukt, wat leidt tot een onbetrouwbaar sluitproces. Een fysieke verbetermaatregel was noodzakelijk om dit probleem te verhelpen.
Oplevering object
De keersluis Sassluis is opgeleverd met één extra set vloeddeuren, welke de schotbalkkering vervangt als tweede kering. Daarnaast is er één extra set ebdeuren in het binnenhoofd gerealiseerd om het klapperen van de vloeddeuren tegen te gaan. Beide deuren hebben een gemechaniseerd bedieningsmechanisme gekregen (in de vorm van kaapstaanders, vergelijkbaar met het bedieningssysteem van de bestaande deuren). Daarnaast zijn er bouwtechnische en restauratieve werkzaamheden verricht.
Aandachtspunten
- De keersluis Sassluis is een rijksmonument
- Alle kunstwerken grenzen aan een Natura 2000-gebied: Markermeer, IJmeer, IJsselmeer of de Waddenzee.
Geleerde les/kennisleemte
Vanwege de pilot status van dit project is de projectaanpak op meerdere vlakken afwijkend geweest ten opzichte van de traditionele aanpak waarbij de scope wordt bepaald per dijktraject of dijkvak.
De projectaanpak was bijzonder vanwege:
- de bundeling van meerdere kunstwerken
- de vroege marktbenadering / gebruik van een bouwteam (driefasen contract)
- het gebruik van System Engineering
Op het gebied van techniek, contract- en omgevingsmanagement zijn lessen geleerd. Deze lessen worden hieronder genoemd per discipline.
Contactpersoon
Karin Klein, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.
e-mailadres: k.klein2@hhnk.nl
Lees hier wat het IPM-team geleerd heeft van dit project en wil delen:
Praktijkvoorbeelden van het pilot project 7 kunstwerken:
- Assetmanagement
- Portfoliomanagement
- (HWBP-)Project
3D ontwerp van Sassluis met nieuwe deuren in het groen weergegeven.
Kaapstanders worden gemechaniseerd maar verder in oude staat gelaten.
Foto van droogzetting Sassluis
Bij het project "7 kunstwerken" is gekozen voor een 3 fasen contract, waarbij zowel het ingenieursbureau als de aannemer al vanaf de verkenningsfase betrokken zijn. Deze keuze werd pas gemaakt aan het begin van de verkenningsfase, op advies van de Taskforce Deltatechnologie. Naar aanleiding van dit advies heeft HHNK een aanbesteding uitgeschreven waarin werd gevraagd om een samenwerking tussen een ingenieursbureau en een aannemer. Uiteindelijk is gekozen voor de combinatie van Ingenieursbureau TAUW en Aannemer Friso Civiel. Daarnaast is gekozen voor E&C-contractering, wat inhoudt dat de opdrachtnemer verantwoordelijk is voor het bepalen van de benodigde werkzaamheden om de opdracht te realiseren. De voordelen van het drie-fasen contract zijn onder andere:
- Uitvoeringskennis aannemer: Directe toegang tot uitvoeringskennis, zoals de impact van oplossingen op monumentale kunstwerken. Dit verminderd risico's in de realisatie fase.
- Continuïteit: Geen kennisverlies door het werken met hetzelfde team in alle fasen.
- Innovatieve aanpak: Droogzetten van sluis tijdens verkenning op advies van aannemer, leidend tot soepelere ontwerp- en uitvoeringsfases.
- Geen meervoudige aanbesteding: Minder vertragingen doordat er geen aanbesteding nodig is tussen de verschillende fasen. Dit heeft ervoor gezorgd dat het project volledig volgens planning is verlopen. Tussentijds geeft de marktpartij prijsindicaties, met de mogelijkheid om de samenwerking te beëindigen bij onrealistische kosten.
- Betere oplossingen: Leidt tot innovatieve en effectieve oplossingen die anders mogelijk niet bedacht zouden worden.
- Langdurige samenwerking: Aannemer blijft betrokken bij oplossen van losse eindjes, ook na projectafronding. Zoals elektriciteitsaanleg.
Andere geleerde lessen:
Verminderde Scope: Bij verschillende HWBP-projecten bleek dat de oorspronkelijke scope te groot was. Voordat het HWBP-project gestart was, was niet duidelijk wat precies versterkt moest worden aan de kunstwerken. Dit werd pas tijdens de verkenningsfase geïnventariseerd. Aanvankelijk werd een gespiegeld IPM-team opgezet met de marktpartij (aannemer + ingenieursbureau), waarbij alle IPM-rollen in tweevoud waren ingevuld. Achteraf bleek dat met de verminderde scope dit eenvoudiger had kunnen worden aangepakt.
Communicatie: Een belangrijke constatering is dat de kennisdeling binnen HHNK beter kan, zowel in- als extern, ondanks initiatieven zoals het Hansje Brinker-programma, evaluaties en geleerde lessen. Wel zijn er verschillende platforms en evenementen waar kennisdeling plaatsvindt, zoals de Dijkwerkersdag, de Sluizendag, de LinkedIn TM Community (zowel fysiek als in de digitaal) en de HWBP-Nieuwsbrief.
Trots op:
- Scopebeperking: Tijdens het portfoliomanagement werd een verdiepingsslag gemaakt, waardoor de scope aanzienlijk werd beperkt. Hierdoor zijn we van meer dan 100 kunstwerken teruggebracht naar 9 kunstwerken. Dit was mogelijk door een nadere veiligheidsanalyse. 'De beste versterking is geen versterking'.
- Raadpleging van marktpartijen: We hebben de marktpartijen geraadpleegd over de uitdagingen en twee rondes georganiseerd waarin ze vragen konden stellen. Hierdoor wisten alle partijen goed waar ze aan zouden beginnen.
- Samenwerking met de aannemer: De samenwerking met de aannemer verliep goed en was gebaseerd op wederzijds vertrouwen, zelfs wanneer de scope van het project soms werd verkleind. Hoewel er tijdens de uitvoering af en toe onverwachte uitdagingen waren, zorgde de goede samenwerking en het snel schakelen voor effectieve oplossingen. Daarbij was er ook vertrouwen in de eerlijkheid van eventuele bijkomende kosten.
