Publicatie
Publicatie Aanpak en afweegkader pipingmaatregelen (2024)
Hoe kun je met nieuwe kennis en innovatieve versterkingsmaatregelen omgaan in een versterkingsproject? Projecten gaan hier op een verschillende manier mee om. Door de Innovatieversneller zijn ervaringen verzameld en verwerkt, en vertaald naar een generieke aanpak met afweegkader. De aanpak kan de ontwerper helpen bij het selecteren en de beheerder bij het kiezen van een juiste pipingmaatregel. De aanpak sluit aan op de Handreiking Veiligheidsontwerp van het BOI en heeft een vergelijkbare werkwijze als de Handreiking Verkenning en Handreiking Planuitwerking van het HWBP. De aanpak is gepresenteerd bij de technisch begeleiders van de programmadirectie van het HWBP en in de community van Technisch Managers. De reactie is verwerkt in deze eerste versie van de Publicatie Aanpak en afweegkader Pipingmaatregelen. De Innovatieversneller wil leren van de eerste toepassingen van de publicatie en vraagt projecten bij toepassing contact op te nemen met de innovatieversneller (div@wsrl.nl). De eerste toepassingen helpen om de onduidelijkheden in de Publicatie Aanpak en afweegkader Pipingmaatregelen te verbeteren.
In de bijgevoegde presentatie is een voorbeeld gegeven voor de afweging van de pipingmaatregelen bij HWBP-project Zwolle-Olst. Hierbij is een voorkeursvolgorde opgesteld op basis van de kansrijke pipingmaatregelen binnen het project.
Achtergronddocument Geohydrologische Aanpak Piping (2025)
De Geohydrologische Aanpak Piping vindt zijn basis in een in 2018 tot en met 2020 uitgevoerde ‘Projectgebonden HWBP innovatie’ bij Waterschap Aa en Maas, wat uitmondde in de Geohydrologische Aanpak Piping (GAP). Inmiddels wordt de aanpak bij de projecten Meanderende Maas en Cuijk – Ravenstein toegepast. Het doel van de Geohydrologische Aanpak Piping is het bieden van handvatten voor het uitvoeren van een geohydrologische analyse om de kans op overstroming door het faalmechanisme piping te kunnen bepalen. Dit document ondersteunt de beheerder in het kiezen van een geschikte methode voor een geohydrologische analyse en beschrijft de werkwijze voor een veiligheidsanalyse piping met een geohydrologisch model.
Vragen & Antwoorden
Vragen aan De Innovatieversneller kunnen worden gestuurd naar div@wsrl.nl. Vragen over piping worden door het strategieteam Piping opgepakt. Zij nemen contact op met de vragensteller. Soms kan direct een antwoord worden gegeven, in andere gevallen wordt de vraag voorgelegd aan een expert of in een workshop besproken. De antwoorden en memo’s worden, nadat deze zijn gereviewd en besproken in het strategieteam, op deze WIKI van De Innovatieversneller gepubliceerd.
Gebruik de zoekfunctie in je browser om specifieke termen op deze pagina te vinden.
Lopende vragen
In het innovatieproject Reevediep wordt de sterkte van deklagen bij opbarsten onderzocht. De hypothese daarbij is dat deklagen dikker dan 4 m waarschijnlijk niet opbarsten. Naar aanleiding van een K&I cafe over sterkte van deklagen (Reevediep) bij opbarsten is door het project SAFE gevraagd hoe moet worden omgegaan met wellen bij dikke deklagen.
Door DIV is in samenwerking met het project Reevediep een handelingsperspectief opgesteld voor omgaan met dikke deklagen bij piping.
Met DIV en de ontwikkelaars van het BRP is verkend hoe je om kan gaan met de aspecten in het BRP, waarbij enkele mogelijkheden voor het kwantificeren van de factoren zijn verkend. Deze zijn verder uitgewerkt door het project als voorbeeld voor een K&I-café van 10 oktober 2024. In het café zijn voor en nadelen van die methoden zijn besproken, en overwegingen uit die discussie heeft het project meegenomen en worden geagendeerd voor doorontwikkeling de aanpak met het BRP.
Aan projecten wordt gevraagd om een expliciete afweging te maken voor het wel of niet toepassen van nieuwe kennis bij het bepalen van de veiligheids en versterkingsopgave. De afgelopen jaren is in het project Neder Betuwe veel nieuwe kennis rondom piping toegepast. Aan DIV is gevraagd hoe deze ervaringen kunnen worden vastgelegd. Met het vastleggen van deze ervaringen en kennis kan deze ook worden verspreid.
Door DIV is een memo opgesteld waarin het Beslissingondersteunend Raamwerk Piping is gebruikt om de ervaringen vast te leggen. Deze verschijnt binnenkort op de WIKI.
Gerede vragen
Aan versterkingsprojecten wordt gevraagd om aan het begin van elke fase een innovatiescan uit te voeren. De ervaringen met de verschillende innovatiescans worden door DIV verzameld en ontsloten in de publicatie Afweegkader en pipingmaatregelen die begin 2024 verschijnt. In de publicatie staan vijf stappen centraal:
- Wat is de opgave?
- Hoe ziet het veiligheidsprobleem eruit, welke faalmechanismen spelen een rol? De informatie volgt uit de beoordeling, trajectaanpak en ingangstoets
- Wat is de impact van nieuwe kennis en rekentechnieken? Deze kan kwalitatief worden bepaald met het beslisondersteunend Raamwerk Piping.
- Wat zijn de eigenschappen van het dijktraject / project?
- Wat zijn de relevante eigenschappen van de kering?
- Wat zijn de relevante kenmerken van de omgeving en beheerorganisatie die van belang zijn bij de keuze van een pipingmaatregel?
- Probleemanalyse
- Wat voor probleem volgt uit 1 en 2?
- Zijn er bijzondere inpassingsvraagstukken? Is er een relatie met andere dan veiligheidsopgaven?
- Welke (innovatieve) oplossingen zijn mogelijk?
- Een overzicht van mogelijke maatregelen wordt op de WIKI en in de innovatiewaaier gegeven.
- De beslisboom piping kan worden gebruikt om een maatregel verantwoord uit te stellen.
- Bij de keuze van de (innovatieve) maatregel spelen verschillende aspecten een rol, onder andere
- Techniek: ontwikkelniveau en locatie specifieke onzekerheden
- Kosten en risico’s
- Duurzaamheid
- Restwaarde einde levensduur (uitbreidbaarheid, hergebruik materialen)
- Belasting (ecologische footprint oplossing)
- Beheer, impact op activiteiten Zorgplicht
DIV kan op verschillende manieren helpen bij de uitvoering van de innovatiescan.
Brainstorm / inventarisatie
Voor de innovatiescan voor de verkenning voor het project Moerdijk Drimmelen is aan de hand van de 5 generieke stappen in een overleg met het project nagedacht over de potentie van nieuwe kennis en innovatieve maatregelen. Nieuwe kennis rondom voorlanden, getijdezanden en tijdsafhankelijkheid is in dit gebied relevant voor de versterkingsopgave. Voor bepaling van de versterkingsmaatregel is interactie met andere mechanismen belangrijk. Wanneer er in het voor- en achterland voldoende ruimte is, zijn kwelwegverlengende maatregelen waarschijnlijk het meest doelmatig. Indien dit niet het geval is, liggen bij de relatief dunne deklagen en dikke watervoerende zandlagen filtertechnieken het meest voor de hand.
Selectie op basis van verdringingsreeks
De ervaringen bij de innovatiescans voor Safe en Neder Betuwe zijn gebruikt voor het ontwikkelen van een 'verdringingsreeks' waarmee snel potentiele innovatieve maatregelen kunnen worden geselecteerd. Hierdoor is het niet nodig alle innovaties te beschouwen maar kan snel worden ingezoomed naar relevante maatregelen. De 'verdringingsreeks' wordt opgenomen in de publicatie Aanpak en afweegkader pipingmaatregelen die begin 2024 verschijnt.
Reflectie innovatiescan
Door het project Tiel Waardenburg is DIV gevraagd om mee te denken met mogelijke innovatieve maatregelen voor 5 dijkvakken. DIV heeft meegedaan met een challenge en meegelezen met het plan van aanpak voor innovaties. Het project Pannerden-Westervoort heeft DIV een reflectie gevraagd over hun innovatiescan voor de verkenningsfase.
Innovatie en grondonderzoeksplan
Met het project Lob van Gennip heeft DIV nagedacht over mogelijke innovaties en de impact hiervan op het uit te voeren grondonderzoek. In een workshop met Adviesteam Dijkontwerp zijn de mogelijkheden met het project besproken. In de workshop is gesproken over toepassen overstromingskansbenadering in relatie tot nieuwe kennis. Gesproken is over parameterbepaling en schematisatie voorland. De conclusies en aanbevelingen van het gesprek heeft DIV gedeeld met Kennis voor Keringen.
In de POV Piping is door Rivierenland een Beslisboom piping ontwikkeld waarmee een versterkingsmaatregel verantwoord kan worden uitgesteld. Het project SAS heeft de Beslisboom piping doorontwikkeld voor toepassing in het beheergebied van Stichtse Rijnlanden. Aan DIV is gevraagd mee te denken bij Plan van Aanpak en kennis en ervaringen te delen in drie workshops. Afgesproken is dat DIV de resultaten (nadat deze door het project worden vrijgegeven) deelt op de WIKI en zorgt voor landing in de Publicatie Aanpak en Afweegkader Pipingmaatregelen.
Rondom de toepassing van geohydrologische modellen en het meenemen van voorlanden bij de pipinganalyse zijn veel ontwikkelingen. Binnen het project Meanderende Maas is gewerkt met de Geohydrologische Aanpak Piping. Voor het project Sprok-Sterreschans-Heteren is in 2022 een workshop georganiseerd door DIV met experts op het gebied van piping, geohydrologische modellen en omgaan met onzekerheden. Het doel van de workshop was het aanscherpen van het concept plan van aanpak, mede door aandachtspunten en aanbevelingen op te halen voor het werken met geohydrologische modellen en om de relatie te leggen met overige ontwikkelingen op het gebied van piping. Na de workshop is een memo opgesteld door DIV. Het Achtergronddocument Geohydrologische Aanpak Piping is hier te vinden.
Door het project Stad Tiel is aan DIV gevraagd of er documenten beschikbaar zijn waarnaar in een aanbesteding kan worden verwezen. Helaas is dat niet het geval.
Voorlanden kunnen een significante weerstand tegen piping leveren, maar de invloed van voorlanden wordt niet altijd meegenomen vanwege het risico van pipegroei onder het voorland. Daarom is het belangrijk om een inschatting van de optredende pipelengte te maken, wat bijvoorbeeld kan met D-Geo Flow. Aangezien D-Geo Flow arbeidsintensief is, heeft Kennis voor Keringen onderzoek gedaan voor het inschatten van de optredende pipelengte. De methode is ontwikkeld in 2021 en 2022 en de op dat moment beschikbare inzichten zijn toegepast in een workshop met het project Meanderende Maas. De methode bevat generieke curves die gebruikt kunnen worden voor een eerste indicatie van de verwachte pipelengte binnen een gegeven toepassingsgebied. Voor de inhoud van de methode wordt verwezen naar de rapportage van Kennis voor Keringen 2022.
In het HDSR Innovatieproject ‘Parametrisch Ontwerpen’ wordt een tool ontwikkeld waarmee een aantal stappen bij de toepassing van een 3D ondergrondmodel in een pipinganalyse, al of niet in combinatie met Dpiping, geautomatiseerd kunnen worden uitgevoerd. Het innovatieproject is gekoppeld aan het versterkingsproject Culemborg-Beatrixsluizen (CUB).
Automatiseren kan het werkproces behoorlijk vereenvoudigen. Te veel automatiseren is niet altijd zinvol en het verleden heeft aangetoond dat het centraal zetten van de tool of rekenmodel ongewenste effecten heeft. Door het project is daarom aan het de Innovatieversneller (DIV) en het Adviesteam Dijkontwerp aan het begin van het project advies gevraagd.
Het advies betreft twee onderdelen:
- Het gebruik van een 3D model voor een 2D schematisatie voor pipinganalyses (zie memo Van 3D model naar 2D schematisatie voor pipinganalyse)
- De omgang met onzekerheden bij het automatiseren van pipinganalyses (zie memo Omgaan met onzekerheden)
Deze adviezen zijn tot stand gekomen in een tweetal werksessies met het Adviesteam Dijkontwerp.
In delen van Limburg waar grind in de ondergrond zit, kunnen faalpaden door piping anders zijn dan in de meer stroomafwaartse delen van de Rijn-Maasdelta, waar geen grind in de ondergrond zit. Waterschap Limburg heeft De Innovatieversneller gevraagd om mee te denken over de beoordeling van piping onder dijken die op een grindhoudende ondergrond rusten. Omdat de lokale kenmerken van de ondergrond, de dijk en de omgeving, evenals de hydraulische belasting, de fysieke processen van interne erosie sterk beïnvloeden, is de vraag stapsgewijs benaderd:
- Geef een overzicht van mogelijke situaties.
- Identificeer per situatie mogelijke fysieke processen die kunnen leiden tot overstromingen als gevolg van interne erosie. Identificeer de mogelijke faalpaden.
- Orden de faalpaden op relevantie en bepaal voor de relevante faalpaden hoe de faalkans kan worden vastgesteld. Welke parameters of modellen zijn nodig? Welke faalpaden lijken meer of minder relevant voor Thorn-Wessem?
- Hoe kan de analyse worden uitgevoerd voor het project Thorn-Wessem? Welke methoden, schematiseringskeuzes en parameterkeuzes worden gemaakt? Welke onzekerheden spelen een dominante rol? Hoe kan met deze onzekerheden worden omgegaan in ontwerp, onderhoud en inspectie?
De eerste drie stappen zijn besproken in een serie workshops met deelnemers van het project, waterschap Limburg, het Adviesteam Dijkontwerp en onderzoekers.
Dit memo geeft een overzicht van de scenario's en faalpaden die tijdens de workshops zijn besproken en dient als input voor stap 4. In deze stap kan de verzamelde informatie worden gebruikt om aanbevelingen te doen over hoe het project met onzekerheden kan omgaan en om urgente onderzoeksvragen te identificeren. Stap 4 wordt afzonderlijk uitgewerkt.
Actuele kennisdocumenten
K&I-café 21 november - Toelichting en toepassing Publicatie Aanpak en afweegkader piping maatregelen (2024)
Het kennis en Innovatiecafé van 21 november 2024 stond in het teken van het Aanpak en afweegkader piping. Hierin werd eerst de publicatie in het algemeen toegelicht, en daarna werd de toepassing daarvan besproken aan de hand van een casus. Vervolgens kwamen de uitvoeringen van drie verschillende maatregelen aan bod. Dit waren de Grofzandbarrière bij Stad Tiel, de Prolock filterschermen bij Salmsteke en de Mixed in Place trenching method wand bij Sterke Lekdijk. De slides van deze sessie zijn bijgevoegd.
K&I-café 10 oktober - Toelichting en toepassing Beslisondersteunend Raamwerk Piping (BRP) (2024)
Het kennis en Innovatiecafé van 10 oktober 2024 stond in het teken van het BRP. Hierin werd eerst het BRP in het algemeen toegelicht, en daarna werden piping onzekerheden besproken aan de hand van een casus. Ten slotte kwam overzicht van de kennisontwikkeling piping aan bod binnen het KvK en vanuit het HWBP/DIV. De slides van deze sessie zijn bijgevoegd.
Beslisondersteund Raamwerk Piping (BRP) (2024)
Voor het toepassen van nieuwe (niet volledig uitontwikkelde) kennis is context van de situatie van belang. Toepassen van nieuwe kennis in een specifieke situatie dient in perspectief te worden gezet met overgebleven kennisonzekerheden en de afspraken die rondom kennisonzekerheden die impliciet in de bestaande praktijk gelden. In samenwerking tussen Deltares, Kennis voor Keringen en USACE is een Beslisondersteunend Raamwerk Piping (BRP) ontwikkeld dat toepassing van nieuwe kennis in projecten ondersteunt.
Vragen over toepassing in een project kunnen worden gesteld aan div@wsrl.nl.
Handelingsperspectief dikke deklagen (Reevediep) (2024)
De sterkte van de deklaag bij opbarsten heeft een grote invloed op de overstromingskans door Piping en Binnenwaartse Macrostabiliteit. In het Project Praktijkonderzoek Opbarsten bij Dijken (POD) wordt vanuit het HWBP door waterschap WDOD samen met Deltares onderzoek gedaan naar het gedrag van waterkeringen bij opbarsten van het achterland. Het gedrag is sterk afhankelijk van de dikte, sterkte en doorlatendheid van de deklaag. De huidige modellen en rekenregels voor beoordelen en ontwerpen bevatten een aantal conservatieve uitgangspunten. Met literatuur en modelonderzoek zijn in het project POD nieuwe hypotheses geformuleerd voor het gedrag
van de kering bij opbarsten. Deze zijn onderzocht met grote schaal laboratorium- en praktijkproeven. Analyse van de proeven moet begin 2025 leiden tot nieuwe rekenmodellen voor ontwerp en beoordeling van waterkeringen.
De handelingsperspectieven ondersteunen versterkingsprojecten bij het maken van keuzen bij het toepassen van tussentijdse inzichten over de sterkte bij opbarsten uit het project POD. De handelingsperspectieven zijn gebaseerd op de kennis per januari 2024 en kunnen worden gebruikt bij het bepalen van de veiligheidsopgave en het ontwerpen van waterkeringen. Gevraagd wordt om bij toepassing van een Handelingsperspectief contact op te nemen met DIV, zodat er begeleiding bij het toepassen van deze nieuwe kennis kan worden verleend en de opgedane ervaringen meegenomen kunnen worden in de verdere ontwikkeling van de aanpak.
Het handelingsperspectief Macrostabiliteit is opgesteld door het strategieteam Macrostabiliteit van De Innovatieversneller. Het handelingsperspectief Piping is opgesteld door het strategoieteam Piping van De Innovatieversneller. Beide handelingsperspectieven zijn afgestemd met het POD, gepresenteerd bij de Technisch begeleiders van de programmadirectie HWBP en op 1 maart voorgelegd aan de klankbordgroep van POD. De opmerkingen uit deze gremia zijn verwerkt. Het document is ook gepubliceerd op de DIV- WIKI pagina van macrostabiliteit.
Duiden van zandmeevoerende wellen (2024)
Naar aanleiding van diverse vragen uit projecten over het duiden van zandmeevoerende wellen die niet (goed) verklaard kunnen worden met de huidige modellen, heeft DIV bijgaande presentatie opgesteld. In de presentatie worden o.a. twee casussen vanuit het project PanWes behandeld om voorbeelden te geven van hoe een redenering voor een project eruit kan zien.
Factsheet Beslisboom piping (2019)
Waterschap Rivierenland organiseerde samen met de POV Piping een werkplaats waar de pipingopgave voor het dijkversterkingsproject Gorinchem-Waardenburg ter discussie werd gesteld. In drie bijeenkomsten is de rekenkundige pipingopgave beschouwd en genuanceerd, met praktijkinbreng door dijkbeheerders. Beleidsmatig gaven de taakhouder waterveiligheid en adviseurs vanuit het waterschap input. Tot slot brachten ook externe partijen hun expertise in.
In deze werkplaats is een beslisboom ontwikkeld. Daarbij wordt niet alleen naar de modeluitkomsten gekeken, maar ook naar de beheerderservaring, naar de kosten, naar de maakbaarheid en naar de geschatte invloed van kennistoename in de tijd. De ingecalculeerde verwachting is daarbij dat de benodigde verbetermaatregel op den duur scherper kan worden bepaald, gebruik makend van doorgaande kennisontwikkeling na afronding van de POV Piping. Op de strekkingen waar tot versterking nog sprake is van een veiligheidstekort moet de beheer- en calamiteitenorganisatie intussen tijdelijke beheermaatregelen inzetten. Op basis van deze beslisboom kunnen we meer nuance en differentiatie in de pipingopgave aanbrengen, op voorwaarde dat er in de dijkversterkingsplannen wel ruimte is gereserveerd voor een (verticale) pipingmaatregel.
De beslisboom is ten slotte een prioriteringstool en niet een ontwerp-methodiek.
Gebiedsspecifieke Faalpaden voor Piping (2020)
Dit concept rapport door Deltares is tot stand gekomen onder het Deltares Strategisch Onderzoek programma Future Proof Dikes.
Het faalpad voor piping wordt sterk beïnvloed door de karakteristieken van de ondergrond en de belasting. Voor verschillende gebieden kunnen daardoor andere gebeurtenissen in het faalpad, of eigenschappen van de ondergrond en belasting van belang zijn voor de overstromingskans.
In dit rapport worden typische kenmerken voor verschillende gebieden in Nederland beschreven, en deze worden gerelateerd aan het faalpad voor piping. Nederland is onderverdeeld in 4 gebieden, het benedenrivierengebied, het bovenrivierengebied, het getijdengebied en Limburg. Per gebied worden belangrijke eigenschappen in relatie tot het faalpad voor piping beschreven. Dit vormt de basis voor de Rode Draden Piping en het rapport Toepassing ontwikkelde kennis.
Dit rapport is intern door Deltares gereviewed.
Geohydrologische aanpak voorverkenning Sprok-Sterreschans-Heteren (WSRL) (2022)
Voor de voorverkenning van dijkversterkingsproject Sprok-Sterreschans-Heteren (SSH) wil waterschap Rivierenland een lokaal verfijnd grondwaterstromingsmodel (MORIA) opzetten. Het doel is om de scope beter vast te kunnen stellen en in de verkenningsfase een duidelijk uitgangspunt te hebben voor de dijkversterking. Bij het opzetten van het model wil het project rekening houden met de actuele kennis rondom modellering van de geohydrologie. DIV heeft hiervoor een workshop georganiseerd met als doel het concept plan van aanpak aan te scherpen door aandachtspunten en aanbevelingen op te halen voor het werken met geohydrologische modellen, en om de relatie te leggen met overige ontwikkelingen op het gebied van piping.
Lopende kennis- en innovatieprojecten
Doorontwikkeling Beslisboom Piping (2023)
HDSR heeft de Beslisboom Piping doorontwikkeld voor toepassing in enkele versterkingsprojecten van Sterkte Lekdijk. De rapportage is hier beschikbaar gesteld.
De bevindingen worden ook meegenomen bij het opstellen van de publicatie aanpak en afweegkader die in 2024 wordt verwacht.
Achtergronddocumenten
Werksessies HDSR (CUB) over toepassen D-Geo Flow (2022)
Met D-Geo Flow kan de veiligheidsopgave van de Lekdijk op het traject Culemborg – Beatrixsluis scherper worden bepaald. Het rekenmodel dat D-Geo Flow gebruikt is echter niet gekalibreerd. Aan De Innovatie Versneller is gevraagd hoe de resultaten moeten worden geïnterpreteerd. Met andere woorden welke
veiligheidsfactoren moeten worden gehanteerd voor bepaling van kritiek verval en pipelengte bij gebruik van D-Geo Flow.
Voor het toepassen van nieuwe (niet volledig uitontwikkelde) kennis is context van de situatie van belang. Toepassen van nieuwe kennis in een specifieke situatie
dient in perspectief te worden gezet met overgebleven kennisonzekerheden en de afspraken die rondom kennisonzekerheden die impliciet in de bestaande praktijk gelden. In samenwerking tussen Deltares, Kennis voor Keringen en USACE wordt een Decision Support Framework (DSF) ontwikkeld dat toepassing van nieuwe kennis in projecten ondersteunt. Een eerste versie van het DSF is als pilot gebruikt voor het beantwoorden van de vraag.
Voor beantwoording van de vraag zijn twee expert sessies georganiseerd waarbij in de eerste sessie een beeld is gevormd van de lokale situatie: Daarbij staat de
vraag centraal: Wat is hier aan de hand? In de tweede sessie stond het handelingsperspectief centraal: Wat betekenen de D Geo Flow analyses voor het project CUB?
Synthese rapport Geologische aanpak voor piping en Achtergrond rapport kwantificeren onzekerheid stijghoogte (2022)
In het innovatietraject van het HWBP is een geohydrologisch model gebruikt om voor Meanderende Maas een vlakdekkende piping-analyses te kunnen doen: Met de combinatie van geohydrologisch model en onzekerheden aanpak is vlakdekkend de 95 %-waarde van de stijghoogte onder norm-omstandigheden berekend, voor toepassing in een semi-probabilistische beoordeling. Vervolgens is met de reguliere sterktemodellen uit het Beoordelings- en Ontwerpinstrumentarium (BOI) vlakdekkend de piping-opgave in kaart gebracht.
In het kader van de interne kwaliteitsborging zijn onderdelen van de aanpak ook voorgelegd aan het Adviesteam Dijkontwerp (omgang met tijdverlopen voor hoogwatergolf) en Deltares (Illustratie van de gekozen aanpak met DGeo Flow). Er is ook advies gevraagd aan ENW.
Onderzoek rapport Voorlanden - KvK 2022 (2023)
Binnen het programma Kennis voor Keringen van Rijkswaterstaat is onderzoek gedaan naar een stappenplan om de intredeweerstand van het voorland altijd mee te nemen in de pipinganalyse. Het stappenplan is uitwerkt in dit document, en ook opgenomen in het BOI.
