] |{column}{section}

h1. Habitat beschrijving


h3. Algemeen voorkomen

Steltlopers foerageren op wormen, schelpdieren en insecten op (droogvallende) slikken en zandplaten. Voorbeelden van doelsoorten die in het studiegebied voorkomen zijn de Strandplevier, Bontbekplevier en Scholekster. Een deel van de steltlopers foerageert ook in kwelders en graslanden (Grutto, Kluut). Grondeleenden, zoals de Tafeleend en Bergeend, foerageren op bodemdieren op een iets grotere diepte door met de poten de bodem los te trappelen. Kuifeenden en Brilduiker duiken naar grotere diepte naar schelpdieren zoals de Driehoeksmossel [#1].

h3. Voedselhabitat en strategie

Deze groep vogels zoek zijn eten op of in de bodem. Het betreft met name watervogels maar ook de terrestrische foeragerende vogels van de Vogelrichtlijn zijn meegenomen.

h3. Reproductie en migratie

Onder deze vogels bevinden zich stand en trekvogels.

h1. Dosis-effect relaties
Voor deze dosis-effect relaties zijn de bodemfauna-etende vogels in groepen onderverdeeld.
\\
h4. Stroomdiagram
\\
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Waterhoogte tov waterpeil|Ecotopen"
shape = "record"
];



"node3" [
label = "HGI algemeen"
shape = "record"
];



"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];

{flowchart}
\\
{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5


"node1" [
label = "Aanwezigeheid Driehoeksmossel"
shape = "record"
];



"node4" [
label = "HGI grondel- en duikeenden "
shape = "record"
];



"node1":f1-> "node4" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 1
];

{flowchart}
\\
h4. Algemene dosis-effect relaties
{section}{column:width=50%}

h5. Indeling groepen

|| groep || soorten ||
| Bodemfauna 0-0.2 m (incl. struweel, weide en grasland) | Snor, Blauwborst, Kiviet, Kemphaan, Grutto, Pijlstaart, Porseleinhoen, Wulp, Zwartkopmeeuw |
| Bodemfauna watervogels 0-0.2 m (slikken, kwelder) | Tureluur, Watersnip, Wulp, Kluut, Bontbekplevier, Zilverplevier, Goudplevier, Strandplevier, Groenpootruiter, Zwarte ruiter, Tureluur, Bonte strandloper, Steenloper, Drieteenstrandloper, Kanoet, Bergeend, Grutto, Rosse grutto, Krombekstrandloper, Dwergmeeuw, Grauwe gans, Lepelaar, Pijlstaart, Porseleinhoen, Slobeend |
| Bodemfauna watervogels 0.2-0.5 m | Bergeend, Kuifeend, Meerkoet, Brilduiker, Dodaars, Geoorde fuut, Lepelaar, Pijlstaart, Kuifduiker |
| Bodemfauna watervogels 0.5-1.0 m | Meerkoet, Brilduiker, Dodaars, Geoorde fuut, Tafeleend, Zwarte zee-eend |
| Bodemfauna watervogels 1.0 - 3.0 m | Meerkoet, Brilduiker, Topper, Kuifeend, Tafeleend, Geoorde fuut, Zwarte zee-eend, Kuifduiker |
| Bodemfauna watervogels > 3.0 m | Meerkoet, Brilduiker, Topper, Kuifeend, Tafeleend, Geoorde fuut, Zwarte zee-eend, Kuifduiker |
Referentie: [#2], [#3]{column}{column:width=50%}

h5. Waterhoogte ten op zichte van waterpeil

|| groep || minimum (m) || maximum (m) ||
| Bodemfauna watervogels 0-0.2 m | 0 | 0.2 |
| Bodemfauna watervogels 0.2-0.5 m | 0.2 | 0.5 |
| Bodemfauna watervogels 0.5-1.0 m | 0.5 | 1.0 |
| Bodemfauna watervogels 1.0 - 3.0 m | 1.0 | 3.0 |
| Bodemfauna watervogels > 3.0 m | 3.0 | |
Referentie: [#2], [#3]{column}{section}{section}{column:width=50%}

h5. Ecotopen

|| groep || Ecotopen ||
| Bodemfauna niet specifiek watervogels| grasland, bos, struweel |
| Bodemfauna watervogels | slikken, kwelders, zandplaat |
Referentie: [#1]{column}{column:width=50%}{column}{section}{section}{column:width=50%}


h4. Dosis-effect relaties voor grondel- en duikeenden
h5. Indeling groepen
|| groep || soorten ||
| grondelende eenden | Bergeend, Dodaars, Meerkoet |
| duikende eenden | Kuifeend, Tafeleend, Brilduiker, Meerkoet, Topper |{column}{column:width=50%}
h5. Schelpdiereters
|| groep || criterium: HSI Driehoeksmosselen ||
| grondelende eenden | 0.7 - 1 |
| duikende eenden | 0.7 - 1 |
Referentie: [#1], in deze studie is specifiek de HSI voor de Driehoeksmossel gebruikt. {column}{section}

h1. Onzekerheid en validatie

[#1]: Er zijn geen gegevens beschikbaar over voedsel-, broed\- en rustlocaties van vogels in het Volkerak-Zoommeer. De dosis-effect relaties zijn gebaseerd op expert judgement van RIZA [#3].

h1. Toepasbaarheid

Deze dosis-effect relaties zijn van toepassing in Nederland. Deze relaties geven een geschiktheid in het algemeen voor bodemfauna-etende vogels en niet voor specifieke soorten per se. Voor specifieke soorten zijn eventueel additionele dosis-effect relaties nodig.

h1. Voorbeeld project

[#1]: Volkerak-Zoommeer

h1. Referenties

voorbeeld
1 {anchor:1} Haasnoot, M. en K.E. van de Wolfshaar (ed). Habitat analyse in het kader van de Planstudie/MER voor Krammer, Volkerak en Zoommeer. WL report Q4015. 2006
2 {anchor:2} Memo Platteeuw, M. en Noorhuis, R. RIZA 2005
3 {anchor:3} Haasnoot, M., Kranenbarg, J. en van Buren, R.. Seizoensgebonden peilen in het IJsselmeergebied. WL report Q3889. 2005