Versions Compared

Key

  • This line was added.
  • This line was removed.
  • Formatting was changed.
Comment: Migration of unmigrated content due to installation of a new plugin
scrollbar

Baardmannetje - Panurus biarmicus

Algemeen

Section
Column
width80%

Algemene kenmerken

 

Naam

Wiki Markup
{scrollbar} h1. Baardmannetje - _Panurus biarmicus_ h1. Algemeen {section}{column:width=80%} || Algemene kenmerken || || | Naam

soort(en)groep

|

Baardmannetje

-

_

Panurus

biarmicus_ | | Regio | | | Watersysteem | | | Natuurparameter | vogels | | HR nr | | | Factsheet opgemaakt door |

biarmicus

Regio

Nederland, Europa

Watersysteem

Beken en meren, moeras, rietland en ruigte

Natuurparameter

vogels

Factsheet opgemaakt door

M.P.

Weeber

|{column}{column:width=20%} | !Zomertaling (www.natuurfotoalbum.eu).jpg|thumbnail! | | [natuurfotoalbum.eu] |{column}{section} h1. Habitat beschrijving h3. Algemeen voorkomen h3. Voedselhabitat en strategie h3. Reproductie en migratie h3. Leeftijd en mortaliteit h1. Dosis-effect relaties h4. Stoomdiagram \\{flowchart}graph[ rankdir=LR] nodesep=0.5 "node0" [ label = "HGI Nesthabitat Baardmannetje | HGI voedselgebied Baardmannetje | HGI Broedgebied algemeen Baardmannetje" shape = "record" ]; "node3" [ label = "HGI Broedgebied Baardmannetje" shape = "record" ]; "node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"] [ id = 2 ]; {flowchart} \\ \\{flowchart}graph[ rankdir=LR] nodesep=0.5 "node0" [ label = "Peil en overstroming | Overjarig structuurrijk rietland " shape = "record" ]; "node3" [ label = "HGI Nesthabitat Baardmannetje" shape = "record" ]; "node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"] [ id = 2 ]; {flowchart} \\ \\{flowchart}graph[ rankdir=LR] nodesep=0.5 "node0" [ label = " Ondiep water | Insecten " shape = "record" ]; "node3" [ label = "HGI Voedselgebied Baardmannetje" shape = "record" ]; "node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"] [ id = 2 ]; {flowchart} \\ \\{flowchart}graph[ rankdir=LR] nodesep=0.5 "node0" [ label = " Taludvorm | Chloridegehalte water | Oevervegetatie | Areaal moeraslandschap " shape = "record" ]; "node3" [ label = "HGI Broedgebied algemeen Baardmannetje" shape = "record" ]; "node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"] [ id = 2 ]; {flowchart} \\ \\{flowchart}graph[ rankdir=LR] nodesep=0.5 "node0" [ label = "Peilfluctuatie in rietland | Overstromingen " shape = "record" ]; "node3" [ label = "Peil en overstromingen" shape = "record" ]; "node0":f1-> "node3" [style=italic,label="geometrisch gemiddelde"] [ id = 2 ]; {flowchart} \\ \\{flowchart}graph[ rankdir=LR] nodesep=0.5 "node0" [ label = " Breedte oevervegetatie | Areaal rietland | rietlanden lands open water (km/ha riet) " shape = "record" ]; "node3" [ label = "Oevervegetatie" shape = "record" ]; "node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"] [ id = 2 ]; {flowchart} \\ h4. Dosis-effect relaties Zie ook [Algemeen - Vis-etende vogels|Algemeen - Vis-etende vogels] en [Algemeen - Broed en rust habitat (Water)vogels|Algemeen - Broed en rust habitat (Water)vogels] voor algemene rekenregels voor vogels. Door Sierdsema 1995 is ...................Aartsen et al [#2]. {section}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Rietlanden langs open water |xlabel=rietlanden langs open water (km/ha riet)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || rietlanden langs open water (km/ha riet) || HSI || | < 0.1 | 0.4 | | 0.1 - 0.15 | 0.8 | | > 0.15 | 1 | {chart} Referentie: [#1] {column}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Taludvorm|xlabel=taludvorm (graden)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || taludvorm (graden) || HSI || | 0 - 5 | 1 | | > 5 | 0 | {chart} Referentie: [#1] {column}{section}{section}{column:width=50%} {chart:type=XYline|title=Peilfuctuatie in rietland|xlabel=peilfuctuatie in rietland (cm/dag)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || peilfuctuatie in rietland (cm/dag) || HSI || | 0 | 1 | | 10 | 1 | | 50 | 0 | | 60 | 0 | {chart} Referentie: [#1] {column}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Ondiep water|xlabel= ondiep water (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || ondiep water (klassen) || HSI || | aanwezig | 1 | | afwezig | 0 | {chart} Referentie: [#1] {column}{section} {section}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Overstromingen|xlabel=overstromingen (periode)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || overstromingen (periode) || HSI || | okt- feb | 1 | | mrt - sep | 0.1 | | geen | 1 | {chart} Referentie: [#1] {column}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Chloridegehalte water|xlabel= chloridegehalte water (mg/l)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || chloridegehalte water (mg/l) || HSI || | < 300 | 1 | | > 300 | 0.3 | {chart} Referentie: [#1] {column}{section}{section}{column:width=50%} {chart:type=XYline|title=Breedte oevervegetatie|xlabel=breedte oevervegetatie (m)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || breedte oevervegetatie (m) || HSI || | 0 | 0 | | 10 | 0 | | 50 | 1 | | 60 | 1 | {chart} Referentie: [#1] {column}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Areaal rietland|xlabel= areaal rietland (ha)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || areaal rietland (ha) || HSI || | 0 | 0 | | 4 | 0 | | 50 | 1 | | 100 | 1 | {chart} Referentie: [#1] {column}{section} {section}{column:width=50%} {chart:type=XYline|title=Areaal moeraslandschap|xlabel=areaal moeraslandschap (ha)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || areaal moeraslandschap (ha) || HSI || | 0 | 0 | | 50 | 0.4 | | 300 | 1 | | 400 | 1 | {chart} Referentie: [#1] {column}{column:width=50%} {column}{section} {section}{column:width=50%} {chart:type=bar|title=Overjarig structuurrijk rietland|xlabel=overjarig structuurrijk rietland (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || overjarig structuurrijk rietland (klassen) || HSI || | aanwezig | 1 | | afwezig | 0 | {chart} Referentie: [#1] {column}{column:width=50%} {chart:type=bar|title= Insecten|xlabel= hoeveelheid aanwezigheid instecten (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false} || hoeveelheid aanwezigheid instecten (klassen) || HSI || | groot | 1 | | klein | 0.1 | {chart} Referentie: [#1] {column}{section} h1. Onzekerheid en validatie (!) Deze rekenregels zijn niet gevalideerd. Deze rekenregels zijn opgesteld aan de hand van een literatuuronderzoek [#1]. h1. Toepassingsgebied Deze rekenregels zijn opgesteld voor de baardmannetje en zijn van toepassing op het bepalen van het potentieel broedgebied van deze soort[#1]. h1. Voorbeeld project Niet aanwezig h1. Referenties 1 {anchor:1} Van der Winden, J., Dirksen, S., Poot, M.J.M., 1996 . HSI-modellen voor 15 oevergebonden broedvogelsoorten. Ministerie van verkeer en waterstaat, Dienst weg en watebrouwkunde, Bureau Waardenburg, februari 1996 2 {anchor:2} Sierdsema

Column
width20%

Image Added

www.eduzine.nl

Habitat beschrijving

Algemeen voorkomen (broedgebied)

Het baardmannetje broed in zoetwatergebieden. Sporadisch wordt er ook in licht brakke gebieden gebroed. Voor het baardmannetje zijn voor het broeden in Nederland vooral de Randmeren en moerasgebieden aan de oevers van het IJsselmeer van belang. Plaatselijk wordt er ook gebroed in uiterwaarden. Het baardmannetje broedt bij voorkeur in uitgestrekte rietmoerassen. Hier broeden ze hoofdzakelijk in overjarige rietlanden die van enige omvang zijn. Echter ook kleinere rietlanden kunnen als broedgebied dienst doen. Te sterke verruiging van het riet heeft een nadelig effect op het broedgebied #1.

In het broedseizoen wordt er voornamelijk langs open waterrietland en langs de oevers van gesloten rietland gefoerageerd, maar niet of nauwelijks in gesloten en veelal droge rietlanden. Dit hangt waarschijnlijk samen met het voorkomen van dansmuggen die voornamelijk in Nederland een belangrijke voedselbron vormt voor het baardmannetje. De afstand tussen broedgebied en foerageerplaats is tot 100 meter #1.

Wanneer het nest boven het water wordt gebouwd in riet dat voldoende verruigd is, dan hebben kleine peilfluctuaties weinig effect. Echter, overstromingen in het broedseizoen zijn zeer schadelijk. Voor de nestbouw is pakketachtig dood rietmateriaal vereist #1.

Voedselhabitat en strategie

De baardmannetjes hebben hun dieet aangepast naar het moment, van het eten van insecten in de zomer schakelen ze in de winter over op het eten van (riet)zaden in de winter. De maag wordt hier structureel voor aangepast. Door de overschakeling van type voedsel dient het moerasgebied voldoende groot te zijn om de baardmannetjes in de winter ook van voedsel te kunnen voorzien #1.

Reproductie en migratie

De broedperiode loopt van eind maart tot half september. Over het algemeen worden er 3 legsels gelegd, maar een zeldzame keer 4. Per legsel zijn er 4 tot 8 eieren die na 10 tot 14 dagen broeden uitkomen. Na 12 tot 13 dagen zijn de jongen vliegvlug en na 2 weken zelfstandig. In oktober trekken de vogels weg van het nest. Overwinteren gebeurt binnen Europa en vaak binnen Nederland. Hieraan ligt de gunstigheid van de situatie te grondslag #1.

Leeftijd en mortaliteit

Strenge winters kunnen een sterk negatief effect op de populatie uitoefenen #1.

Dosis-effect relaties

Stroomdiagram













Dosis-effect relaties

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelrietlanden langs open water (km/ha riet)
dataOrientationvertical
titleRietlanden langs open water
typebar
yLabelHSI

rietlanden langs open water (km/ha riet)

HSI

< 0.1

0.4

0.1 - 0.15

0.8

> 0.15

1

Referentie: #1

Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabeltaludvorm (graden)
dataOrientationvertical
titleTaludvorm
typebar
yLabelHSI

taludvorm (graden)

HSI

0 - 5

1

> 5

0

Referentie: #1

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelpeilfuctuatie in rietland (cm/dag)
dataOrientationvertical
titlePeilfuctuatie in rietland
typeXYline
yLabelHSI

peilfuctuatie in rietland (cm/dag)

HSI

0

1

10

1

50

0

60

0

Referentie: #1

Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelondiep water (klassen)
dataOrientationvertical
titleOndiep water
typebar
yLabelHSI

ondiep water (klassen)

HSI

aanwezig

1

afwezig

0

Referentie: #1

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabeloverstromingen (periode)
dataOrientationvertical
titleOverstromingen
typebar
yLabelHSI

overstromingen (periode)

HSI

okt- feb

1

mrt - sep

0.1

geen

1

Referentie: #1

Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelchloridegehalte water (mg/l)
dataOrientationvertical
titleChloridegehalte water
typebar
yLabelHSI

chloridegehalte water (mg/l)

HSI

< 300

1

> 300

0.3

Referentie: #1

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelbreedte oevervegetatie (m)
dataOrientationvertical
titleBreedte oevervegetatie
typeXYline
yLabelHSI

breedte oevervegetatie (m)

HSI

0

0

10

0

50

1

60

1

Referentie: #1

Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelareaal rietland (ha)
dataOrientationvertical
titleAreaal rietland
typebar
yLabelHSI

areaal rietland (ha)

HSI

0

0

4

0

50

1

100

1

Referentie: #1

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelareaal moeraslandschap (ha)
dataOrientationvertical
titleAreaal moeraslandschap
typeXYline
yLabelHSI

areaal moeraslandschap (ha)

HSI

0

0

50

0.4

300

1

400

1

Referentie: #1

Column
width50%

Section
Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabeloverjarig structuurrijk rietland (klassen)
dataOrientationvertical
titleOverjarig structuurrijk rietland
typebar
yLabelHSI

overjarig structuurrijk rietland (klassen)

HSI

aanwezig

1

afwezig

0

Referentie: #1

Column
width50%
Chart
dataDisplaytrue
legendfalse
xlabelhoeveelheid aanwezigheid instecten (klassen)
dataOrientationvertical
titleInsecten
typebar
yLabelHSI

hoeveelheid aanwezigheid instecten (klassen)

HSI

groot

1

klein

0.1

Referentie: #1

Ornithologisch Basisregister #2

ecotoop-gebied

nest

voedsel

open water

 

 

rietvegetaties

++

++

ruigten

 

 

zandige, open ruigten en pioniersvegetaties

 

 

heide stuifzand, veen, open duin

 

 

grasland

 

 

akkers

 

 

struwelen

 

 

bos

 

 

bebouwd gebied

 

 

open gebied

 

 

Het nest wordt met name gemaakt in het riet.

Het voedsel wordt gezocht in het riet, op de bodem, in de kruidlaag, de lage struiklaag en op het wateroppervlak en langs de waterkant.

De bepalende factor van voorkomen is de aanwezigheid van overjarig rietland.

Onzekerheid en validatie

(warning) Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Deze rekenregels zijn opgesteld aan de hand van een literatuuronderzoek #1.

Toepassingsgebied

Nederland

Voorbeeld project

Niet aanwezig

Referenties

1

Anchor
1
1
Van der Winden, J., Dirksen, S., Poot, M.J.M., 1996 . HSI-modellen voor 15 oevergebonden broedvogelsoorten. Ministerie van verkeer en waterstaat, Dienst weg en watebrouwkunde, Bureau Waardenburg, februari 1996
2
Anchor
2
2
Sierdsema, H. Broedvogels en beheer. Staatsbosbeheer.SOVON. 1995