in ontwikkeling
Blankvoorn - Rutilus rutilus
Algemeen
Algemene kenmerken |
|
|---|---|
Naam soort(en)groep |
Blankvoorn - Rutilus rutilus |
Regio |
Nederland, Europa, noordelijk deel Azie |
Watersysteem |
zoete wateren |
Natuurparameter |
Vissen |
HR nr |
- |
Factsheet opgemaakt door |
M.J. Maarse |
|
Foto: Sportvisserij Nederland |
Habitat beschrijving
Algemeen voorkomen
De blankvoorn is een van de meest algemeen voorkomende vissoorten in de Nederlandse binnenwateren. Het verspreidingsgebied van de blankvoorn strekt zich uit over een groot deel van Europa en het noordelijk deel van Azië. In Europa loopt de zuidgrens noordoostelijk van de Pyreneeën, noordelijk van de Alpen en daarna weer zuidelijk over de Balkon tot diep in Siberië. Tot in het noorden van Europa kan de blankvoorn voorkomen, in het noorden van Schotland en het noordweseten van Noorwegen kom de blankvoorn niet voor. Ook in Ierland komt de blankvoorn van nature niet voor, door sportvissers is de blankvoorn hier uitgezet[#1].Voor verspreiding zie figuur [#10].
Voedselhabitat en strategie
De blankvoorn is een omnivoor met een breed voedselspectrum. Het voedsel van jonge blankvoorn bestaat uit zoöplankton, in het bijzonder watervlooien. Oudere blankvoorn heeft een aanzienlijk uitgebreider voedselpakket. Zowel dierlijk voedsel, zoals
slakjes, driehoeksmosselen, insectenlarven, wormen en kreeftachtigen, als plantaardig materiaal, zoals algen en detritus, worden door deze vis gegeten [#2]. De blankvoorn kan zowel op zicht jagen waarbij afzonderlijke voedseldeeltjes aangevallen worden, als op de tast waarbij voedseldeeltjes uit het water of sediment gefiltreerd worden[#1].
Reproductie en migratie
In de paaitijd, die doorgaans in april en mei valt, maar die tot in de zomer kan doorlopen, gaat de blankvoorn op zoek naar geschikte paaiplaatsen. Deze liggen veelal dicht onder de oever in stilstaan tot zwak stromend, ondiep water met beschutting tegen golfslag. De eieren worden afgezet op ondergedoken waterplanten, maar ook oeverplanten, boomwortels, stenen en andere obstakels worden als afzetsubstraat gebruikt. Zowel larven als juvenielen blijven geruime tijd in de oeverbegroeiing. Hierdoor is de blankvoorn sterker dan brasem gebonden aan wateren met begroeiing [#2].
Leeftijd en mortaliteit
De blankvoorn bereikt in het eerste jaar een lengte van 5 tot 7 cm. Onder gemiddelde omstandigheden is de blankvoorn geslachtsrijp op een leeftijd van 3 tot 5 jaar, de mannetjes eerder dan de vrouwtjes. De lengte is dan rond 15 cm. De maximale lengte is 45 cm en de maximale leeftijd ca. 10 jaar [#2].
[#1].
Response functies
Stroomdiagram
graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Aanwezigheid paaisubstraat|Diepte"
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI paai"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Doorzicht|Diepte"
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI paai"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
Voortplanting
Paaisubstraat (%) |
HGI |
|---|---|
0 - 0.1 |
0.2 |
0.1-0.5 |
0.8 |
> 0.5 |
1 |
Referenties [#1]
Waterdiepte (cm)) |
HGI |
|---|---|
0 |
0 |
10 |
0 |
20 |
1 |
50 |
1 |
150 |
0 |
Referenties [#1]
Temperatuur (C) |
HGI |
|---|---|
4.5 |
0 |
5.5 |
0.2 |
8 |
0.8 |
11 |
1 |
16 |
1 |
20 |
0.8 |
22 |
0.2 |
24 |
0 |
pH |
HGI |
|---|---|
5.0 |
0 |
5.5 |
0.6 |
7 |
1 |
9 |
1 |
9 |
1 |
10.5 |
0 |
Saliniteit (‰) |
HGI |
|---|---|
0 |
1 |
3 |
0.8 |
5 |
0.5 |
6 |
0 |
Doorzicht(cm) |
HGI |
|---|---|
0 |
0 |
25 |
1 |
50 |
1 |
200 |
1 |
500 |
0.5 |
600 |
0.5 |
Stroomsnelheid (larve) |
|
HGI |
|---|---|---|
0 |
0.8 |
|
1 |
1 |
|
5 |
1 |
|
10 |
0 |
Stroomsnelheid (adult) |
|
HGI |
|---|---|---|
0 |
1 |
|
20 |
1 |
|
100 |
0.2 |
|
120 |
0 |
Waterkwaliteit
pH |
HGI |
|---|---|
4.5 |
0 |
5.5 |
1 |
9 |
1 |
10.5 |
0 |
Zuurstofgehalte |
HGI |
|---|---|
1 |
0 |
5 |
1 |
Temperatuur (C) |
HGI |
|---|---|
15 |
0 |
20 |
1 |
25 |
1 |
30 |
0 |
Temperatuur (C) |
HGI |
|---|---|
10 |
0 |
12 |
0.5 |
20 |
1 |
25 |
1 |
30 |
0 |
Saliniteit |
HGI |
|---|---|
0 |
1 |
5 |
0.7 |
12 |
0 |
Voor de rekenregels uit de Vissenmodule is gebruik gemaakt van de kennisregels uit de habitatgeschiktheidmodellen van de OVB aangevuld met kennis uit publicaties die sindsdien verschenen zijn (referenties: Bakker 1992, Van Breukelen 1992, Kranenbarg 2005, Schouten 1992a&b). De kennisregels in deze modellen relateren het voorkomen van vissoorten aan de variabelen diepte, vegetatie en substraat. De rekenregels die worden toegepast zijn geselecteerd op basis van de volgende criteria:
• Soort is kenmerkend voor het IJsselmeergebied en peilgevoelig;
• Er zijn goed onderbouwde kennisregels (op basis van wetenschappelijk onderzoek) aanwezig voor de betreffende soort.
Voor vissen, waar het voorkomen van waterplanten een rol speelt wordt gebruik gemaakt van de resultaten van MACROMIJ. De aanwezigheid van oeverplanten, van belang voor het habitat van de Snoek, is afkomstig uit ECOMIJ. Verder wordt gebruik gemaakt van de resultaten van de peilmodule, te weten: de gemiddelde waterdiepte in de zomer, waterdiepte in mei (blankvoorn ei & larvaal stadium) en de gemiddelde waterdiepte in maart/april (Snoek ei & larvaal stadium).
1 Breukelen, S. Van, 1992. Habitat Geschiktheid Model: de Blankvoorn Rutilus rutilus. Organisatie ter Verbetering van de Binnenvisserij.[Download|^Blankvoorn.pdf]
2 Sportvisserij Nederland, 2006, Soortprofiel Blankvoorn (Rutilus rutilis).[Download|^soortprofiel_blankvoorn[1].pdf]
Bakker, H., 1992. Habitat Geschiktheid Model: de Snoek Esox lucius. Organisatie ter Verbetering van de Binnenvisserij. [model herzien door J. Kranenbarg]
Kranenbarg, J., 2005. Ecosysteemprocessen rivieren. Visfauna: Kennisontwikkeling en toepassing in model HABITAT. WL | Delft Hydraulics.
10 
bron: IUCN Redlist |
