Algemeen

Habitat beschrijving

Algemeen voorkomen

De Middelste Zaagbek is een zeer schaarse broedvogel in Nederland. Het is een vrij talrijke doortrekker en wintergast van half september tot eind april, vooral langs de kust. De Middelste Zaagbek is een eend die zijn voedsel duikend verzameld. Dit voedsel, voornamelijk bestaand uit vis wordt gevangen met behulp van hun karakteristieke "gezaagde" snavel.

Het deltagebied, met name het Grevelingenmeer en het Veerse Meer zijn belangrijke overwinteringsgebieden in Nederland. De aantallen in de Zeeuwse delta worden niet zozeer beïnvloed door vorst, maar meer door het voedselaandbod. De Zaagbekken arriveren in het Veerse Meer in oktober, alwaar ze de hoogste aantallen bereiken in december/januari. In april zijn de meeste Zaagbekken weer verdwenen uit het Veerse Meer #1

Voedselhabitat en strategie

De Middelste Zaagbek zijn typische viseters. Er is weinig bekend over de prooikeuze. Waarschijnlijk wordt deze voornamelijk bepaald door het aanbod. In het Grevelingenmeer bestaat het dieet van de Middelste Zaagbek voornamelijk uit grondelachtigen. Waarschijnlijk bestaat het dieet in het Veerse Meer uuit zowel stekelbaarzen als grondelachtigen. Per dag eten ze ongeveer 300 g vis. Naast vis worden ook wel insecten, kreeftachtigen, wormen en schelpdieren gegeten.

De Middelste Zaagbek is een zichtjager en foerageert dan ook overdag. Vaak gebeurt dit in groepen die vele tientallen tot enkele honderden exemplaren kunnen omvatten. De valk op het water liggende vogel spiedt met ondergedoken kop in de diepte en duikt zodra er een vis wordt waargenomen. Tijdens de achtervolging onder water worden zoveel mogelijk kleine prooien gevangen en reeds onderwater ingeslikt. Grotere prooien worden eerst naar het wateroppervlak gebracht alvorens te worden
ingeslikt. De Middelste Zaagbek is dus afhankelijk van de helderheid van het water, maar vanwege zijn socialere foerageergedrag is de Middelste Zaagbek beter in staat om bij troebel water te foerageren dan bijvoorbeeld de Fuut.

De Middelste Zaagbek heeft een voorkeur voor ondiep water (<3.5 meter; soms tot 7 meter) om te foerageren. mannetjes komen tot op grotere diepten dan vrouwtjes #1

Reproductie en migratie

De reproductie vindt plaats in Scandinavië, IJsland, Ierland, Schotland, Noord-Rusland, Baltische staten, Noord-Polen, Noord-Duitsland en Denemarken.
Overzomerende vogels kunnen bij ons regelmatig worden waargenomen. Sinds 1977 worden er ook broedplaatsen van de Middelste Zaagbek in Nederland aangetroffen. Nu worden er jaarlijks broedgevallen in het Deltagebied vastgesteld. Niet alleen in de Grevelingen, maar ook in het Haringvliet en af en toe in het Veerse Meer. De meeste broedgevallen zijn gebaseerd op waarnemingen van wijfjes met jongen die voor het grootste deel moeten zijn uitgekomen tussen de laatste week van juni en de eerste week van juli #2.

Dosis-effect relaties

Zie ook Algemeen - Vis-etende vogels en Algemeen - Broed en rust habitat (Water)vogels voor algemene rekenregels voor vogels. Volgesn Sierdsema 1995 is open water de sleutelfactor #3.

doorzicht(m)	HSI
0	0
0.5	0
2	1
4	1
6	0

Referentie: #1

diepte winter (m)	HSI
0.0	0
0.5	0
1	1
3.5	1
7	0

Referentie: #1, #5

kleine vis HSI	HSI
0	0
1	1

Referentie: #1

openheid (ha)	HSI
0	0
25	0
100	1
1000	1
>1000	1

Referentie: #3

Algemeen Nest- en Voedselhabitat

voedselrijkdom	HSI
Voedselrijk	1

Referentie: #4

ecotoop nesthabitat	HSI
open water	0.5
ruigten	1
struwelen	0.5

Referentie: #4

nestplaats	HSI
wateroppervlak/waterkant	0.5
bodem	1
holten (vnl. in de bodem, boomstronken)	0.5

Referentie: #4

ecotoop voedselhabitat	HSI
open water	1

Referentie: #4

voedselplaats	HSI
onder water	1

Referentie: #4

Onzekerheid en validatie

Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Toepassingsgebied

Meren, plassen en rivieren. De rekenregels voor Doorzicht, Waterdiepte en Voedselbeschikbaarheid zijn opgesteld voor het Veerse Meer #5.

Voorbeeld project

Niet aanwezig

Referenties

1 Wijsman, J. Onderzoek naar de toekomstige waterkwaliteit en ecologie van het Veerse Meer. Studie naar het effect van het doorlaatmiddel en aanvullende maatregelen. Deel 2: Opzet en verificatie van de Habitat Evaluatie Procedure. november 2002
2 www.ivnvechtplassen.org
3 Sierdsema, H. Broedvogels en beheer. Staatsbosbeheer. SOVON. 1995