DAMO 2.2 objecten voor generatie van NHI schematisaties

Overzicht van objecten t.b.v. een nieuwe NHI oppervlaktewaterschematisatie, in het bijzonder voor LHM

Het uitgangspunt voor een nieuw te bouwen versie van het Landelijk Hydrologisch Model (LHM) is dat een nieuwe landsdekkende schematisatie van het oppervlaktewater wordt gemaakt, die zoveel mogelijk is opgebouwd uit actuele bouwstenen uit het regionale waterbeheer beschikbaar in DAMO / HyDAMO. Hierdoor kunnen regionale data en kennis optimaal worden benut, ook in landelijke beleidsanalyses op het gebied van waterkwaliteit en beschikbaarheid van zoetwater. De focus bij de modelbouw ligt op het gebruik van data van oppervlaktewater dat actief door de waterschappen en Rijkswaterstaat wordt beheerd, en daarmee op gebruik van gegevens die wel beschikbaar zijn bij de waterbeheerders. Waar geen, of niet tijdig informatie beschikbaar is of geleverd kan worden door de waterbeheerder zal bij de de opbouw van het landelijke model worden teruggevallen op meer algemene gebiedskenmerken of bestaande landelijke modelschematisaties. Voor de kleinste waterlopen (greppels, kleinere slootjes, etc.) zal per definitie grotendeels worden teruggevallen op algemene kennisregels en vuistregels.

Door bij de nieuwe schematisatie zoveel mogelijk gebruik te maken van de gestandaardiseerde database op basis van DAMO wordt het mogelijk om de modelschematisatie af te leiden met behulp van standaard scripts, op vergelijkbare wijze als D-HyDAMO scripts worden ingezet om modellen in D-HYDRO (D-Flow FM) te genereren. Hierdoor kunnen schematisaties op herleidbare en herhaalbare wijze worden gegenereerd voor zowel landelijke als regionale toepassingen, en wordt een duurzaam proces van terugkoppeling mogelijk gemaakt, waarbij meldingen t.a.v. data kwaliteit direct kunnen terugvloeien naar de bronhouder (in plaats van de modeleigenaar). Op deze wijze kan ook op lange termijn de kwaliteit van de regionale en landelijke modeltoepassingen blijven verbeteren en neemt het draagvlak voor modeltoepassingen toe, conform het gedachtengoed in het NHI. 

Onderstaande tabel geeft een selectie weer van de DAMO objecten die noodzakelijk of gewenst zijn voor het opbouwen van een nieuwe oppervlaktewaterschematisatie en parameterisatie in het LHM. Doorklikken op het object leidt je naar een pagina waarop beschreven is welke attributen exact gebruikt worden. Onder de eerste tabel is nog een tabel opgenomen voor gewenste informatie die niet via DAMO geleverd kan worden. Voorbeelden zijn informatie over de routing van water, reeds afgeleide QH of QV-relaties, gevalideerde tijdreeksen op bekende locaties (meetlocaties, lozingspunten, randvoorwaarden) t.b.v. model invoer of model validatie, en reeds afgeleide verdeelsleutels op splitsingen. Daarnaast zijn gevalideerde hydrodynamische modellen gewenst ten behoeve van modelvalidatie of als achtervang voor informatie die niet via DAMO aangeboden kan worden. Voor deze extra datasets is onderaan deze pagina een aparte aanleverprocedure beschreven.

Tijdens de modelbouw zijn momenten voorzien waarin naar de waterbeheerders die gegevens hebben aangeleverd wordt teruggekoppeld hoe de informatie is gebruikt in de modelbouw. Daarbij zijn er mogelijkheden om eventuele verkeerde interpretatie van de aangeleverde gegevens te corrigeren.

Toelichting onderstaande tabel: de kolom 'prioriteit' geeft aan welke informatie de hoogste prioriteit heeft voor de opbouw van het nieuwe LHM. Dit geldt in ieder geval voor de actief beheerde waterlopen, zeg het primaire watersysteem. Voor secundaire systemen is de prioriteit afhankelijk van de rol van deze watergangen in de beheerpraktijk van wateraanvoer/afvoer routering. Het belang van deze waterlopen, en daarmee het belang van het aanleveren van informatie hiervoor, verschilt van gebied tot gebied en kan iedere waterbeheerder zelf het beste inschatten. In principe geldt ook hier: beschikbare gegegevens zijn zeer welkom, er hoeft geen data verzamelingsactie opgetuigd te worden voor gegevens (bijvoorbeeld bepaalde attributen) die niet beschikbaar zijn. Voor zogenaamde tertiare systemen is de prioriteit voor LHM minder tot niet van belang, aangezien de schematisatie van deze kleinere watergangen per definitie 'gelumped' (sterk vereenvoudigd) zal worden; hiervoor zal in de modellering ook terug gegrepen worden naar standaard tabellen.

Voor een  compleet overzicht van het DAMO datamodel wordt verwezen naar de website van het Waterschapshuis. 

Administratieve relaties tussen objecten

Aanbieden databestanden voor overige gegevens

Voor de bouw van een LHM schematisatie zijn meer gegevens gewenst dan de mogelijkheden die DAMO biedt. Onderstaande tabel geeft aan welke datasets ook relevant zijn.

Waterschappen kunnen dit soort data aanbieden / uploaden via het Deltares portaal: https://deltares.thegood.cloud. Hiervoor moet een verzoek worden ingediend bij de beheerder bij Deltares, Erik de Rooij.

Ieder Waterschap ontvangt dan een eigen share link met wachtwoord, dat ze brengt naar de Deltares upload portaal. Hier kan dan de DAMO data geüpload dan wel gedownload worden.

FAQ-Antwoorden op veelgestelde vragen

AfvoergebiedAanvoergebied en Laterale knopen

Voor het LHM wordt de schematisatie in peilbeheerste gebieden naar verwachting op het schaalniveau van (samengestelde) peilgebieden uitgevoerd en in vrij afwaterende gebieden op het niveau van deelstroomgebieden. Voor het LHM is het daarnaast belangrijk dat we weten welke gebieden van water kunnen worden voorzien. Daarvoor hebben we fijnmazigere gebieden nodig dan deelstroomgebieden (vrij afwaterend) en mogelijk ook fijnmaziger dan peilvakken (peibeheerst). En daarnaast moeten we ook weten hoe het ingelaten water en het drainagewater zich door het watersysteem verspreid.

Helaas heeft HyDAMO  DAMO 2.2 geen goede middelen om voor een AanvoerAfvoerGebied de functie Aanvoeren, Afvoeren of Aanvoeren/Afvoeren vast te leggen, terwijl de onderling ruimtelijke relaties tussen gebied, waterlopen, waterloop verbindingen en peilscheidende kunstwerken vastgelegd wordt via de geometrie.

We vragen daarvoor de volgende informatie:

• AfvoergebiedAanvoergebied op het niveau van afwateringseenheden of afwateringsgebieden met indien beschikbaar de bijbehorende LateraleKnoop waarop het betreffende gebied loost. Indien die informatie niet beschikbaar is voor peilbeheerste gebieden, kan volstaan worden met de begrenzingen van peilgebieden (PeilgebiedPraktijk, indien relevant PeilafwijkingGebied of als die niet beschikbaar zijn PeilgebiedVigerend).
• Hydroobjecten op primair en indien mogelijk/relevant secundair niveau
• Peilscheidende kunstwerken:

• • DuikerSifonHevel met gevraagde attributen zoals beschreven in wiki
  • Stuw met gevraagde attributen zoals beschreven in wiki
  • Gemaal (en pompen) met gevraagde attributen zoals beschreven in wiki

• Uit praktische overwegingen en vooruitlopend op DAMO 2.3 Plus eventuele verdere verbeteringen is het voor deze aanlevering toegestaan om het 'opmerking' veld te gebruiken om de functie van een RegelMiddel (Inlaten, Aflaten, In- en aflaten, Keren, Stuwen) of een gebied (Aanvoeren, Afvoeren, Aan- en afvoeren) mee te geven.
• Bij de modelgeneratie zal op basis van bovenstaande een eerste versie van de schematisatie worden opgezet die met de waterbeheerders zal worden besproken en zo nodig aangepast. Om de modelgeneratie uit te kunnen voeren is het nodig dat objecten geometrisch nauwkeurig zijn getekend. Dit betekent bijvoorbeeld dat waterlopen netjes aansluiten zodat de netwerkstructuur daaruit kan worden bepaald. En ook dat kunstwerken nauwkeurig op het hydroobject liggen en daaraan kunnen worden toegekend op basis van een klein afstandscriterium.

Grondwatergegevens

Vraag: Moeten de objecten GrondwaterInfoLijn en GrondwaterKoppelijn ook worden geleverd? Grondwatergegevens zijn in het beheer van provincies, maar die heeft niet elke waterschap ter beschikking.

Antwoord: In de wiki is aangegeven dat deze gegevens een lage prioriteit hebben. Ze zijn dus niet cruciaal voor de oppervlaktewater schematisatie in het Landelijk Hydrologisch Model (LHM). Als het makkelijk te leveren is, is het welkom.

Peil gebieden

Vraag: Wij hebben geen PeilgebiedPraktijk en PeilAfwijkingGebied en alleen PeilgebiedVigerend? Wat moeten we dan toeleveren?

Antwoord: Voor de oppervlaktewaterschematisatie in het LHM houden we bij voorkeur de werkelijk gehanteerde peilen aan. Vandaar dat we PeilgebiedPraktijk en PeilAfwijkingGebied vragen. Als die er niet zijn, stellen we voor in plaats daarvan PeilgebiedVigerend toe te leveren.

Profielen

Vraag: Soms staat er in de tabel bij de vereist voor LHM  ‘Indien beschikbaar’ en is de prioriteit hoog. Hoe moeten we dat interpreteren?

Antwoord: Dit is alleen het geval voor dwarsprofielen. Dwarsprofielen kunnen als gemeten profiel (profielpunt, profiellijn en profielgroep) en/of als normgeparametriseerd profiel (NormGeparamProfiel en NormGeparamProfielWaarde) worden aangeleverd. Voor de landelijke schematisatie maken we het liefst gebruik van de werkelijk aanwezige profielen in de vorm van gemeten profielen. Waar die niet of onvoldoende aanwezig zijn zal gebruik gemaakt worden van normgeparametriseerde profielen. M.a.w. we hebben dus behoefte aan profielinformatie, waarbij de gemeten profielen de voorkeur hebben en genormaliseerde profielen de achtervang vormen indien een gemeten profiel niet beschikbaar is. Gemeten profielen zijn via ProfielGroep aan een hydro-object gekoppeld. Genormaliseerde profielen zijn via de tabel HydroObject_NormGP aan een hydro-object gekoppeld.

Ruwheden

Vraag: Ruwheden kunnen in drie DAMO objecten worden gedefinieerd (Hydro-Object, NormGeparamProfielWaarde) en RuwheidProfiel. Hoe daarmee om te gaan ?

Antwoord: indien in een Hydro-Object de ruwheden zijn ingevuld en er geen andere ruwheden in een genormaliseerd profiel van toepassing zijn, hoeven de ruwheden in een NormGeparamProfielwaarde niet ingevuld. Indien een ProfielGroep-ProfileLijn-ProfielPunt wordt toegepast is een RuwheidProfile alleen noodzakelijk indien de algemene ruwhedenverdeling van het Hydro-object overruled moeten worden door meer specifieke ruwheden in het profiel

Vraag: Waar staat welke codes bij de kolommen zoals typeRuwheid en soortParameter ingevuld moeten worden?
Antwoord: Doorklikken naar HWH-definitiepagina via link DAMO en daarna link TypeParameter. Voor TypeRuwheid is de shortcut niet opgenomen in de beschrijving van NormGeparameProfielWaarde. de link is: https://damo.hetwaterschapshuis.nl/DAMO%202.2/Objectenhandboek%20DAMO%202.2/HTML/NtotenmetZ.html#Typeruwheid

Meetlokaties

Vraag: Welke meetlocaties zijn gewenst? Ook zoutmetingen, waterkwaliteit? Of alleen die voor we sturing gebruiken?
Antwoord: Meetlokaties van zoutmetingen en waterkwaliteits metingen zijn gewenst als hiervoor ook meetreeksen aangeleverd worden (tbv validatie)

HydroObject

Vraag: Wij hebben niet van alle watergangen dwarsprofielen die wij als hydroobject in het systeem hebben staan. Is het de bedoeling dat we het hydroobject ook toeleveren als we daar geen dwarsprofiel van beschikbaar hebben?

Antwoord: Het is inderdaad de bedoeling om alle hydroobjecten toe te leveren. Bij de landelijk schematisatie zullen deze waar nodig nog worden uitgebreid met waterlopen en meren/vijvers die niet in beheer van het waterschap zijn. Waar geen profielgegevens beschikbaar zijn, zal uitgegaan worden van landelijke kennistabellen. Als het waterschap zelf betere informatie heeft over de dwarsprofielen van deze watergangen, kunnen deze worden toegevoegd, als het past binnen de gevraagde doorlooptijd.

Parallelle kunstwerken

Vraag: Als er kunstwerken parallel liggen, b.v. twee of meer duikers naast elkaar, dan worden deze als aparte duikers getekend op locatie waar ze liggen. Dat is prima. Mijn vraag gaat over het onderliggende hydroobject. Moet er een hydroobject onder elke duiker aanwezig zijn of is één doorlopend hydroobject voldoende? Doordat in D-Hydro de mogelijkheid bestaat om compound structures te schematiseren is het volgens mij niet nodig om hier meerdere hydroobjecten te tekenen. Dat geeft dan ook minder gedoe met hydrobject dat ergens moet worden gesplitst en een dwarsprofiel moet hebben dat eigenlijk maar een gedeelte van het profiel is. Aan de andere kant is het bij twee verschillende kunstwerktypen die iets verder uit elkaar liggen misschien wel goed om twee takken te tekenen. Dus, waar ligt de grens?

Zijn hier regels voor bij HyDAMO/Damo2.2?

Antwoord: Vanuit het het LHM perspectief en het D-HYDRO perspectief maakt het voor stuwen, over- en onderlaten vaak niet uit of ze nou worden gecombineerd als compound structure of dat ze op 2 aparte parallelle takken liggen

Voor duikers maakt het vanuit LHM-perspectief niet uit of ze op één hydro-object liggen (als compound structure) of op twee takken. De modelresolutie is dusdanig dat e.e.a. meestal verwekt zal worden tot één hydro-object met gecombineerde weerstand.

Voor D-HYDRO is dit bij duikers echter een ander verhaal. Duikers kunnen afhankelijk van het detailniveau van de rekenpunten voor stabiliteitsproblemen zorgen indien ze op parallelle takken liggen.
Indien de lengte van de duiker overeenkomt met de watergang twee overeenkomen (dus de duiker is de daadwerkelijke watergang), dan wordt geadviseerd om dit als 1 tak met een compound structure te definieren. Liggen de duikers echter in 2 watergangen die voor en na de duiker nog een tijdje gescheiden doorlopen, dan wordt geadviseerd om 2 aparte takken met elk een duiker modelleren. Vervolgens kan de modelgeneratie-software (D-HyDAMO) bepalen hoe hiermee om te gaan afhankelijk van het detailniveau van de rekenpunten in het model.

Maar, met gelijk de nuancering, dit is sterk afhankelijk van het detailniveau van het model.

Voor de eenduidigheid van de basisdata heeft weergave van parallelle kunstwerken met twee takken met dezelfde orientatie/richting de voorkeur. Modelspecifieke verwerking (bundeling tot 1 tak met een compound structure, of toch als twee takken) kan dan door de modelgenerator (bv. D-HyDAMO of de LHM-generator) worden genomen.

Sturing

Vraag: Wat vullen we in bij PompId Sturing bij sturing van een stuw?

Antwoord: PompId is verplicht voor DAMO. Indien sturing zonder pomp plaatsvindt moet (helaas) een dummy id opgenomen worden.

Vraag: Stuwen worden bij ons meestal gestuurd op 'gelijk verdelen' dat wil zeggen dat we 2 meetlocaties gebruiken, bovenstrooms en benedenstrooms. Hoe kunnen we dat doen?
Antwoord: In dit soort situuaties is het beste om in het DAMO object Sturing de verplichtte velden op te nemen alsmede een (hyper)link op te nemen naar een (korte)memo waarin de stuurstrategie uitgelegd wordt. 'Gelijk verdelen' moet wel verder verduidelijkt worden. bv. Gaat dit over een splitsing (gelijke debietverdeling/verdeelsleutel) of gaat dit over handhaven van een evenredige peilverlaging tussen de twee meetlokaties ?

Volgordelijkheid bij interpretatie van gedupliceerde informatie

Vraag: Sommige informatie kan op meerdere manieren weergegeven worden. Welke volgordelijkheid wordt toegepast bij de verwerking, bijvoorbeeld t.a.v. dwarsprofielen, routing en peilgebieden ? En hoe wordt dit het liefst ontvangen.

Antwoord: Het liefst wordt de eerste voorkeur van onderstaande opties ontvangen.

Voor dwarsprofielen geldt: gemeten profielen gaan voor genormaliseerde profielen

Voor ruwheden geldt: ruwheden gespecificeerd in RuwheidProfiel gaat voor ruwheden gespecificeerd in Hydro-object. ruwheden gespecificeerd in NormGeparamProfielWaarde gaat voor ruwheden gespecificeerd in Hydro-object

Voor peilgebieden geldt: PeilgebiedAfwijkend gaat voor peilgebiedPraktijk gaat voor peilgebiedVigerend

Voor routing geldt: routing informatie in AfvoergebiedAanvoergebied gaat voor routing informatie op basis van PeilgebiedAfwijkend gaat voor routing informatie op bais van PeilgebiedPraktijk

Data specificatie

Vraag: Kan je eens naar de attribuutwaarden gaan van een object in een wiki? Wat wordt er bedoeld met de waarden in de bron DAMO en extra voor LHM? Wat wordt ermee gedaan en op welke schaal?

Antwoord: Als er DAMO staat, dan betekent dat dat het attribuut verplicht moet worden ingevuld om tot een HyDAMO DAMO 2.2 geopackage te komen voor oppervlaktewatermodelleringen. Deze velden zijn voor de Validatietool verplicht. Voor het LHM is aanvullende informatie nodig om tot een schematisatie te komen. De attributen daarvoor zijn bij bron benoemd als ‘extra voor LHM’. Wat er mee wordt gedaan is afhankelijk van het attribuut en dat is de kolom ‘Toelichting LHM’ beschreven. Indien 'extra voor LHM' attributen niet beschikbaar zijn zullen bij het opstellen van de schematisatie aannames worden gemaakt, bijvoorbeeld op basis van kentallen. 

Op welk schaalniveau geschematiseerd zal worden is nu nog niet bekend. Dat hangt af van de data die wordt toegeleverd, de performance van het nieuwe rekenhart van de oppervlaktewatermodule en de wens om uniformiteit in het schaalniveau over Nederland te krijgen.

Termijnen data levering

Vraag: Hoe zit het nu precies met de datalevering, binnen welke termijn wordt dat verwacht? En welk formaat wordt dan verwacht?

 Antwoord: De data kan tot 15 mei geleverd worden, maar na 15 april kan het niet meer gevalideerd worden en kan ook niet meer gerapporteerd worden. De voorkeur gaat dus uit voor datalevering vóór 15 april.

Formaat data levering en prioritering

Vraag: Het gaat nog best wat tijd kosten om het in HyDAMO DAMO 2.2 gpkg formaat te krijgen. Als dat niet allemaal gaat lukken, welke prioriteit hanteren we dan?

Antwoord: We zetten nu een proces op voor de datalevering. Als dat nog niet helemaal in het gewenste formaat kan, gegeven de deadlines, dan is dat zo en hopen we dat het de volgende keer wel kan. Indien je als waterschap gegevens of delen van gegevens niet kan leveren in de gewenste  HyDAMO Geopackage structuur mag je de gegevens ook in een andere structuur aanleveren. Bijvoorbeeld in gml-formaat met HyDAMO versie 12/13, als Geopackage in een andere structuur en andere formaten eventueel zelfs als shape. (Shape is wel enigszins gedateerd waarbij veel informatie verloren gaat). Daarnaast kan deze data niet tijdens het project worden gevalideerd en bij toelevering van shapes is ook niet bekend hoe de data geïnterpreteerd dient te worden. We verwachten bij de levering in afwijkende formaten (geen HyDAMO DAMO geopackage 2.2) dan ook:

• Een duiding van de kwaliteit van de gegevens, zodat de modelleur dat straks kan meenemen bij het opstellen van het model;
• Een beschrijving van hoe de geleverde data geïnterpreteerd moet worden in relatie tot de gegevens die in de wiki zijn beschreven.

We willen daarbij wel aangeven dat we verwachten dat de gegevens straks voor de schematisatie door de modelbouwers omgezet zal gaan worden naar HyDAMO DAMO 2.2 gpkg-formaat, zodat de code voor de modelgeneratie op een eenduidig bestandsformaat kan worden gericht. Dit kost tijd aan de kant van de modelbouwers die niet efficiënt is, als een volgende keer data wel in HyDAMO DAMO 2.2 gpkg-formaat kan worden toegeleverd. Maar we beseffen ons ook dat dit een ontwikkeltraject is en dat inefficiënties daar ook nog bij horen.

Voor de toe te leveren objecten staat in de tabel in de wiki aangegeven wat de prioriteit is. Alle objecten met een prioriteit hoog zijn cruciaal voor het LHM. Wat dwarsprofielen betreft staat er ‘Indien beschikbaar’ in de kolom ‘Vereist voor LHM’. Zoals hiervoor gezegd, is het belangrijk dat er profielinformatie is, het liefst in de vorm van gemeten profielen, maar als die er niet zijn kan het ook in de vorm van normgeparametriseerde profielen. Een van beiden is voldoende, maar als beiden beschikbaar zijn, dan graag beiden omdat dan normgeparametriseerde profielen kunnen worden gebruikt op trajecten waar weinig profielmetingen beschikbaar zijn. Indien geen profielinformatie beschikbaar is zullen kentallen worden gebruikt tijdens de modelbouw.

 De minimaal toe te leveren attributen van de objecten hebben in de kolom bron de waarde ‘HyDAMO’. Deze attributen zijn minimaal nodig voor de modellering van oppervlaktewatermodellen en zijn ook vereist om de Validatietool toe te passen. Voor het LHM is aanvullende informatie gewenst als die beschikbaar is of eenvoudig (en binnen de gevraagde deadlines) kan worden gegenereerd. Die attributen hebben in de kolom bron de waarde ‘Extra voor LHM’.

HWH-wasmachine en FME

Vraag: Welke versie van FME is compatible met de HWH-wasmachine?

Antwoord: De versie vanaf 2021 is compatible.

Verdere inhoudelijke vragen

Vraag: Waar kunnen we verdere inhoudelijke vragen stellen over de toe te leveren data?

Antwoord: Aan de NHI-helpdesk (helpdesk.nhi@deltares.nl). Die zullen de vragen waar nodig doorzetten.