Algemene gebruikersinstructies

Dit deel van de gebruikershandleiding bevat de instructies om snel aan de slag te kunnen met het NWM. Hier staat hoe het NWM opgestart kan worden, hoe workflows gestart kunnen worden, waar de data uit het NWM opgeslagen wordt en hoe deze te openen is. Uitgebreidere instructies voor Delft-FEWS functies zijn terug te vinden in de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Zoals ook in de inleiding beschreven, staat het NWM gegeïnstalleerd op een centrale rekenomgeving bij het Nationale Modellen- en Datacentrum (NMDC). De toegang tot deze rekenomgeving verloopt via de helpdesk water. Het inloggen bij, en werken op de rekenomgeving van het NMDC is niet in deze handleiding beschreven; daarvoor wordt verwezen naar de gebruikershandleiding externe toegang van het NMDC.

1.1 Opstarten Nationaal Water Model

Het NWM start op na het aanklikken van de Application Launcher van het NWM.

1.2 Hoofdscherm 

Nadat het NWM is opgestart wordt het hoofdscherm getoond (figuur 1.1). De belangrijkste onderdelen van dit scherm zijn de:

1. Dropdown menu's: Deze menu's geven toegang tot alle schermen die geconfigureerd zijn voor het NWM.
2. Buttonbar: Deze knoppen geven toegang tot veelgebruikte functies (figuur 1.2).
3. Knoppen voor het openen en sluiten van de tabbladen Interactive en Data Viewer. Bij het opstarten van het NWM staat automatisch het tabblad Interactive open. In dit tabblad is te zien welke workflows beschikbaar zijn. Een workflow is een set van één of meerdere taken die automatisch uitgevoerd worden na het starten van de workflow. Het maken van een berekening kan bijvoorbeeld één van deze taken zijn. Voor meer informatie over het tabblad Interactive en het starten van workflows zie onderdeel 1.3 Workflows starten . In het tabblad Data Viewer kunnen de resultaten van de workflows vervolgens bekeken worden. Voor meer informatie over de Data Viewer zie onderdeel 1.4.1.1 Data Viewer .
4. Geopend 'Interactive' tabblad (zie punt 3). 
5. Kaartweergave: De kaart is opgebouwd uit een aantal kaartlagen zoals rivieren, kanalen en waterschappen. De achtergrondkaart maakt gebruik van OpenStreetMap. Op de kaart kan worden in- of uitgezoomd door aan het wieltje van de muis te draaien. De kaart kan worden verschoven door de rechtermuisknop op de kaart ingedrukt te houden en tegelijkertijd met de muis te bewegen.
6. Logs: Na het aanklikken van deze knop wordt het meldingenscherm getoond.
7. Sessiegegevens: In deze balk is algemene informatie over het systeem terug te vinden, waaronder de gebruikersnaam, de systeemtijd en de systeemstatus. Wanneer de systeemstatus op groen staat, is de gebruiker ingelogd en kan hij of zij starten met werken. In figuur 1.1 is de systeemstatus paars, wat betekent dat het systeem bezig is met synchronizeren. Voor de volledige beschrijving van de sessiegegeves zie het onderdeel Status Bar in het hoofdstuk FEWS Explorer van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Meer informatie over het hoofdscherm is te vinden in het hoofdstuk FEWS Explorer van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Figuur 1.1. Het hoofdscherm met: 1. Drop downmenu's, 2. Button bar, 3. en 4. Tabbladen, 5. Kaartweergave, 6. Logs en 7. Sessiegegevens.

Figuur 1.2. De knoppen van de buttonbar: 1. Tijdreeksen bekijken, 2. Gridweergave, 3. Starten workflow, 4. Systeembeheer, 5. Management modelruns, 6. Topologie, 7. On-Line Help, 8. De link naar het Archief (Geonetwork) en 9. De offline gebruikershandleiding.

1.3 Workflows starten

In het NWM kunnen workflows op een snelle en eenvoudige wijze gestart worden, maar is het ook mogelijk voor de expert gebruiker om een workflow eerst naar zijn of haar voorkeur aan te passen en dan pas te starten. Een workflow is een set van één of meerdere taken die automatisch uitgevoerd worden na het activeren van de workflow, waarvan bijvoorbeeld een berekening of het exporteren van data er één van kan zijn. Naast de beschrijving van deze manieren om workflows te starten, wordt in dit hoofdstuk ook ingegaan op het starten van meerjarige berekeningen.

1.3.1 Standaard

Er zijn twee manieren waarop een workflow snel opgestart kan worden: via het tabblad Interactive en via het Topology scherm.

Het tabblad Interactive staat automatisch open bij het opstarten van het NWM en is altijd in en uit te klappen via de knop Interactive aan de linker bovenkant van het scherm (figuur 1.1). Het Topology scherm kan geopend worden door de Topology knop in de buttonbar aan te klikken (figuur 1.2), via het menu <Extra>, <Topology>, of via de shortcut <Ctrl+T>.

In het tabblad Interactive staan de workflows in folders geordend per onderdeel, dan per gebied en als laatste per scenario. Zo is bijvoorbeeld in figuur 1.3 (1) de workflow 'Importeer randvoorwaarden' geselecteerd, waarbij te zien is dat deze workflow zich bevindt in de scenario folder '2015 - referentie'14', de gebiedsfolder 'Rijn' en de onderdeel folder 'Veiligheid'.

Na het selecteren van een workflow kunnen de T0 (figuur 1.3 (2)), Initial state en Forecast length worden aangepast en kan een omschrijving aan de workflow worden meegegeven. De Initial state, Forecast length en omschrijving bevinden zich in het pop up scherm Taakuitvoer opties (figuur 1.3 (3)). Voor zowel het onderdeel Veiligheid als het onderdeel Zoetwater zijn de T0, Initial state en Forecast length op de juiste datum-tijd gezet. Deze standaard instellingen zijn te controleren met de Testwaarden tabel op de Testwaarden pagina, welke onderdeel is van de Testprotocollen en terug te vinden is op de wiki van het NWM. Het instellen of aanpassen van de initial state en forecast length is in principe alleen bedoeld voor het uitvoeren van testsommen, bijvoorbeeld voor het draaien van kortere runs dan de standaard instellingen. We raden aan om in de omschrijving van de workflow de versie van het NWM op te nemen. Het is dan altijd duidelijk met welke versie van het NWM de berekeningen zijn gedraaid. In het geval er een workflow wordt gedraaid waarin de resultaten van het NWM geëxporteerd worden en de NWM versie waarmee de berekeningen zijn gedraaid afwijkt van de NWM versie waarmee de export wordt gedraaid zal dit aan de beheerder van het Archief moeten worden doorgegeven. Deze persoon kan dan de versie in de geëxporteerde NetCDF file aanpassen. De geëxporteerde NetCDF file krijgt namelijk de huidige NWM versie mee en dus niet automatisch de versie waarmee de berekeningen zijn gedraaid. Voor meer informatie over het Archief zie 1.4.2.1 Het Archief (Geonetwork).

Zodra de gewenste workflow geselecteerd is en de juiste T0, initial state en forecast length ingevoerd zijn, kan de workflow gestart worden. Start een workflow door deze te selecteren en vervolgens op de knop 'Uitvoeren geselecteerd segment(groep)' te klikken (figuur 1.3 (4)), of gebruik de shortcut <Shift+F9>.  

Elke scenario folder bevat meerdere workflows en sommige workflows hebben input van andere workflows uit dezelfde scenario folder nodig om te kunnen draaien. Indien de benodigde input voor een bepaalde workflow ontbreekt, verschijnt er een waarschuwingsscherm (figuur 1.4) en wordt de workflow niet gestart. Hoe de workflows met elkaar samenhangen, is terug te vinden in het Topology scherm (figuur 1.5). Wanneer in dit scherm een blok met een ander blok verbonden is door middel van een pijl, dan betekent dat dat de output van het blok aan de staartkant van de pijl noodzakelijk is voor het starten van het blok aan de puntkant van de pijl. Zo is bijvoorbeeld de output van de workflow LHM noodzakelijk voor het draaien van de workflow Export BIVAS. Met een dubbele muisklik op het workflowblok kan een workflow ook vanuit dit scherm gestart worden. In- en outzoomen in dit scherm kan door aan het muiswieltje te draaien.

Welke workflows beschikbaar zijn is weergegeven in tabel 1.1 voor Zoetwater en tabel 1.2 voor Veiligheid. Wat er in elke workflow gebeurt staat verder uitgewerkt in de hoofdstukken Zoetwater  en Veiligheid.

Meer informatie over het tabblad Interactive en het Topology scherm is terug te vinden in het hoofdstuk Interactive Forecasting Displays van de Delft-FEWS User Guide.

Figuur 1.3. De volgorde van handelingen voor het starten van een workflow: 1. Het selecteren van een workflow, 2. Eventueel aanpassen van de T0, 3. Eventueel aanpassen van de initiële condities en forecast length en het toevoegen van een omschrijving, 4. Starten van de workflow.

Figuur 1.4. Waarschuwingsscherm ontbrekende invoer.

Figuur 1.5. Het topology scherm.

Tabel 1.1. De workflows van Zoetwater. De beschikbaarheid van een worflow is met een groen vinkje aangegeven.
Zoetwater	Landelijk
LHM
export LHM data
LSM Light
Export BIVAS
Export VONK
Export other LSM Light data
LSM
LTM
Export KRW Verkenner
Export LSM data

1.3.2 Expert

Het scherm 'Starten workflow' wordt geopend door de knop 'Starten workflow' in de buttonbar (figuur 1.9) aan te klikken, of via het menu <Extra>, <Starten Workflow>, of via de shortcut <Ctrl+M>. De mogelijkheid om een workflow aan te passen en op te starten via het scherm 'Starten workflow' is niet bedoeld voor de standaard gebruiker, maar voor de expert gebruiker en wordt hier beperkt toegelicht. Het selecteren van een workflow kan middels het dropdown menu onder <Taak>. Verder kan de T0 en de begintoestand van de workflow worden ingesteld. Optioneel kan een omschrijving aan de taak worden meegegeven. Door op 'Uitvoeren' te klikken wordt de taak gedraaid.

NB. Voor Zoetwater geldt dat een berekening altijd voor hele jaren (1 januari tot 1 januari) moet worden uitgevoerd.

Meer informatie over het starten van workflows in het 'Start workflow' scherm is te vinden in het hoofdstuk Manual Forecast Display van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Figuur 1.6. Scherm voor het aanpassen van workflows.

1.3.3 Meerjarige berekeningen starten

In het NWM kunnen ook meerjarige berekeningen uitgevoerd worden. Dit type berekeningen moet voorgedenifinieerd worden met een XML script (figuur 1.7). Wanneer een XML script klaar is voor gebruik, kan deze met de knop 'Voorbereide taak uitvoeren..' in het 'Starten workflow' scherm geselecteerd en vervolgens uitgevoerd worden. Standaard staat een set aan XML scripts klaar voor meerjarige berekeningen voor Zoetwater. Voor een overzicht van deze scripts zie tabel 1.3.

In afwachting van de tool

Figuur 1.7. Stuk uit een XML script voor een meerjarige taak.

1.4 Resultaten bekijken

De resultaten van de berekeningen van het NWM zijn beschikbaar binnen Delft-FEWS en de gexporteerde ...

1.4.1 Resultaten in Delft-FEWS

Binnen het NWM zijn er verschillende mogelijkheden om de data te bekijken. Puntdata kan in grafieken en tabellen worden weergegeven, terwijl ruimtelijke data op grids gepresenteerd kan worden.

1.4.1.1 Data Viewer

Nadat een workflow gedraaid heeft kan via het tabblad 'Data Viewer' de data die de workflow heeft opgeleverd in grafieken en tabellen weergegeven worden. Na het selecteren van een databron en de bijbehorende locatie(s) en parameter(s) kan met een klik op de knop Tijdreeksen bekijken (figuur 1.2) een grafiek weergegeven worden (figuur 1.8 (1) & (2)). Andere mogelijkheden om een grafiek op te starten zijn via het menu <Extra>, <Tijdreeksen bekijken>, of via de shortcut <Ctrl+D>. In de grafiek kan uit- en ingezoomd worden door met de muis een selectie te trekken of door aan het wieltje van de muis te draaien.

De tijdreeksen kunnen in tabelvorm worden getoond door op de knop 'Tabel' te drukken (figuur 1.8 (3)) of via de shortcut <F7>. Het exporteren van tijdreeksen kan door, indien gewenst, een selectie te maken van de data, op de rechtermuisknop te klikken, en 'Bewaar als..' te kiezen (figuur 1.8 (4)). 

Meer informatie over de data viewer is te vinden in het hoofdstuk Data Display and Data Editor van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Figuur 1.8. Data viewer functionaliteiten: 1. Selecteren van de data in het 'Data Viewer' tabblad. 2. Het bekijken van de data. 3. De knop om de data in tabel vorm weer te geven. 4. Het exporteren van (geselecteerde) tijdreeksen. 

1.4.1.2 Gridweergave

Nadat een workflow gedraaid heeft kan via de gridweergave dynamische rasterinformatie worden getoond. Hieronder vallen bijvoorbeeld WAQUA grids en LHM resultaten. Ook tijdreeksen kunnen op deze manier ruimtelijk worden getoond. Hierbij krijgen gebieden of puntlocaties een kleur op basis van gemodelleerde of gemeten waardes. 

Start de gridweergave door op de bijbehorende knop in de buttonbar te klikken (figuur 1.2). Andere mogelijkheden om de gridweergave te starten zijn via het menu <Extra>, <Gridweergave>, of via de shortcut <Ctrl+G>. Figuur 1.9 laat de gridweergave zien van de maximale waterstanden van het referentie scenario voor het Rijn gebied van het onderdeel Veiligheid.

Meer informatie over de gridweergave is te vinden in het hoofdstuk Spatial Display van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Figuur 1.9. Gridweergave in het NWM: 1. Gridweergavescherm en 2. Het selecteren van de gewenste data.

1.4.2 Geëxporteerde resultaten bekijken

Wanneer het exporteren van data onderdeel is van een workflow, dan worden deze data of op de OPeNDAP server of in het Archief op GeoNetwork geplaatst. De locatie van de data is afhankelijk van de vorm. Gaat het om NetCDF bestanden, dan komen deze terecht in het Archief. Gaat het om bestanden in het originele bestandsformaat, dan worden deze op de OPeNDAP server opgeslagen. Voor de exports geldt dat

1.4.2.1 Het Archief (Geonetwork)

Het Archief is te bereiken via de website http://tl-tc063.xtr.deltares.nl:8080/geonetwork/srv/dut/main.home of via het NWM met de knop Archive Catalog (Geonetwork). Inloggen kan met de gebruikersnaam archive en het wachtwoord nwm-arch-geo. Op de pagina's Uitvoerparameters Veiligheid en Uitvoerparameters Zoetwater is terug te vinden welke NetCDF files geexporteerd worden. Informatie over zoeken in het Archief en het downloaden van de data is terug te vinden in de Gebruikershandleiding Geonetwork. 

1.4.2.2. OPeNDAP

De OPeNDAP server is te bereiken via de website http://opendap-dm1.knmi.nl:8080/thredds/catalog.html. Op de server staan de resultaten van het Nationaal Water Model in de folder 'Nationaal Water Model'. De structuur binnen deze folder is als volgt: onderdeel, indien van toepassing gebied, model en tot slot de databestanden. De folder 'Deltaportaal' bevat de resultaten van het oude Deltamodel. Deze bestanden zijn alleen bedoeld voor expert gebruik en worden hier niet verder toegelicht.

1.5 Berekeningen beheren

Management Modelruns geeft de mogelijkheid tot het beheren van de modelruns, het goedkeuren van actuele modelruns en het instellen van een verlooptijdstip (figuur 1.10).

Management Modelruns kan worden geopend door de knop 'Management Modelruns' in de buttonbar aan te klikken (figuur 1.2), via het menu <Extra>, <Management Modelruns>, of via de shortcut <Ctrl+F>.

Meer informatie over Management Modelruns is te vinden in het hoofdstuk 'Forecast Manager' van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Figuur 1.10. Management Modelruns met daarin het open tabblad 'overzicht voorspellingen'.

1.6 Systeembeheer

Het systeembeheer toont logmeldingen, status van de servercomponenten, gedefinieerde en actueel draaiende workflows (figuur 1.11).

Het systeembeheer kan geopend worden door de knop 'Systeembeheer' in de buttonbar aan te klikken (figuur 1.2), via het menu <Extra>, <Systeembeheer>, of via de shortcut <Ctrl+S>.

Meer informatie over het systeembeheer is te vinden in het hoofdstuk 'System Monitor' van de engelstalige Delft-FEWS gebruikershandleiding.

Figuur 1.11. Het systeembeheer scherm met daarin het open tabblad 'Log meldingen'.

1.7 Debuggen

Binnen Delft-FEWS is een aantal debug mogelijkheden beschikbaar. Deze geven de ervaren gebruiker meer inzicht in de werking van het FEWS systeem. De debug opties zijn beschikbaar gesteld onder de F12 knop in de FEWS Explorer. Via het menu dat dan zichtbaar wordt zijn onder andere de volgende handige functionaliteiten beschikbaar:

• 7. ID's visible 
  • Toont naast de labels van de locaties ook de ID's die in de FEWS configuratie gebruikt zijn.
    
• J. Open database viewer 
  • Toont de runs die aangemaakt zijn (figuur 1.12).
    
• K. Open workflow navigator
  • Toont de taken die onder elke workflow hangen.
    

Figuur 1.12. De database viewer.

1.8 Wat is er nieuw in het NWM?

• Topologiescherm 
• Koppeling KNMI'14 
• Naamgeving scenario's 
• Overzichtelijke structuur 
• Koppeling waterbalanstools