Algemeen

Habitat beschrijving

Algemeen voorkomen

De brilduiker is een zeldzame broedvogel in Nederland en kan vooral in de winter in ons land gezien worden. Het zijn prachtige vogels; de mannetjes hebben een donkergroene kop met een witte vlek tussen oog en snavel. De vrouwtjes hebben een bruine kop, zonder zo'n karakteristieke 'bril'. 'Punthoofdeend' zou dan ook een betere naam zijn, omdat beide geslachten een punthoofd hebben#2.

De Brilduiker is een duikeend die leeft van schelpdieren en kleine kreeftachtigen in en op de waterbodem. Buiten broedtijd trekt de Brilduiker vaak naar zout water. De Brilduiker is een vrij talrijk voorkomende wintergast in Nederland (oktober-april). Bij vorst vertrekt hij vaak naar de Waddenzee en het Deltagebied#1.

Voedselhabitat en strategie

In tegenstelling tot de Fuut, is de brilduiker een tastjager. De geschiktheid van een bepaald gebied als foerageerhabitat wordt dus niet beïnvloed door de helderheid van het water#1.

In het Veerse Meer arriveren de brilduikers in november en ze vertrekken weer infebruaru. Ze komen gelijkmatig verdeeld voor over het hele Veerse Meer, maar voornamelijk in de ondiepe delen (<1 meter diep). De mannetjes foerageren ook in de diepere delen#1.

De Brilduiker heeft de voorkeur om te foerageren in gebieden met een waterdiepte van 1 tot 5 meter. Ze foerageren niet in de ondiepe (<50 cm) gebiedenvan het Veerse Meer #1.

De Brilduiker is een macro-zobenthoseter die leeft van schelpdieren en kleine kreeftachtigen (garnalen, vlokreeften) maar ook wormen, vis en insecten larven. Brilduikers foerageren overdag, waaraan ze dan ongeveer 70% van hun tijd besteden. Ze slikken hun prooi meestal onder water in. In het model voor het Veerse Meer is de geschiktheid van schelpdieren bepaald door de hoogste beschikbaarheid van de strandgaper, kokkel en brakwaterkokkel te gebruiken#1.

Reproductie en migratie

In broedtijd bevindt de brilduiker zich op zoet water bij bosrijke omgeving (broedt in nestkasten en boomholten, vaak in holen van de Zwarte Specht) in Scandinavië tot Duitsland#2.

Leeftijd en mortaliteit

Dosis-effect relaties

Zie ook Algemeen - Vis-etende vogels en Algemeen - Broed en rust habitat (Water)vogels voor algemene rekenregels voor vogels. Door Sierdsema 1995 is open water als eerste sleutelfactor en boomholten/nestkasten als tweede sleutelfactor geformuleerd#3.

diepte winter(m)	HSI
0	0
0.5	0
1	1
5	1
10	0

Referentie: #1

schelpdieren (maximale HSI)	HSI
0	0
1	1

Referentie: #1

Algemeen Nest- en Voedselhabitat

openheid (ha)	HSI
0	1
100	1
1000	0
>1000	0

Referentie: #4

territorium (ha)	HSI
0	0
2	1
5	1
25	0
1000	0
>1000	0

Referentie: #3

Nesthabitat

ecotoop nesthabitat	HSI
open water	1
bos	0.5

Referentie: #3

nestplaats	HSI
stam (holten)	1
holten (vnl. in de bodem, boomstronken)	0.5

Referentie: #3

Voedselhabitat

ecotoop voedselhabitat	HSI
open water	1

Referentie: #3

voedselplaats	HSI
onder water	1

Referentie: #3

voedselrijkdom	HSI
voedselarm	0
matig voedselrijk	0.5
Voedselrijk	1

Referentie: #3

Onzekerheid en validatie

Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Toepassingsgebied

Het Veerse Meer. De rekenregels voor waterdiepte en voedselbeschikbaarheid zijn opgesteld voor het Veerse Meer #1.

Voorbeeld project

Niet aanwezig

Referenties

1 Wijsman, J.|Onderzoek naar de toekomstige waterkwaliteit en ecologie van het Veerse Meer. Studie naar het effect van het doorlaatmiddel en aanvullende maatregelen. Deel 2: Opzet en verificatie van de Habitat Evaluatie Procedure. WL|Delft Hydraulics. november 2002
#6Aarts, H.P.A., Van der Lee, G., Van der Molen, D.T. Toepassing MORRES op het Volkerakmeer: Effecten van onzekerheden in de invoergegevens op de habitatgeschiktheid van de Baars, Waterral, Fuut, Otter, Woelmuis en Slobeend. Werkdocument 2001.136X. september 2001
2 http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids(Brilduiker) 22 november 2012
3 Sierdsema, H.Broedvogels en beheer. Staatsbosbeheer.SOVON.1995