Page History

{scrollbar}

h1. Zwarte stern - _Chlidonias niger_

h1. Algemeen
{section}{column:width=80%}
|| Algemene kenmerken || ||
| Naam soort(en)groep | Zwarte stern - _Chlidonias niger_
 |
| Regio | Nederland, Eurazië |
| Watersysteem | Moeras, intergetijdenzone, kust, plassen  |
| Natuurparameter | vogels |
| HR nr | A197 |
| Factsheet opgemaakt door | M.P. Weeber |{column}{column:width=20%}
| !ZomertalingZwarte stern(wwwhttp.natuurfotoalbumivnechtplassen.euorg).jpg|thumbnail! |
| [natuurfotoalbum.euhttp://ivnechtplassen.org] |{column}{section}

h1. Habitat beschrijving


h3. Algemeen voorkomen

De zwarte stern broed in laagveen moerassen, laagveengraslanden en moerassen in rivierkleigebieden. Kleine aantallen komen nog voor in vennen en hoogvenen. De voorkeur is ondiep water met veel drijvende vegetatie waarbij er wordt gebroed in middelgrote moerassen, dode rivierarmen, poelen, maar ook in sloten [#1]. De zwarte stern maakt vaak zijn nesten op krabbescheer (Straiotes aloides). Echter ook ander drijvend plantenmateriaal wordt geaccepteerd voor de nestbouw. Nu is dit vooral drijvende wortelstokken van Waterlellie, gele plomp, lisdodde, algenmatten, lage oevervegtatie of drijvend mateiraal als planken en boomstammen. Vooral in het rivierengebied worden nestvlotjes geaccepteerd [#1]. De zwarte stern is een koloniebroeder [#1]. 

In de Rijkswateren worden de zwarte sterns vooral aangetroffen in de uiterwaarden van de grote rivieren. Het ontbreken van drijvende vegetatie maakt andere wateren ongeschikt [#1].

De zwarte stern is verstoringsgevoelig. Hij heeft de voorkeur voor hoge bedekking van drijvende watervegetatie [#1]. Over het algemeen foerageert de Zwarte stern bij de broedplaats echter afstanden van 3 km zijn mogelijk [#1]. Peilfluctuatie moet beperkt zijn om het wegspoelen van nesten te voorkomen, evenals overstromingen [#1]. De gewenste stroomsnelheid is stilstaand tot langzaam stromend en zoete en brakke wateren worden gebruikt [#1].

h3. Voedselhabitat en strategie

De zwarte stern prefereert gebieden met veel grote insecten en kleine vis. De mogelijkheid om te kunnen variëren aan prooi is van belang. Ook amfibiën worden gegeten [#1].

h3. Reproductie en migratie

De kolonies zijn aanwezig van eind april tot eind juli - begin augustus. Het eileggen start in het algemeen vanaf 10 mei en het legsel bestaat uit 3 eieren. Na 19 tot 23 dagen zijn deze uitgebroed en na 16 tot 25 dagen zijn de jongen vliegvlug [#1]. 

Vanaf juli trekt de zwarter stern naar de kust van tropisch Afrika. Vanaf eind april komen de vogels terug [#1]. 

h3. Leeftijd en mortaliteit

Bij gevaar verlaten de jongen de nesten. Zij schuilen dan in de nabijgelegen vegetatie. Dag-actieve predatoren maken bijna geen kans, echter nacht-actieve predatoren kunnen een sterke invloed hebben op het nest succes  [#1]. 

h1. Dosis-effect relaties

h4. Stoomdiagram

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "HGI Nesthabitat Zwarte stern | HGI Voedselhabitat Zwarte stern | HGI Leefgebied algemeen Zwarte stern"
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Broedgebied Zomertaling"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Geschiktheid nestplaats | Dagelijkse peilfluctuatie | Overstromingen "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Nesthabitat Zwarte stern"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " Wateroppervlak binnen straal van 3 km | Hooilanden binnen 3 km  "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Voedselgebied Zwarte stern"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = "Breedte water | Beslotenheid landschap (bosopslag) | Oppervlakte moeraslandchap binnen 3 km "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "HGI Leefgebied algemeen Zwarte stern"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " Nestfaciliteit | Plaatsen met drijvende waterplanten (> 50 %) "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "Geschiktheid nestplaats"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="gemiddelde"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

\\{flowchart}graph[
rankdir=LR]
nodesep=0.5
"node0" [
label = " Nestplaatsen | Hoogte vlotje t.o.v. wateroppervlak "
shape = "record"
];
"node3" [
label = "Nestfaciliteit"
shape = "record"
];
"node0":f1-> "node3" [style=italic,label="minimum"]
[
id = 2
];
{flowchart}
\\

h4. Dosis-effect relaties

Zie ook [Algemeen - Vis-etende vogels|Algemeen - Vis-etende vogels] en [Algemeen - Broed en rust habitat (Water)vogels|Algemeen - Broed en rust habitat (Water)vogels] voor algemene rekenregels voor vogels. 

Door Sierdsema 1995 is ...................Aartsen et al [#2]. 

{section{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=  Wateroppervlak binnen straal van 3 km |xlabel=wateroppervlak binnen straal van 3 km (%)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| wateroppervlak binnen straal van 3 km (%) || HSI ||
| 0 | 0 |
| 5 | 0.7 |
| 25 | 1 |
| 50 | 1 |
| 100 | 0 | 
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=  Wateroppervlak binnen straal van 3 km Breedte water|xlabel=wateroppervlak binnen straal van 3 km (%breedte water (m)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| wateroppervlak binnen straal van 3 km (%breedte water (m) || HSI ||
| 01 | 0.8 |
| 525 | 0.71 |
| 25100 | 10.4 |
| 50200 | 10 | 
| 100250 | 0 | 
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Breedte waterNestplaatsen|xlabel=breedte waternestplaatsen (mklassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| breedte waternestplaatsen (mklassen) || HSI ||
| oever | 0.3 |
| 1algen-draadwieren | 0.85 |
| 25 vegetatie-pollen in water | 1 |
| 100modderbankjes | 0.48 |
| drijvende 200wortelstokken | 0.8 | 
| 250Krabbescheer | 01 |
{chart| vlotjes | 1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=NestplaatsenHoogte vlotjes t.o.v. wateroppervlak|xlabel=nestplaatsen hoogte vlotjes t.o.v. wateroppervlak (klassencm)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| nestplaatsen hoogte vlotjes t.o.v. wateroppervlak (klassencm) || HSI ||
| oever0 |- 0.32 |
| algen-draadwieren | 0.5 1 |
| 2 vegetatie-pollen in water | 1 |
| modderbankjes 3 | 0.87 |
| drijvende> wortelstokken3 | 0.81 |
| Krabbescheer | 1 |
| vlotjes | 1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column{chart}
Referentie: [#1]
{column}{section}

{section}{column:width=50%}
{chart:type=barXYline|title=Hoogte vlotjes t.o.v. wateroppervlakDagelijkse peilfluctuaties|xlabel= hoogte vlotjes t.o.v. wateroppervlakdagelijkse peilfluctuaties (cm/dag)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| hoogtedagelijkse vlotjes t.o.v. wateroppervlak (cmpeilfluctuaties (cm/dag) || HSI ||
| 0 - 2 | 1 |
| 2 - 3 | 0.7 |
| > 3 | 0.1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}

{section}{column:width=50%}
{chart:type=XYlinebar|title=Dagelijkse peilfluctuatiesOverstromingen|xlabel=dagelijkse peilfluctuaties moment van overstroming (cm/dagperiode)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| dagelijksemoment van peilfluctuatiesoverstroming (cm/dagperiode) || HSI ||
| tot in april | 1 |
| 2tot -in 3juni | 0.76 |
| tot >in 3juli | 0.1 |
| geen | 1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Overstromingen|xlabel= moment van overstroming (periodePlaatsen met drijvende waterplanten > 50 % bedekking|xlabel=plaatsen met drijvende waterplanten > 50 % bedekking (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| moment van overstroming (periode plaatsen met drijvende waterplanten > 50 % bedekking (klassen) || HSI ||
| tot in aprilaanwezig | 1 |
| totafwezig in juni | 0.6 |
| tot in juli | 0.1 |
| geen | 1 |
{{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}{section}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=PlaatsenBeslotenheid met drijvende waterplanten > 50 % bedekkinglandschap (bosopslag)|xlabel=plaatsen metbeslotenheid drijvende waterplanten > 50 % bedekking (klassen)landschap (bosopslag)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| plaatsen met drijvende waterplanten > 50 % bedekking (klassenbeslotenheid landschap (bosopslag) || HSI ||
| aanwezig | 1 |
| afwezig | 0 |
{chart}
Referentie: [#1]
{column}{section}

{columnsection}{column:width=50%}
{chart:type=barXYline|title=Beslotenheid landschap (bosopslag)Oppervlakte moeraslandschap binnen 3 km|xlabel=oppervlakte beslotenheidmoeraslandschap landschap (bosopslagbinnen 3 km (ha)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| beslotenheid landschap oppervlakte moeraslandschap binnen 3 km (bosopslagha) || HSI ||
| aanwezig0 | 10 |
| afwezig25 | 0.5 |
| 200 | 1 |
| 250| 1 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{section}

{section}{column:width=50%}
{chart:type=XYlinebar|title=OppervlakteHooilanden moeraslandschap binnen 3 km|xlabel=oppervlakte moeraslandschaphooilanden binnen 3 km (haklassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| oppervlaktehooilanden moeraslandschap binnen 3 km (haklassen) || HSI ||
| 0aanwezig | 0 |
| 25afwezig | 0.5 |
| 200 | 1 |
| 250| 18 |
{chart}
Referentie: [#1]

{column}{column:width=50%}
{chart:type=bar|title=Hooilanden binnen 3 km|xlabel= hooilanden binnen 3 km (klassen)|yLabel=HSI |dataDisplay=true|dataOrientation=vertical|legend=false}
|| hooilanden binnen 3 km (klassen) || HSI ||
| aanwezig | 0 |
| afwezig | 0.8 |
{chart}
Referentie: [#1]
{column}{section}section}

h3. Ornithologisch Basisregister [#2]

|| ecotoop-gebied || nest || voedsel || 
| open water | ++ | ++ |
| rietvegetaties | + | + |
| ruigten |   | + |
| zandige, open ruigten en pioniersvegetaties |   |   |
| heide stuifzand, veen, open duin |  |   |
| grasland |  | + |
| akkers |  |   |
| struwelen |   |  |
| bos |  |   |
| bebouwd gebied |   |   |
| open gebied |  |   |

Het nest wordt gemaakt op het wateroppervlak en aan de waterkant.

Het voedsel wordt gezocht op de onder water, aan het wateroppervlak, aan de waterkant, in de kruilaag en in de stuiklaag.

De bepalende factor van voorkomen is de aanwezigheid van ondiep open water, eilandjes en/of drijvende waterplanten en grote insecten, .



h1. Onzekerheid en validatie

(!) Deze rekenregels zijn niet gevalideerd.

Deze rekenregels zijn opgesteld aan de hand van een literatuuronderzoek [#1].

h1. Toepassingsgebied

Deze rekenregels zijn opgesteld voor de zwarte stern en zijn van toepassing op het bepalen van het potentieel broedgebied van deze soort nabij Rijkswateren [#1]. 

h1. Voorbeeld project

Niet aanwezig

h1. Referenties

1 {anchor:1} Van der Winden, J., Dirksen, S., Poot, M.J.M., 1996 . HSI-modellen voor 15 oevergebonden broedvogelsoorten. Ministerie van verkeer en waterstaat, Dienst weg en watebrouwkunde, Bureau Waardenburg, februari 1996
2 {anchor:2} Sierdsema
, H. Broedvogels en beheer. Staatsbosbeheer.SOVON. 1995